Showing 3 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts Richards, Mary, 1787-1877
Advanced search options
Print preview View:

Trysor-Gell Barddoniaeth ...,

A volume of poetry and some prose texts in the hand of Lewis Morris ('Llywelyn Ddu o Fôn, 1701-65) entitled 'Trysor-Gell Barddoniaeth Neu Gynhulliad o ddisgleiriaf waith yr Hyglod Feirdd Cymreig yr hwn yn hywir a ellir ei alw Lepor Museus h.y. Melysdra Barddoniaeth ... Gan Lewis Morris, Philomath. o Lanvihangel ymhenrhos yn Môn-ynys. Bl.'r Arg. 1724,' together with the addition 'yn Ieuanc ac yn ddigon diwybodaeth, medd yr un L. M. yn y flwyddyn 1759' which contains 'Tri thlws a'r ddeg o Frenindlysau ynys Brydain ...'; 'Drygioni Medddod'; Welsh poetry, almost entirely 'cywyddau', by Lewis Glyn Cothi, Sr. Davydd Trefor, Gruffydd Hiraethog, Howel ap Reinalld, Davydd ap Gwilym, Simwnt Vychan, Aneuryn Wawdrydd, Sion Tudur, Maer Glas?, Mabclaf ap Llywarch, Mredydd ap Rhys, Tudur Aled, Huw Pennant, Gruffudd D'd ap howel, Rhisiart ap howel Da. Beinion, Huw Arwystl, Morys ap Ifan ap Einion, Dafydd Nanmor, Rhys Goch o Eryri, Bedo Phylip bach, Sion y Kent, Ifan tew Brydydd, Mr Harri ap Hoel alias Harri Hir, William Cynwal, Rhydderch ap Sion ('Poor Poetry. L.M.'), Edward Maelor ('Mae'n debig mae Edward ap rhys maelor ydyw ...'), Iolo Goch, Sr. Huw Jones ('Bicar Llanvair ynyffryn Clwyd'), Morus Dwyfech, Sr. Dafydd Lloyd ysgolhaig; Gutto'r Glyn, Davydd ap Edmwnt, Dafydd Llwyd ap Lle'n ap Gruff., Llywelyn ap Gytyn, Hywel D'd Bevan ap rhys, Wiliam Lyn, Sion Brwynog, Iorwerth fynglwyd, and Taliesyn, with copious marginal variants and annotations by Lewis Morris; 'Taliesyn a ddowaid mae dewisa gwr oedd fal hyn. 1 Gwr a fo athro'n ei dy ...'; 'Dewis Bethau Howel lygad Cwsg'; 'Twrsneiddrwydd Gruffydd ap Adda ap D'd'; 'Sidanen, or a Song In Praise of the Glorious Queen Elizabeth' by Edward ap Rhys Wynne ap William Prys of Clygyrog in Anglesey, Fellow of Wadham Coll., Oxon.; 'Cronigl Cymru a Lloegr' transcribed, with annotations, by Lewis Morris, Dulas, September 1727, from a manuscript written in 1571 by Rice Jones [BM Add. MS 14894]; 'Ymddiddanion ffraethion Cymhengras a fu rhwng y Pawn bach o Wickwair yn y rhôs Is Conwy a Gwgon o Gaer einion ymhowys a elwir yn Gyffredin Araith Wgon'; a treatise, being 'a Preface to a Book Composd by me L. M. Entitul'd Yswelediad Byr or Holl Gelfyddydau a gwybodaethau Enwogcaf yn y Byd. June 1729' ('A poor preface indeed says L. M. 1759'); 'The Most Noted Poems in Mr. Bulkeley of Brynddu's Collection [i.e., 'Llyfr Gwyn Mechell', now NLW MS 832]; and 'Achau Llewelyn ap Gruffudd y Twysog diwaethaf o'r Cymru', transcribed in 1725 ('... allan o Lyfr Scrifen hen ddihennydd ... Llyfr fy hendaid'). Preceding the texts are a list of contents ('Taflen o gynhwysiad y Llyfr') and a list of names of the poets represented in the volume ('Enwau'r Awdwyr a Sgrifenasant y Caniadau yn y Llyfr hwn'). There are notes and memoranda on the fly-leaves by Lewis Morris and John Morgan. Inside the lower cover is a bill-head of the Wynnstay Arms Hotel or Eagles Inn, Machynlleth. Mary Richards [presumably of Darowen], whose bookplate appears inside the upper cover of the volume, has subsequently added transcripts of 'awdlau' and 'cywyddau' by Sion Tudur, Lewis Glynn Kothi, Tudu[r] Aled, Iorwerth Fynglwyd, Gruffudd ap Jenkin ap Llywelyn Vychan, [William Llyn] pp. 352-51, Iolo Goch, Raff ab Robert, Henri Humphreys, and Dafydd ap Gwilim.

Transcripts by Mary Richards, etc.

A volume almost entirely in the hand of Mary Richards, Darowen largely containing poetry ('cywyddau', 'englynion', etc.) by Rowland Williams, Sion Philip, Guttun Owen, William Philip, Dr John Kent, Dafydd ap E[dmwnt], Edmwnt Prys, Robin Ddu o Fon, James Dwnid [recte Dwnn], Thom. Williams (1817), Iolo Goch, Ifan Tew Brydydd, Taliesin, Davydd ap Gwilim, Huw Arwystl, Hugh Morris, Edward Morris, Walter Davies ['Gwallter Mechain'], [David Richards, 'Dewi Silin'], Robert Parry (Eglwys fach), David Rowlands (Plas Isa, Dolgelley), Rev. D. Davies (Castle Caereinion), John Parry, Robert Davies (Nantglyn) and Hu ap Ier. ap Robert, and anonymous poems. Among other items included are a code of manners ('Dysg Vanners dda'); a pedigree of Oliver Cromwell; a drawing and a description of a brass object discovered at Hen fryn fawr near Caersiws [sic], Montgomeryshire, 1808, 'Teilyn[g]dod a theithi yr Iaith Gymraeg', etc. [from Edward Williams ('Iolo Morganwg'): Cyfrinach Beirdd Ynys Prydain (Abertawy, 1829)]; and a diagram illustrating the civil order and the ecclesiastical order of the months. Much of the volume appears to have been written during the period 1817-18 but there are some personal and other memoranda dated to 1857. Some of the items appear to have been copied from NLW MS 2691 ('Llyfr Pant Phillip').

Transcripts by Mary Richards,

A volume in the hand of Mary Richards, Darowen containing '[C]ronicl y Tywysogion Cymry' (cf. Thomas Jones: Brut y Tywysogion (Cardiff, 1955), pp. 2-24); Welsh and other pedigrees, e.g. of Queen Victoria, King George IV, Gr. ap Kynan, Rhys ap Tewdwr, Lewis ap Owen (Dolgelley), Edmund Meyrick (Ucheldre), Llywelyn ap Gruffydd, Grono Fychan, William Pughe (Mathafarn), the family of Hendre Mur (Maentwrog), Robert Mostyn, the family of Salisbury, Sir Lewis Trelawny, the family of Breubwyll (Llanbedr, Merioneth), Cathrine Lloyd (Abercydill, Cemmes, Montgomeryshire), Oliver Cromwell, etc., and pedigrees from printed sources; a table of British kings entitled 'Tabl o holl Frenhinoedd Brydain, or Penaithiaid cyntaf hyd at ein Brenin George III ... a breintiwyd yn Almanac Mr Thomas Jones am y flwyddyn 1709 ... '; a table of the princes of South Wales entitled 'Cofrestr o Dywysogion Deheubarth y rhai oedd yn Cadw eu Llys yn Nhastell [sic] Dinevwr... '; poetry in strict metres ('awdlau' 'cywyddau', and especially 'englynion') by Gutto'r Glyn, Gruffyth Philip, William Llyn, Tudur Aled, Owen Gryffyth, Wiliam Philip, Owen Gwynedd, Robert Parry ('Robyn Ddu Eryri'), Robert Llwydd [sic], Huw Wiliams, Lewis Mon, Dafydd Llwyd ap Llewelyn ap Gruffydd, Dafydd Richards ('Dewi Silin'), Sion Cain, Morys Thomas ap Hywel, Huw Arwystl, Sir Owen ap Gwilym, Hugh Llwyd, Sion Philip, Sion Tudur, [John Jones] ('Myllin'), [Moris Jones] ('Meurig Idris'), Robert Davies ('Bardd Nantglyn'), Ieuan Gethin ap Ie'n ap Ll'in, William Miltwn, Richard Humphreys (Llanfair [Caereinion]), Gr[uffudd] ab Gr[uffudd], Llywelyn Goch Ameiric hen, Edmund Prys (Archddiagon Meirionydd), 'Sion Gwnfa', Iolo Goch, Raff ab Robert, [William Williams] ('Gwilym ab Ierwerth'), [Thomas Edwards] ('Twm o'r Nant'), Sr Ifan Llwyd Offeiriad, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), [David Humphreys] ('Dewi Bardd Einion'), (J. W. Hughes] ('Edeyrn o Fôn'), Llywelyn ap Gutto, Hugh Moris, Taliesin, Ifan Jones ('Ieuan Gwynedd'), John Blackwell ['Alun'], [Robert Jones] ('Bardd Mawddach'), [William Edwards] ('Gwilym Padarn'), [Benjamin iones] ('P. A. Môn'), Cadwaladr Dafydd, Evan Evans ('[Ieuan] Glan Geirionydd'), [Rowland Parry] ('Ieuan Carn Dochan'), [William Ellis Jones] ('G[wilym] Cawrdaf'), [John Athelstan Owen] ('Bardd Meirion'), Robert Parry (Eglwysfach), James Dwnyd, Aneurin Owain, [William Williams] ('G[wilym] Cyfeiliog'), (David Richards] ('Dafydd Ionawr') John Parry, John Llwyd ('o Halfen'), etc., and anonymous poems; poetry in free metres by Dafydd Jones ('y Tailiwr hir'), Edmund Prys (Archddiacon Meirionydd), William Phylip, Elis Edward, John Hughes (Llanbadarn Fawr) ('Ioan Glaslwyn', 'Ioan Min Mochno', 'Bardd Ystwyth'), Thomas Ellis ('Bardd Caerwys'), Sion Tudur, John Edward, Evan Evans ('[Ieuan] Glan Geirionydd'), Dafydd Rees ('Saer Coed', Llanbryn Mair), Dafidd Cadwal[a]dr (Llan y Mowddwy), Sion Prys ('o Fowddwy'), [David Jones] 'Ieuan Cadfan', D. Davies (curate Llan y Blodwell), [Benjamin Jones] ('P. A. Môn'), [John Jones] ('Ioan Tegid'), D. Humphreys ('Dewi Einion'), Thomas Jones (Creaton), etc., and anonymous poems; ' ... henwau pymtheg llwyth Gwynedd'; extracts from John Reynolds: 'A true statement of all the Decendant[s] of the late David Llwyd Boneddwr of Cymmerau in the Parish of Llanbadarn fawr in the County of Cardigan' [grandfather of Mary Richards]; accounts of 'plygain' services at Darowen, Llangynyw and Llan Erful during the period 1842-70; 'Constitua seu Edicta antiquitus in usum Bardorum & Musicorum praescripta. Braint arr wyr gerdd drwy waith Tywyssogion Cymry ...'; ' ... Compownd Manwel' by Dafydd Nanmor; an account of trilobites, seals, etc. in the possession of Mary Richards, 1863-5: personal memoranda by Mary Richards; letters from Thomas Richards, Darowen to his children at the Wrexham eisteddfod, 1823 (personal), [ ] to M[ary] Richards, undated (enclosing nuts, the felling of the largest sycamore tree in the country in the churchyard at Llan y Mowddwy), [Griffith Jones] ('Gruffydd Glan Gwynion') [Dolgellau] to Mair Richards, Darowen, undated (a gift of two books to the recipient, London Eisteddfod) (two copies), W[illiam] Edwards ('Gwilym Padarn'), Llanberis to [Mary] Richards, Llangynyw, 1829 (the proposed publication of Eos Padarn), J. Blackwell ['Alun'], Rhydychain to M[ary] Richards, Darowain, 1824 (an enclosed stanza by 'Tegid'), [Daniel Evans]) 'Daniel Ddu [o Geredigion']) to Mair Richards, Darowain, 1830 (the proposed publication of Gwinllan y Bardd), John Evan[s], secretary, Cymmrodorion or Metropolitan Cambrian Institution to [Mary Richards], 1821 (the election of addressee to honorary membership of the Society), and Elizabeth Richards, Darowen, to Miss [ ] Gardner, 1824 (the antiquarian and other interests of the writer's sister [Mary], an old seal given to [Mary] by the addressee); a portion of a bardic grammar entitled 'Dosparth y llyfr Cynta or Pump llyfr Cerddwriaeth Cerdd dafod'; 'Enwau y Gwyr Ieuang a ddysgodd i ganu'r Bibell neu y Flute Germanaidd Gan Mair Richard Ofyddes Darowen, hithau a ddysgasai ei deall gan ei Brawd Dewi Sillin ... '; accounts of the tithe corn of Darowen, 1591-2; armorial bearings (Gwent, Carmarthenshire, etc.); a list of twenty-two books of pedigree ('Llyfrau Ach') of King Edward VI; a list of twenty-four 'cromlechi' [in Anglesey] ('Cofrestr or Cromlechau neu allorau Derwyddion'); 'Hyd a lled a chwmpas y Ddaear ai Thewdwr'; etc. Among the sources quoted by the scribe are a manuscript of Angharad Llwyd (p. 316) and 'Llyfyr Moelyrch Llansilin' (p. 368).