Showing 47 results

Cyfrol yn llaw'r Parch. Robert Ellis, Ysgoldy, Llanddeiniolen, sir Gaernarfon [1850au]-1881, sy'n cynnwys cofnodion hunangofiannol ac ysgrifau eraill. = A volume in the hand of the Rev. Robert Ellis of Ysgoldy, Llanddeiniolen, Caernarvonshire [1870s]-1881, containing autobiographical memoranda and other writings.
Ceir yn y gyfrol gofnodion hunangofiannol a theuluol (ff. i verso, 1 recto-verso, 2 verso, 5 recto-verso, 9-11, 27 verso-28 verso, 32 verso-33, 47-48 verso, 50 verso-51 a 172-177 verso (testun â'i wyneb i waered)), detholion o'i ddyddiaduron am 1853-1864 (ff. 151 verso-171 verso, testun â'i wyneb i waered), darnau ar hanes plwyf Llanddeiniolen (ff. 51 verso-66), ac ysgrifau yn ymwneud yn fras a diwinyddiaeth, gweinyddiaeth a diwylliant y Methodistiaid Calfinaidd, rhai ohonynt wedi eu cyhoeddi yn Y Drysorfa (ff. 1 verso-2, 3-4 verso, 6-8 verso, 11 verso-27, 29-32, 33 verso-42, 42-43 (testun â'i wyneb i waered), 43 verso-46 verso, 49-50 a 178-182 (testun â'i wyneb i waered)). Rhoddwyd eitemau rhydd o fewn y gyfrol, gan gynnwys torion o'r wasg, 1895-1897, mewn amlen archifol (4 ff.). Cyhoeddwyd rhannau o gynnwys y llawysgrif yn Cofiant a Gweithiau y Parch. Robert Ellis, Ysgoldy, gol. gan y Parch John Owen Jones (Caernarfon, 1883). = The volume includes autobiographical and family memoranda (ff. i verso, 1 recto-verso, 2 verso, 5 recto-verso, 9-11, 27 verso-28 verso, 32 verso-33, 47-48 verso, 50 verso-51 and 172-177 verso (inverted text)), extracts from his diaries for 1853-1864 (ff. 151 verso-171 verso, inverted text), pieces relating to the history of Llanddeiniolen (ff. 51 verso-66), and articles broadly concerning Calvinistic Methodist theology, administration and culture, some published in Y Drysorfa (ff. 1 verso-2, 3-4 verso, 6-8 verso, 11 verso-27, 29-32, 33 verso-42, 42-43 (inverted text), 43 verso-46 verso, 49-50 and 178-182 (inverted text)). Items found loose within the volume, including press cuttings, 1895-1897, have been placed in an archival envelope (4 ff.). Some of the manuscript's contents were published in Cofiant a Gweithiau y Parch. Robert Ellis, Ysgoldy, ed. by the Rev. John Owen Jones (Caernarfon, 1883).

Llungopi o ddau draethawd mewn llawysgrif ar bynciau cerddorol o bosibl ar gyfer Cerddoriaeth Cymru, y naill yn dwyn y teitl 'Yr ymdaith gerddorol' gan Ben Bowen Thomas a'r llall yn dwyn y teitl 'Ceisio dysgu' gan Kate Roberts.Yn ogystal, mae copi o gerdd mewn llawysgrif gan Nansi Richards, a gyflwynwyd i'r Faner o bosibl, ynghyd â mân bethau yn ymwneud yn bennaf â Chymry Llundain megis bwydlen cinio Cymdeithas Ceredigion Llundain 1928.

Llawysgrif ddrafft, 1954, o Ragair a Diweddglo 'Yr Argyfwng' gan W. Ambrose Bebb yn ei law ei hun; un llythyr, 1954, a phedwar cerdyn post, 1954, oddi wrth Bebb at Alan Talfan Davies, rhoddwr y llawysgrif, yn ymwneud â chwblhau a chyhoeddi 'Yr Argyfwng'; torion o'r Herald Cymraeg, 1953, sef pigion o Golofn y Llenor a ysgrifennwyd gan Bebb, gan gynnwys rhai o'r wyth o ysgrifau a gyhoeddwyd yn yr Herald dan y teitl 'Yr Argyfwng' yn ystod gwanwyn 1953; sylwadau, 1954, ar 'Yr Argyfwng', fel y'i cyhoeddwyd yn wreiddiol ar ffurf erthyglau yn yr Herald Cymraeg, gan y Parchedig J. P. Davies, Porthmadog, yr Athro Oliver Stephens, John Charles Jones, Esgob Bangor, y Parchedig E. Tegla Davies, a'r Parchedig Lewis Valentine. Cyhoeddwyd 'Yr Argyfwng' ar ffurf llyfr flwyddyn wedi marw Bebb, ym 1956 = Autograph draft manuscript, 1954, of the Foreword and Conclusion to 'Yr Argyfwng' by W. Ambrose Bebb; one letter, 1954, and four postcards, 1954, from Bebb to Alan Talfan Davies, the donor of the manuscript, relating to the completion and publication of 'Yr Argyfwng'; press cuttings from the Herald Cymraeg, 1953, which consist of some of Bebb's weekly columns and including some of the series of eight pieces of writing which were published in the Herald under the title 'Yr Argyfwng' during the spring of 1953; comments and observations, 1954, on 'Yr Argyfwng', in its original form of printed articles in the Herald Cymraeg, by the Reverend J. P. Davies, Porthmadog, Professor Oliver Stephens, John Charles Jones, Bishop of Bangor, the Reverend E. Tegla Davies, and the Reverend Lewis Valentine. 'Yr Argyfwng' was published in book form posthumously in 1956.

Pryddest yn dwyn y teitl 'Yr Aipht' gan ac yn llaw Edward Ffoulkes, sef yr ymgais fuddugol yn Eisteddfod Genedlaethol Lerpwl, 1884, ynghyd â drafftiau o'r un gwaith a thystysgrif enillydd; llythyr, dyddiedig 12 Ebrill 1885, oddi wrth Edward Ffoulkes at Alfred, Arglwydd Tennyson, ynghyd ag ateb Tennyson, dyddiedig 15 Ebrill 1885, a llythyr, dyddiedig 17 Hydref 1885, oddi wrth y Parch. Henry Griffith, Ventnor, Ynys Wyth at Edward Ffoulkes, ynghyd ag ateb Ffoulkes, dyddiedig 24 Hydref 1885; anerchiadau yn llaw Edward Ffoulkes ar '[William] Wordsworth' (i'w draddodi yng Nghymdeithas Lenyddol Moriah, Caernarfon, d.d.), ar 'Eben Fardd' [Ebenezer Thomas] (i'w draddodi yng Nghymdeithas Genedlaethol Gymreig Lerpwl, 10 Chwefror 1891, ynghyd â thoriad o'r Cymro, dyddiedig 5 Chwefror 1891, yn cyfeirio at y digwyddiad), ac ar 'Dadblygiad' (i'w draddodi yng Nghymdeithas Lenyddol Capel Coch, Llanberis, 26 Ionawr 1898) = An autograph pryddest entitled 'Yr Aipht' by Edward Ffoulkes, the winning entry in the National Eisteddfod held at Liverpool, 1884, together with rought drafts of the same work and a winner's certificate; a letter, dated 12 April 1885, from Edward Ffoulkes to Alfred, Lord Tennyson, together with Tennyson's reply, dated 15 April 1885, and a letter, dated 17 October 1885, from the Rev. Henry Griffith, Ventnor, Isle of Wight, to Edward Ffoulkes, together with Ffoulkes's reply, dated 24 October 1885; addresses in the hand of Edward Ffoulkes on '[William] Wordsworth' (to be delivered at Moriah Literary Society, Caernarfon, n.d.), on 'Eben Fardd' [Ebenezer Thomas] (to be delivered at the Liverpool Welsh National Society, 10 February 1891, together with a cutting from Y Cymro dated 5 February 1891, relating to the event), and on 'Dadblygiad' ['Development'] (to be delivered at Capel Coch Literary Society, Llanberis, 26 January 1898).
Ceir cyfeiriadau at Edward Dowden (ff. 59-60), William Angus Knight ((f. 61 recto-verso) ac eraill = There are references to Edward Dowden (ff. 59-60), William Angus Knight (f. 61 recto-verso) and others.

Tystysgrif ordeiniad, yn Saesneg, y Parchedig John Luther Thomas, dyddiedig 19 Awst 1903, ac atgofion teipysgrif gan John Luther Thomas, yng Nghymraeg, o Gapel Annibynwyr Seion (Capel y Dysteb), Conwy a'r Capel Coffa (Annibynwyr), Cyffordd Llandudno, 1903-1921, ynghyd â nodiadau bywgraffyddol yn ymwneud â'r Parchedigion R. Conwy Pritchard a Henry Richard Lloyd, Conwy. = The ordination certificate, in English, of the Reverend John Luther Thomas, dated 19 August 1903, and typescript memoirs by John Luther Thomas, in Welsh, of Seion Independent Chapel (Capel y Dysteb), Conway and of Capel Coffa (Independent) Chapel, Llandudno Junction, 1903-1921, together with biographical notes relating to the Reverends R. Conwy Pritchard and Henry Richard Lloyd, Conway.
Ceir cyfeiriadau at yr Athro R. Tudur Jones, Coleg Bala-Bangor (ff. 2, 11); y Parchedig John Roberts ('J.R.') (ff. 2, 5); y Parchedig W. E. Penllyn Jones, Hen Golwyn (ff. 7, 10); Richard Owen ('Myfyrian') (f. 10), ac eraill. = There are references to Dr R. Tudur Jones, Bala-Bangor College (ff. 2, 11); the Reverend John Roberts ('J.R.') (ff. 2, 5); the Reverend W. E. Penllyn Jones, Old Colwyn (ff. 7, 10); Richard Owen ('Myfyrian'), and others.

Llyfrau ymwelwyr Eglwys Bresbyteraidd Soar y Mynydd, Llanddewibrefi, Ceredigion, 2000-2011, yn cynnwys cofnod am y gwasanaethau a gynhaliwyd. = Visitors' books of Soar y Mynydd Presbyterian church, Llanddewibrefi, Ceredigion, 2000-2011, with notes on the services held.

Copi teipysgrif o ddrama i blant gan Eic Davies, c.1947, a chopi teipysgrif o ddrama mewn un act gan Ronald Gow, wedi ei throsi i'r Gymraeg gan Selwyn Jones, 1935.

Llyfr nodiadau (ff. i, 1-97) a dalennau heb eu rhwymo (ff. 98-140) yn cynnwys pum pregeth, [?19 gan., hwyr], ar y Testament Newydd yn llaw'r Parch. William Harris, gweinidog capel y Bedyddwyr Heolyfelin, Aberdâr, Morgannwg. = A notebook (ff. i, 1-97) and unbound leaves (ff. 98-140) containing five autograph sermons on the New Testament, [?late 19 cent.], by the Rev. William Harris, minister of Heolyfelin Baptist Church, Aberdare, Glamorgan.

Chwe chyfrol o bregethau Cymraeg mewn llawysgrif, 1869-1877, gan Enoch Williams, Gweinidog gyda'r Bedyddwyr, a phregethau angladdol gan D. R. Williams, 1841.

Papurau, 1939-46, yn ymdrin ag Ysgol Gymraeg Aberystwyth a sefydlwyd yn 1939, gan gynnwys llythyrau oddi wrth Syr Ifan ab Owen Edwards yn ymwneud yn bennaf â chynnal yr ysgol yn ariannol; cylchlythyrau a chofnodion cyfarfodydd llywodraethwyr yr ysgol, 1944-6; a llyfrynnau printiedig yn ymwneud â'r ysgol.

Papurau a gasglwyd ynghyd gan y diweddar Miss Catherine (Katie) Richards ar ôl ymweliad â'r Ariannin i ddathlu canmlwyddiant y Wladfa ym 1965. Mae'r papurau yn cynnwys rhaglenni gweithgareddau dathlu, torion o'r wasg, rhestr o aelodau Undeb Cymry Ariannin, yn ogystal â rhai cardiau post a ffotograffau yn ymwneud â'r achlysur.

Papurau gan ac yn llaw W. J. Gruffydd sy'n cynnwys llythyr dyddiedig 12 Medi 1899 oddi wrth W. J. Gruffydd at Thomas Owen Jones, Coventry (rhoddwr y llawysgrifau) sy'n amgau cywydd wedi'i chyfeirio at T. O. Jones ac sy'n dwyn yr un dyddiad â'r llythyr; a cherddi yn dwyn y teitlau 'Baled Bywyd' a 'L'Envoi'. Dynodir fod y ddwy gerdd olaf, yn ôl pob tebyg, wedi'u cyfansoddi yng Ngholeg yr Iesu, Rhydychen a dyddir hwynt 4 Ionawr 1901 = Holograph manuscripts of W. J. Gruffydd comprising a letter dated 12 September 1899 from W. J. Gruffydd to Thomas Owen Jones, Coventry (donor of the papers) enclosing a cywydd addressed to T. O. Jones which bears the same date as the letter; and poems entitled 'Baled Bywyd' and 'L'Envoi', both apparently written at Jesus College, Oxford and dated 4 January 1901.

Eitemau amrywiol yn ymwneud â theulu'r rhoddwr, gan gynnwys llyfr ymwelwyr Eleazar Tibbott, brawd ei daid, 1910, yn ystod cyfnod ei waeledd, a phregethau ganddo; dyddiadur gwaith, 1912-1913, ei dad-cu fel Arolygwr dan Ddeddf Insiwriant Lloyd George 1911; cyfrol a gyflwynwyd i'w daid yn 1942 ar achlysur ei ymddeoliad o'i swydd fel ysgrifennydd Eglwys y Tabernacl, Aberystwyth; a nodiadau esboniadol i gyd-fynd â hwy.

Papurau ychwanegol Rhiannon Francis Roberts (1923-1989) yn cynnwys llythyrau, 1944-1988, oddi wrth R. T. Jenkins, Thomas Parry, Griffith John Williams, Ifor Williams ac eraill.

Additional papers of Rhiannon Francis Roberts (1923-1989) including letters, 1944-1988, from R. T. Jenkins, Thomas Parry, Griffith John Williams, Ifor Williams and others.

Papurau, 1948-1982, a gasglwyd ynghyd gan yr Athro J. Gwyn Griffiths, y mwyfarif yn lythyron yn ymwneud â chyhoeddiad a olygwyd ganddo ar D. J. Williams, Abergwaun. Mae'r gohebwyr yn cynnwys Kate Roberts, Saunders Lewis, Lewis Valentine, D. Gwenallt Jones, Gwynfor Evans, Aneirin Talfan Davies a Bobi Jones. Mae'r ffeil hefyd yn cynnwys papurau yn ymwneud â Phlaid Cymru, gan gynnwys llyfr cofnodion, 1948-1958, Cangen Abertawe o'r Blaid, a phapurau amrywiol eraill.

Papurau ychwanegol, 1960-80, Aelwyd yr Urdd, Aberystwyth, gan gynnwys gohebiaeth, cofnodion y Pwyllgor Cyffredinol a rhaglenni'r Aelwyd

Llythyrau, 1914-1933, at Ellis D. Jones, yn bennaf yn ymwneud â sefydlu Neuadd Goffa Owain Glyndŵr yng Nglyndyfrdwy, 1931-1932, y gohebwyr yn cynnwys T. E. Ellis (3), T. Gwynn Jones (3) a Syr John Edward Lloyd (2), ynghŷd â llythyrau eraill, 1936-1952, rhai ohonynt wedi'u cyfeirio at Syr Alfred Thomas Davies a'r gohebwyr yn cynnwys Syr John Ballinger (1) a W. Ambrose Bebb (3); ac eitemau amrywiol sy'n cynnwys cynllun, 1932, ar gyfer plannu planhigion ar dir Neuadd Goffa Owain Glyndŵr, llyfr lloffion yn ymwneud yn bennaf â'r Neuadd Goffa, a nodiadau yn ymwneud ag Owain Glyndŵr, ac â threfn gwasanaeth sefydlu'r Neuadd Goffa, 5 Medi 1931 = Letters, 1914-1933, to Ellis D. Jones, mainly relating to the establishment of the Owain Glyndŵr Memorial Hall in Glyndyfrdwy, 1931-1932, the correspondents including T. E. Ellis (3), T. Gwynn Jones (3) and Sir John Edward Lloyd (2), together with other letters, 1936-1952, some of which are addressed to Sir Alfred Thomas Davies, the correspondents including Sir John Ballinger (1) and W. Ambrose Bebb (3); and miscellaneous items which include a proposed 'planting plan', 1932, for the Owain Glyndŵr Memorial Hall grounds, a scrap book mainly relating to the Memorial Hall, and notes relating to Owain Glyndŵr, and to the order of service at the establishment of the Memorial Hall, 5 September 1931.

Llyfr nodiadau, [18 gan., canol], yn cynnwys meddyginiaethau a ryseitiau meddyginiaethol, ynghyd â detholiadau a nodiadau yn bennaf yn ymwneud â phynciau meddygol, iechyd a gwyddoniaeth. Ymddengys fel pe bai'r awdur wedi nodi darganfyddiadau meddygol a wnaed ganddo ef ei hun ar ff. 66 verso-7. = A notebook, [mid-19 cent.], containing remedies and medical recipes, together with notes and extracts mainly on medical topics, general health and science. It appears that the author has noted his own medical discoveries on ff. 66 verso-7.

Grŵp o lythyrau a dderbyniwyd gan John Roberts fel trefnydd yr Eisteddfod Genedlaethol yn y 1960au a'r 1970au. Ymhlith y gohebwyr mae Norah Isaac, Idris Foster, Kenneth Rowntree a Dewi-Prys Thomas. = A group of letters received by John Roberts, Caernarfon, as organiser of the National Eisteddfod during the 1960s and 1970s. The correspondents include Norah Isaac, Idris Foster, Kenneth Rowntree and Dewi-Prys Thomas.

Tri llythyr, 1886, yn Saesneg, at Vincent Evans oddi wrth T. E. Ellis, O. M. Edwards a John Ceiriog Hughes ('Ceiriog'); tair llythyr ar ddeg (un yn Saesneg) ac un cerdyn post, 1903-1918, at J. Owain Evans oddi wrth Eliseus Williams ('Eifion Wyn'), ynghyd â thoriad o'r Darian a gohebiaeth, yn Saesneg a Chymraeg, [1917], oddi wrth y Comisiwn Yswiriant Iechyd Cenedlaethol parthed Thomas Evans, tad Robert Evans ('Cybi'); deuddeg llythyr, yng Nghymraeg a Saesneg, 1912-1914, at J. Owain Evans oddi wrth Robert Roberts ('Isallt'), ynghyd â thoriad o'r Rhedegydd, 15 Chwefror 1913, sy'n dwyn llythyr oddi wrth 'Isallt', toriad parthed 'Isallt' o'r News Chronicle, d.d., a barddoniaeth Cymraeg a Saesneg, 1911-1913, yn llaw 'Isallt' = Three letters, 1886, in English, to Vincent Evans from T. E. Ellis, O. M. Edwards and John Ceiriog Hughes ('Ceiriog'); thirteen letters (one in English), and one postcard, 1903-1918, to J. Owain Evans from Eliseus Williams ('Eifion Wyn'), together with a cutting from Y Darian and correspondence, in English and Welsh, [1917], from the National Health Insurance Commission in relation to Thomas Evans, father of Robert Evans ('Cybi'); twelve letters, in Welsh and English, 1912-1914, to J. Owain Evans from Robert Roberts ('Isallt'), together with a cutting from Y Rhedegydd, 15 February 1913, which contains a letter from 'Isallt', a cutting relating to 'Isallt' from the News Chronicle, n.d., and poetry in Welsh and English, 1911-1913, in 'Isallt's hand.