Dangos 52 canlyniad

Disgrifiad archifol
Dewisiadau chwilio manwl
Rhagolwg argraffu Gweld:

Barddoniaeth, achau, etc.,

A composite manuscript lettered 'BARDDONIAETH &c.' on the spine. The volume, which contains 'englynion', 'carolau' and pedigrees, is written for the most part (ff. 1-52 verso and 75 verso-101 verso) by Wiliam Dafydd Llywelyn of Llangynidr (c. 1520-1606) (cf. NLW MS 15542B). Another hand is responsible for ff. 53- 75, but Wiliam Dafydd Llywelyn appears to have annotated this middle section. Folio 6 verso carries an eighteenth century list of payments, and folio 7 verso is blank. The contents are: ff. 1-2 verso, part of the story of 'Trystan ac Esyllt' (cf. 'englynion' 9 to 28 in Ifor Williams, 'Trystan ac Esyllt', The Bulletin of the Board of Celtic Studies V, pp. 118-21); ff- 3-5v, a religious carol beginning 'hanpych well y gaua[. . .] . . .', with each stanza ending 'ora tu pro nobys'; f. 6 recto-verso, 'englynion': one by Huw Arwestl beginning 'medru tewi weithie yes medria[d] [sic] gydwedd . . .', as well as three written in praise of the song-thrush by Dauydd llwyd Mathe, 1581, Dafudd Benwyn, and Wm Mydleton; f. 8 recto-verso, a short extract of religious prose beginning 'Jessv grist yn keidwad y godoedd o feirw y fyw . . .'; f. 8 verso, an 'englyn' 'pen ddarffo rifo y ryfic, ymgais . . .'; ff. 9-46, 'Dyma englyn[ion ] . . .', a series of 226 'englynion' based on proverbs and epigrams, the first beginning '[D]auparth gwaith ganwaith rag wynebdychryn . . .', 'per Tho[mas] ap Hughe de Ewyas', the epigram or proverb is rubricated oftener than not; ff. 46 verso-48, '[ ] englynion y datts', beginning 'dau .cc. a v. mil digwyn / ont dayfis . . .'; f. 48 recto-verso, five 'englynion' beginning 'Un sir ar bymtheg medd sain / lliwgalch . . .'; ff. 49-51, a series of nineteen 'englynion' recording the accession dates of the kings and queens of England between Henry II and Elizabeth I, beginning 'pymp deg pedwar teg myn tain / ywch ka[nt] . . .'; ff. 51 verso-52, eight stanzas beginning 'hawdd o beth y[w] nabod cwilsen . . .'; f. 52, two 'englynion' beginning 'mi a gaf y geisaf fal negeswr / dof . . .'; f. 52, a 'hir a thoddaid' beginning 'Rag Kythrel anfwin . . .'; f. 53, the six last lines of a carol ending 'am y fordd [sic] y gorfydd myned'; ff- 53-73, a long carol based on biblical and historical events, entitled 'Iacob 4 Glanhewch ych dwylaw bechadurieit a phurwch ych calonaw [sic] dauddyblug feddwl', beginning ' fal iroeddwn i n effrv . . .'; f. 73 verso, five stanzas beginning 'Dues wyn diwad . . .', with the following note accompanying the text 'ymofynnrvch am ddiwedd hyn yma yn well o rhyw goppi arall oscat vidd nid oedd ef yn cesio oddli ne ni fedrei Amendiwch y dywaetha fal hyn i odli os mwnwch'; f. 74 recto-verso, lines in the 'cywydd' metre beginning 'Rhown moliant gan tant bob didd . . .'; f. 74 verso, an 'englyn' based on Mat. [xxiv, 35.], beginning 'Nef a daear wfir o wall / a dderfydd . . .'; f. 75, an 'englyn' by Simwnt Vychan beginning 'Pumptheccant gwyddant y gost / a decwyth . . .'; f 75, two 'englynion' by Da[vid] Johns beginning 'Mil a hanner noder yn wiwdec cynnwys . . .'; f. 75 verso, three 'englynion' beginning 'pwy ywr mares garw a gyrydd myrain . . .'; ff. 76-80, a description of arms of Welsh nobles entitled 'Dysgrifiad arfey y bryttan[ied] o vryttys hyd heddiw'; ff. 80 verso- 82, 'Disgliriad [sic] pob gwlad yn neilltyedic o waith Einion ap gwawdrydd mewn englynion', beginning 'Gnawd yngwynedd fokyssedd eirey . . .', [ usually attributed to Aneurin Gwawdrydd]; f. 82 recto-verso, seven 'englynion' of a prophetic nature beginning 'pan welych yr ych mawr ychod / antyrys . . .'; f. 83, a short English prophecy beginning 'Take hyd of Seuen . . .'; f. 83, a list of characteristics attributed to twelve areas of Wales and the Marches in which they surpass others, beginning 'Pen Bonedd Gwynedd'; and ff. 83 verso-101 verso, a list of pedigrees of noble Welsh families entitled 'llyma Betigriw y bryttanied' beginning 'llywelyn ab Gryffydd ap ll ap lorwerth drwyndwn ap Owain gwynedd . . .', continuing f. 84 'llyma Iach bryttys', f. 85 'Rodri Mawr ap merfyn frych . . .', f. 85 verso 'Plant Owein Gwynedd', f. 93 'llyma Wahelyth Deheybarth', f. 94 'kedewen', f. 99 'Dyma arfav Rys ab Morys goch . . .', f. 100 verso 'llyma Iach bleddyn ab kynfyn;, f. 101 'llyma bedwar post prydain', f. 101 'llyma Iach yr arglwydd Rys', and f. 101 verso 'llyma Iach Gryffydd ab kynan' (incomplete).

William Dafydd Llywelyn and others.

Welsh poetry and miscellanea,

A collection of papers formerly inserted in NLW MS 13236B. Items 1-4, 8, and 15-18 are in the hand of William Owen [-Pughe], and item 10 is in the hand of D[avid] Thomas, ['Dafydd Ddu Eryri']. The contents include: I, a collection of 'englynion' by R.D. [?Robert Davies, 'Bardd Nantglyn'], Mor [sic] ap Evan ab Dadd., and D.T. [?David Thomas]; 2, 'Flangelliad i Vardd y Glyn' by 'Twm pen y waen'; 3, 'Carol Nadolig, ar fesur o gyfansoddiad Beethoven yn Rhifyn VIII o'r Musical Library', beginning 'Heddyw y gwynfydedig ddydd . . .'; 4, 'Dau englyn ar ddyn meddw a gysgodd gyda'r bardd yn Sarn Vraint yn Mon'; 5, 'Englynion (2) er coffadwriaeth Davydd Richard Llansilin' by 'R. B. Clough Tyn y celyn Rhagr - 1826'; 6, 'englynion' (2) entitled 'At Fardd Du Nantglyn'; 7, a couplet by 'rhyw Offeiriad' and an 'englyn' by 'Owen Gronw . . . Tâd Gronw Owen'; 8, 'englynion' (3), the first beginning 'Prydydd ysgrivydd cu llon - sain ethol . . .'; 9, ['Ar hyd y nos'] in old notation followed by 'englynion', three of which are by Walter Davies, Jonathan Hughes, and T. Nant [Thomas Edwards], and several 'penillion telyn'; 10, 'Geiriau diweddaf Dafydd 2 Sam. 23' by D[avid] Thomas, 1804, beginning 'Ysbryd yr Arglwydd, ddedwydd Dduw . . .' (cf. NLW MS 325E, p. 17); 11, English verses entitled 'The Legend of Carn Tyrne'; 12, an incomplete copy of 'Padouca Hunt' by [David Samwell] (cf. NLW MS 13225C, pp. 129-36); 13, an English translation of ['Cywydd y Daran'] (cf. Owen Jones & William Owen, Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym (Llundain, 1789), tt. 80-82); 14, epilogue of an interlude performed at London, beginning 'Wel nosdawch bawb ar unweth . . .'; 15, notes on Welsh antiquities, geographical features and locations, etc., written in part on the reverse of a printed bill of Richard Jones, King's Head Inn, Llandovery; 16, a list of English words with cognate words in other languages; 17, a letter, 1828, from W-. Owen Pughe, Egryn, to Mr. Bailey, containing draft Welsh and English inscriptions to commemorate the Eisteddfod held at Denbigh, 16-18 Sept., 1828; 18, a transcript of the title-page and introduction to Gruffydd Robert's Dosparth Byrr . . . (1567 ); 19, ?autograph of Joanna Southcott; 20, printed list of subscribers to 'Bardd Nantglyn's Memorial Fund'; 21, memorandum concerning a certain Ruth Thomas, etc.; 22, culinary recipes; 23, articles of agreement, 1836, for a lease of copper and lead, etc., under Wenallt, in the parish of Darowen, co. Mont., (part wanting), with alterations in pencil for another agreement concerning Brynmoel, Penegoes; 24-25, two letters, 1850, from John Hay Williams, Bodelwyddan, to [ ]; 26, engraving of an unidentified ?bronze object (cf. Arch. Camb., 1855, illustration facing page 273); 27, a steel engraving by T. Hodgetts, 1822, of a portrait of 'Idrison', [William Owen-Pughe]; and 28, forty printed copies of the Lord's Prayer in Hebrew.

Thomas, David, 1759-1822

Amryw,

Miscellaneous poetry- 'Hiraeth am fy hen Wlad'; 'Cywydd i'w Fawrhydi Sior IV ar ei daith i ymweled a Chymru . . . 1821', by David Owen ('Dewi Wyn o Eifion'); 'Carol Nadolig' by W. Parry, Panthwfa; and two sheets (pp. 57-60) from an eighteenth century manuscript containing 'cywyddau' by Wiliam Llŷn.

Wyn, Dewi, 1784-1841

Llyfr John Morris III,

A late eighteenth century manuscript in the hand of John Morris containing couplets from Dr John Davies (Mallwyd): Flores Poetarum Britannicorum (Y Mwythig, 1710); 'englynion' by Jonathan Hughes, J. Morris, Dafydd Benwyn, H. Jones (Llangwm), Arthur Jones, Gronwy Owen, Morus ap Robert (Bala), Richd Sion Siengyn, Michael Prichard, Lewis Morus ('o Sir Fôn), Dafydd Jones ('Dewi Fardd') ('o Drefriw'), John Edwards ('Clochydd Manafon'), Rhys Morgan (Pencraig Neath), William Ruffe ('o Mochdref'), Robert Wynn ('Vicar Gwyddelwern'), John Edwards ('o Lyn Ceiriog'), Thos Edwards (Nant), Hugh Hughes ['Y Bardd Coch o Fôn'], Robert o Ragad, Hugh Morris, Daniel Jones, Edward Barnes, Thos Powel, Lewis Glyn Cothi, William Phylip, William Cynwal, Edward Parry, Dafydd Marpole, Edward Morus, Clydro, Robert Evans ('y Jeinier') (Meifod), W. Davies ['Gwallter Mechain'], D. Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), D[avid] Ellis (Amlwch), E. Morris (Plas'n pentre), John Rees (Llanrhaiadr), ?R. Lloyd, John Cadwaladr, Harri Parri, John Lloyd (Haflen, Llanfihangel) (1782), John Rhydderch, Ioan Prichard (1670), Dafydd Nanmor, Harri Conwy, Dafydd Maelienydd, Edmwnt Prys, ?Richd Parry, Thomas Jones ('Cyllidydd, Exciseman, Llanrhaidr') and 'Cadfan' (1792), and anonymous 'englynion'; 'carolau' and 'cerddi' by Thomas Edwards ['Twm o'r Nant'], David Ellis ('Person Cricieth'), Henry Humphreys, Ellis Roberts and Morus ap Robert ('o'r Bala'); English verses by 'Rhaiadr'; an 'awdl' by Jonathan Hughes; a chronology of Welsh kings and princes entitled 'Tabl yn dangos yr amser y Dechreuodd ar Blynyddoedd y Teyrnasoedd, holl Frenhinoedd, a Thywysogion Cymru, er dyfodid [sic] Brutus ir Deyrnas hon'; a list of European rulers, entitled 'Pen-llywodraethwyr Ewrop, 1793'; 'Cas bethau Gwyr Rhufain'; 'Y Wandering Jew. Sef y crydd Crwdredig o Gaersalem. Rhyfeddfawr Newydd oddiwrth America gan y Captain enwog William rheolwr y Llong, a elwir Dolphin ... Wedi ei Cysylltu gan Dewi Fardd', etc. The spine is lettered 'Llyfr J. Morris III'.

Barddoniaeth,

A composite volume containing transcripts of Welsh free- and strict-metre poems in the hand of Edward Williams ('Iolo Morganwg'). Pp. 23-398 contain Welsh strict-metre poems, mainly in the form of 'cywyddau', attributed to Syr Gruffudd Fychan, Lang. Lewys, Siôn Dafydd Las . . . 'o Lanuwchlyn', Gwilym ap Ieuan Hen, Siôn Cent, Simwnt Fychan, Siôn Philip, Dafydd ap Gwilym, Llawdden, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffudd, Huw Machno, Iolo Goch, Gruffudd Dafydd ap Hywel, Edward ab Raf ab Robert, ? Dafydd o'r Nant sef Dafydd Wiliams, offeiriad Llanfrynach ym Morganwg, ? Dafydd Nanmor, Edmund Prys, Syr Siôn Leiaf, Tudur Penllyn, Wiliam Llyn, Madog Benfras, Llywelyn ap Meredyth ap Ednyfed sef Lle'n Llogell 'o Farchwiail', Rhys ap Dafydd Llwyd ap Llywelyn Llygliw, Rhys Goch 'o Eryri', Ieuan Gethin ab Ieuan ab Lleision, Thomas ab Ieuan ab Rhys, Casnodyn Fardd, Gutto'r Glynn, Iorwerth Fynglwyd, Wiliam Egwad, ?Rhys Brydydd 'o Dir Iarll', ?Rhys Du Brydydd, Ieuan Tew Ieuanc, Syr Thomas Jones 'o Lan Deilo Bertholeu', Lewys Morganwg, Tomas Lewys . . . 'o Lechau ym Mhlwyf Llanhari', Thomas Llywelyn 'o Regoes', ? Syr Dafydd Llwyd Llywelyn, Sippyn Cyfeiliawg, Hywel Llwyd, Lewys Glynn Cothi, Ieuan ap Hywel Swrdwal, Gruffudd Vychan ap Gruffudd ap Ednyfed, Siôn ap Howel ap Llywelyn Fychan, Lewys Môn, Richard Philip, Siôn Dafies, person Garthbeibio, sef y Dr. Dafies o Fallwyd, Rhys Llwyd ab Rhys ab Rhiccert, Llywelyn Moel y Pantry, Dafydd Benwyn, Gruffudd Llwyd ap Gronw Gethin, Owain ap Siôn ap Rhys, Huw Cae Llwyd, Grufludd Hiraethog, Cadwaladr ap Rhys Trefnant, Siôn ap Hywel Llywelyn Fychan, Deio ap Ieuan Du, Rhys Nanmor, Ieuan Tew Hynaf, Rowland Fychan 'o Gaergai', ? Rhisiart Iorwerth, Rhys Cain, Rhys Meigen, Thomas Carn, ? Hywel Dafydd ap Ieuan ap Rhys, and Thomas Lewys 'o Lechau Llannwonno'. There are occasional annotations by [Edward Williams] 'Iolo Morganwg' and the 'cywydd' attributed to Casnodyn Fardd (pp. 127-32) is followed (pp. 133-4) by notes mentioning a Glamorgan tradition which linked the name of that poet with the origin of the 'cywydd' measure. Pp. 236-8 contain a first-line index to the poems on pp. 239-360. Pp. 399-546 are devoted to poems attributed to Siencin Lygad Rhawlin, Dafydd o'r Nant, Hopcin y Gweydd 'o Fargam', Thomas Llywelyn 'o Regoes', Syr Tomas Jones, ofleiriad Llandeilo Bertholeu, Syr Huw Dafydd 'o Gelli Gaer', Rhys Goch o Dir Iarll ab Rhiccert ab Einion ab Collwyn (twenty poems), Hopcin Twm Philip 'o'r Gelli Fid', Syr Siôn ap Morys, Siôn Lewys Richard 'o blwyf Llangrallo', ? Ifan Huw 'o Ystrad Owain', Dafydd Nicolas 'o Aberpergwm', ? Huw Llwyd 'o Lancarfan', ? Twm ab Ifan ab Rhys, Hywel Llwyd 'o Lancarfan', Wil Tabwr, Gronw Wiliam, Morgan Pywel, Gwilym Tew, Thomas Morgan 'o'r Tyle Garw', Edward ab Efan 'o Benn y Fai', Llywelyn ab Hywel ab Ieuan ap Gronw 'o Lantrisaint' alias Llelo Llantrisaint, Thomas Llywelyn, ficar Llancarvan, Edward Matthews . . . 'o blwyf Llangrallo', and Sioni'r Maeswn Dimmai. There are occasional notes by [Edward Williams] 'Iolo Morganwg' and p. 419 contains a list of the titles of the twenty poems attributed to Rhys Goch ab Rhiccert (pp. 421-54 ). A square slip of brown paper inscribed 'Hen Garolau a gasglwyd yng Ngwynedd' has been pasted on to p. 547 and this is followed on pp. 551-610 by a series of thirty numbered 'carolau' the majority unattributed and some attributed to Huw Dafydd, Thomas Evans, Syr Lewys ab Huw, Llywelyn ab Hywel ab Ieuan ab Gronw, Llywelyn ab Hwlcyn 'o Fôn', Dicc Hughes, R. Hughes, and Richard Hughes (? whether the last three named were the same person). Pp. 611-33 contain three poems two of which are attributed to Huw ap Wiliam ap Dd. ap Gronw and Siôn Morys.

Miscellanea,

Miscellaneous papers, including numerous draft horoscopes compiled in response to individual requests (e.g. Margaret Davies, 'Cerigcadarn', Jane Jenkins, Gwenddwr, Elizabeth Jones, Devil's Bridge, etc.); a holograph letter to 'Mr. Harris' from J. Williams, The Court, Brecon, [18]63 (a request for a horoscope); medical prescriptions; a fragment of a Welsh carol; and a line-and-wash drawing of (or by?) John Lloyd Jones, Brecon College [afterwards minister successively of St. Davids and of Crwys and Pen-clawdd Congregational Churches] (endorsed 'Thos. Davies, Froodvale Academy, Carmarthenshire').

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Amryw gerddi,

A miscellaneous collection of poetry including an incomplete 'pryddest' on the story of Kulhwch and Olwen written on the backs of sheets of a Birkenhead list of voters, 1876; a carol by D[avid] Lewis ('Ap Ceredigion'); a poem entitled 'Sion fy Nhaid' and a hymn by Henry Rowlands ('Henri Myllin'); a poem entitled 'Trefaldwyn' by J. R. Williams ('Tryfanwy'); poems entitled 'Gwlaw Sdiniog' and 'Cyfrinach y Tannau' by Robert Roberts ('Isallt'); an elegy on the death of Evan E. Owen, Assheton House, Ebenezer, 1883; a fragment of a song entitled 'Priodas yr Oen'; 'englynion' on Pont y Benglog taken from Tywysog Cymru, 15 Tach. 1832; English poems entitled 'The Burial of Abel', 'America', and 'Go Forward'; and selections from the writings of Rhys J. Huws written on the back of circulars relating to his Testimonial Fund, 1917.

Barddoniaeth,

Miscellaneous poems, including a fragment of a poem by Hughe Hughes, Llwydiarth Esgob; a pencil copy of 'Beth sy'n hardd ?', with a translation into English ('What is Beautiful?'), 'Bedd fy Chwaer', 'Dymuniad yr Eneth Glaf', and a letter by J. H. Hughes ('Ieuan o Leyn'), Ruabon, 1887; 'Carol ar Gonceat Gwyr y Gogledd' by Edward Jones, Maesyplwm; 'Llinellau a gyfansoddwyd ar yr achlysur o briodi Mr. Jno. Jones o Lanfyllin a Miss Jones o'r Fronheulawg, yn swydd Feirionydd, Rhagr. 28, 1827' by Hugh Jones ('Erfyl'); an extract from Sir John Wynn's History of the Gwydir Family, including Rhys Goch o'r Yri's poem to Robert ap Meredith; a 'cywydd Annerch Eisteddfod Penmorfa, 1795' and 'Cerdd i'w chanu ar y mesur a elwir White Chalk dan yr enw Cwynfan yr Awen', by J. R., Ty Du; a poem by Samuel Roberts ('S.R.'), to 'Sir Watkin Williams Wynn, Baronet, M.P., and his Lady, when passing-on a fine evening-through the beautiful Vale of Llanbrynmair', with a covering letter by his father, John Roberts, 1827; 'Englynion a luniwyd wrth ddarllen Joseph, Llywodraethwr yr Aifft, gwaith Mr. D. Ionawr, Gorph 6d. 1809', and 'Englynion i Gastell Caernarfon' by David Thomas, and a copy of 'Canu penrhydd i Gastell Caernarfon' by Huw Morys; a poem on 'The Day of Judgment', by 'Bleddyn ap Cynfyn'; and a copy of 'Can ddifyfyr lawen gan y Bardd Diawen a elwir Y Coch Owen'.

Adysgrifau 'Manoethwy',

A composite volume of transcripts in the hand of Owen Jones ('Manoethwy'). The contents include 'cywyddau', 'awdlau', 'englynion', 'carolau' and 'cerddi' by Ifan Tew Brydydd, Hari ap Howel alias Harri Hir, Wiliam Cynwal, Sion Tudur, Morus Dwyfech, Gruffudd Hiraethog, Sr. Dafydd Llwyd Ysgolhaig, Llywelyn ap Gytyn, Guto'r Glyn, Hywel D'd Bevan ap Rhys ('o Sir Fon'), Rhydderch ap Sion, Dafydd Nanmor, Rhys Goch o Eryri, Huw Arwystl, Morys ap Ifan ap Einion ('Morus Dwyfach Medd MS arall') Sr. Dafydd Trefor ('Dr. John Kent ... Medd MSS M.P.', 'Sion Dafydd Trefor ... Medd MSS L.O.'), Howel ap Reinalld, Mredydd ap Rhys, Gruffudd D'd ap Howel, Rhisiart ap Howel Da 'Beinion, Bedo Phylip Bach ('Rhai a ddywaid mae Deio ap I'n Du ai Cant... '), Huw Pennant, Sion y Kent, Lewis Glyn Cothi, Edward Maelor '('Mae'n debig mae Edward ap Rhys Maelor ydyw Hwn... '), Dafydd ap Gwilim, Iolo Goch, Simwnt Vychan, Sr. Huw Jones ('Vicar Llanfair ynyffryn Clwyd'), Tudur Aled, Dafydd Llwyd ap Llew ap Gruff., Sion Brwynog, Iorwerth Fynglwyd, Taliesyn Aneurin G[wawdrydd], Maer Glas ('medd rhai'), Robin Ddu, Owain Twna, Dafydd Gorllech, Ifan Brydydd Hir, Edward [ap Rhys], Ie : Dyfi, Llywelyn ap Owain, Thomas Prys ('o Blasiolyn Esquire'), Edmund Prys, G[ruffydd] Philip, W. Elias (1730), Owain Gruffydd, Gruffydd Nannau (1654), Owain Gwynedd, Thomas Owen (1730), William Llyn, Tudur Penllyn, Huw Kae Llwyd, Llywelyn Goch Amheurig Hen, Edward Davies (Rhiwlas), Rich. Abram, Moris ab Evan ab David, Cadwaladr Roberts (ab Robert), Dafydd ab Sienkin, Richard [Davies] ('Esgob Dewi'), Ragiar [sic] Kyffin, Huw Morys, Arthur Jones (1734), Mathew Owain, Ellis Cadwaladr, Moris Rhobert ('o Sir Feirionydd'), Thomas Davies ('o Sir Drefaldwyn'), Robert Cadwalad[r] ('o Blwy Pennant'), Richd. Thomas D'd ('o Sir Fon'), Richard Ffoulkes, John Edwards, John Hughes, Moris ab Evan ap Dafydd ('o Lanoge'), Sion Ffoulke, Sion ab William Griffith ('o Lanfihangel ... '), Sion Phylip, G[ruffudd] Leiaf, D. Sion, W[iliam] Phylip, Rhisiart Philyp, H. ab Evan, [John Davies] 'Sion Davydd Las', Lewis Owain, Morgan Dafydd, Edwart Morris and Robert Klidro, and anonymous poems; 'englynion', etc. by contemporary poets, largely of the Richards (Darowen) circle of friends e.g. John Evans ('Ioan Maelor'), W[alte]r Davies ('Gwallter Mechain'),' R[ober]t Davies ['Bardd Nantglyn'], 'G. Brwynog', R[owland] P[arry] (Carndochan), H. K. (1851), Phoebe neu Eunice Jones (Llynlleifiad), [Peter Jones] 'Pedr Fardd', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', [Morris Jones] 'Meurig Idris' and J. Blackwell ('Alun'), and anonymous poems; 'Sidanen Or a Song in Praise of the Glorious Queen Elizabeth' by Edward ap Rhys Wynne ap William Prys of Clygyrog, 'The meritorious gratulation of Esqr. Strangways to Llangedwyn ...' by John Davies, and anonymous English poems; prose texts, in some cases two copies, of 'Tri thlws ar ddeg o Frenindlysau Ynys Brydain ... ', 'Drygioni Medd'dod', 'Dewis bethau Howel lygad Cwsg', 'Trws'neiddrwydd Gruffydd ap Adda ap D'd', 'Achau Llewelyn ap Gruffydd y Tywysog diwaethaf o'r Cymru', 'Ymddiddanion ffraethion Cynhengras a fu rhwng y Pawn bach o Wickwair yn y Rhôs Is Conwy a Gwgon o Gaer Einion y Mhowys. A elwir yn gyffredin Araith Wgon', 'Cronigl Cymru a Lloy(e)gr yn amgyffred fal y treuthir isod' (with an additional 'narration' by Rice Jones), 'Taliesin a'i traethodd', 'Rhwng Merddin a Gwenddydd ei chwaer' and 'Merddin a Gwenddydd', 'The Most noted Poems in Mr Bulkeley of Brynddu's Collection' (now NLW MS832); 'An account of the wages paid the workemen for raissing a fence upon Ceiriog under Pentre gwyn a Tenem[en]t of the Hond. John Myddelton Esqr.', with a covering letter from Richd. Ffoulkes (transcribed from Cwrtmawr MS 222, p. 57v.); a power of attorney from Oliv[er] Thomas, Shrewsbury, yeoman to John Thomas Rees, Llanymowthwey, Merioneth, yeoman, 1674 (original in Cwrtmawr MS 222, p. 61) and a letter relating thereto from Robert Vaughan, Salop to John Thomas Rees (original in Cwrtmawr MS74, No. 3); records of the births and baptisms, 1712-33 [at Llansilin], of the children of Richard Ffoulkes (original in Cwrtmawr MS 222, p. 60v); transcripts of fifty-nine letters of Walter Davies ('Gwallter Mechain'), 1793-1831 and undated, largely addressed to Thomas Richards at Berriew and Llangynyw; a prospectus, 1793, of 'Celtic Remains' in two volumes, the first by 'the Late Lewis Morris Esq.' and the second by Walter Davies, All-Souls College, Oxford; letters largely to Thomas Richards, Berriew and Llangynyw or David Richards ('Dewi Silin') from Peter Bayley Williams, Llanrug, 1828, John Jones ('Tegyd'), Christ Church, Oxford, 1819-22 and undated, W[illiam van Mildert] bishop of Llandaff, 1822, D. Davies, Chester, 1825, Wm. Owen Pughe, London, 1812-19, Ebenezer Thomas ('Eben Fardd'), Llangybi, 1824, Robt. Parry ('Robyn Ddu Eryri'), 1824 and undated, Tho. Jones, Long Acre, London, 1825, W. Owen ('Eos Glan Hafren'), Newtown, 1824, John Roberts, Tremeirchion, 1822, Robt. Davies ['Bardd Nantglyn'], 1825 and undated, and A[neurin] Owen, [Nantglyn], 1821; a list of titles and first couplets of the poems of Dafydd ap Gwilym; 'Llyma henwe y 24 brenin or brutanied... ' (originally from a manuscript of William Thomas, Llanallgo). Inset at the end of the volume are transcripts of Montgomeryshire pedigrees, etc. Much of the material in the volume has been transcribed from other volumes now in the Cwrtmawr Collection (e.g. MSS 200, 222, 242 and 243) and there are references to such sources as 'un o lyfrau Maesglas Mallwyd' (transcribed in 1857) (p. 269), a manuscript in the hand of Robert Arthur (p. 342), 'Llyfr ym meddiant Lowri Jones' (p. 380), etc. A note pasted on the inside of the upper cover states 'This Vol. was copied by Owen Jones (brother of Myrddin Fardd) from a MS Vol. ... in the handwriting of Lewis Morris [Cwrtmawr MS 200] now at Bryntanad, Llanerfyl Montgomerys[hire] (Richards) E. Breese'. Owen Jones was for a short time a private tutor at BrynTanad (see The Dictionary of Welsh Biography). The spine is lettered 'Mannoethwy MSS'.

Undeb Llenyddol a Cherddorol Rhostryfan a Rhosgadfan,

  • NLW MS 12126i-iiB.
  • Ffeil
  • [1896x1918] /

Two rough notebooks of J. R. Williams, Rhosgadfan, containing minutes, memoranda, and accounts of 'Cylchwyl Undeb Llenyddol a Cherddorol Rhostryfan a Rhosgadfan', 1896. Inset are a carol and other verses; typescript and printed balance sheets, 1911, 1918; and an undated holograph letter from the secretary H. S. Hughes, Rhostryfan.

Williams, J. R., Rhosgadfan

'Ail Biser Sioned',

  • NLW MS 9047A.
  • Ffeil
  • [1724x1800] /

A collection of poems, medical and veterinary recipes, and miscellanea entitled 'Ail Biser Sioned sef Casgliad Cadwalader Davies [Gwyddelwern] wrth ei bleser . . .', with some additions. The poems include 'carolau', 'cerddi', 'cywyddau' and 'englynion' by Hugh Morys, Dafydd Nanmor, Maredudd ap Rhys, William Wynne, John [Siôn] Cadwaladr, Jonathan Hughes, Lewis Morris ('Llywelyn Ddu'), Ellis Roberts, Rees Ellis, Roger Thomley, Ellis Cadwaladr, Matthew Owen, Edmwnd Prys, Dafydd Manuel and others. A valentine from Cadwaladr Davies to Jane Jones is dated 14 February 1749.

Davies, Cadwaladr, b. 1704

Barddoniaeth

A volume which belonged in 1791 to Evan Thomas, who is said to have been superintendent of the Penrhyn Quarry, Caernarvonshire, and afterwards to Michal Prichard and others. It contains 'Carol plygain', 'Cerdd Newydd o Gwynfan y Bardd au Berwig wedi Colli ei Wallt mewn Clefyd ...' by David Jones, Llanfair Dyffryn Clwyd, 'Carol yw ganu ar agoriad y Melinydd ...' by Gryffydd Williams, etc.

Thomas, Evan, fl. 1791

Poetry, feats, triads, &c.,

A manuscript containing poetry of Taliesin, Dafydd Ddu Hiraddug, Sion Tudur, Gruffudd ab yr Ynad Coch and others (pp. 1-52); the Twenty-four Feats (pp. 53-55); triads of the court of Arthur (pp. 56-57); carols (pp. 65-79); proverbs collected by Gruffudd Hiraethog (pp. 81-126); prayers (pp. 127-136); etc.
At p. 8 three triplets are written in the margin. For the estimated date of the manuscript see pp. 80, 132. The text at p. 127 differs greatly from that in the Book of Taliesin (see Peniarth MS 2).

Canwyll y Cymry, &c.,

Canwyll y Cymry, carols and 'dyrïau', being compositions of the Reverend Rice Prichard, M.A. ('Yr Hen Ficer') (1579?-1644) (pp. 7-146), vicar of Llandovery, and others in the hand of William Salisbury, Bachymbyd. The manuscript was completed on 20th April 1637 (see pp. 148b, 327). The Reverend Prichard's works include a considerable number which seem never to have been published. Some of the poets whose works appear include Rhys Cain, Sion Tudur, Edmwnd Prys and Llywarch Hen. On p. 328 there is a note on the hot summer and early harvest of the year 1638, the harvest of 1637, and high winds in October 1638.

William Salisbury.

Brithwaith Gwillim Pue, M. B.,

A manuscript written, 1674-1676, by Gwilym Pue [Puw], a member of the Roman Catholic family of Puw of Penrhyn Creuddyn, Caernarvonshire [D.W.B. (1959), p. 819] and containing a miscellany of verse and prose, much of it by Gwilym Pue himself. The title is given as 'Opera et Miscellania Domini Gwiliellmi Pue Cambrbrittanni M.B.' and 'Brithwaith Gwillim Pue M.B. Hefyd Gerdd yr un gwr a beirdd ereill Anno 1674: Pump o Garole Mr White, Hefyd Dau Garol o Fûchedd y Santes Gwenfrewy o waith Gwillim Pue 1674 M.B.,' and the volume is similar in content to, but not identical with, NLW MS 4710B, another volume written by Gwilym Pue but slightly later in date (1676). The contents following after 'Cyfrwyddiad y llyfr. Index libri' (to p. 648), a sketch of a harp ('Lyra' 'Telyn') and 'Trefn Cowair Telyn' are briefly as follows: pp. 1-44, 'Deongliad ar y Miserere', and pp. 45-61, 'Deongliad ar y Magnificat', two series of 'cywyddau' by Gwilym Pue; pp. 62-75, more 'cywyddau', by Gwilym Pue; pp. 76-196, 'Awdwley ag Englynnion', and also 'cywyddau' by Morgan Gwynn (Taliarys), Gwilym Pue, Thomas Williams, Edw. Bach o Dreddfyn [sic], Meredydd ap Prosser, Syppyn Cyfailiog, William Egwad, Siôn Cent, Thomas ap Ieuan Prys, Hugh Min, Howel Dafydd, Gruffydd ap Euan llewelyn Vychan, Dafydd ap Gwilym, Edward Turberuille, Thomas llûn, Taliessyn, Siôn Brwynog, Dafydd Ddu Hir Addig [sic], Iuan Tew Brydydd, Ieuan Daylwyn, Howel Da: ab Iuan ap Rhûs, Llewelyn ap Howel ap Ieuan ap Gronw, Gryffyth llwyd ap Da: ap Einion, Dafydd Nam'or, Dafydd ap Edmund, Syr Dai: llwyd Alijs Deio: Scolhaig, Rhus a [sic] Parry, Sieiles ap Siôn, and Twm Siôn Catti Alias Thomas Jones Esqr.; pp. 203-360, 'Prophwydoliaethay, Brudiay a Daroganay Britannaeg a Gasglodd yn Ghûd Gwilym Pue', 1674-1675, attributed to Taliessyn (Fardd), Rhûs Fardd, Merddyn (Merddyn Emrys, Merddyn ap Morfran, Merddyn Wyllt), Dewi Sant, Gronw Ddu o Fôn, Molwngwl Abad, y Bergam, Robin Ddû o Fôn, Dafydd Gorllech, Iolo Goch, Rhys Nammor, Dafydd Nammor, Edward ap Rhys, Llewelyn ap Owain ap Cynric Moel, Rhys llwyd ab Einion llygwy [sic], Llewelyn ap Ednyfed, Ieuan Brydydd Du, Ieuan leia, Rhys Goch or Yri, Ieuan yr offeiriad, Llewelyn ap Mredydd ap Dywydd, Llewelyn Cetifor, Hugh Pennant, Dafydd llwyd llewelyn ab Gryffydd, and Rhys y lashiwr; pp. 365-430, 'Carmen Euangelicum, Cerdd Efangylawl Gwilym Pue, Buchedd yn Arglwydd Iessu Grist. . . 1675' in the form of a series of 'cywyddau'; pp. 452-47 (inverted text), 'Enwey Brenhinoedd Prudain' and 'Twyssogion Cymry'; pp. 453-5, 'Enway Twysogion Cymry A Gadwodd Ei Braint yn ôl Cadwalader Frenin' . . . and 'Enway Y Brenhinoedd Lloegr o Amser y Cwncwerwr o Normandi' in the form of 'englynion' by Gwilym Pue; pp. 457-91 'Caroley Mr Richiard White, Merthyr', five in number, followed by 'Buchedd Gwenfrewy' and other carols by Gwilym Pue, with one by John Jones; pp. 495-514 'Pllaswyr Iessu A Gyfleuthodd Gwilym Pue or Saesnaeg Ir Gymmraeg'; pp. 515-28, 'Erfynnion neu Littaniau Aur; pp. 529-54, '1676, Panegyris Penryniana, Llwyrwis Penrhyn (Mawl Penrhyn) o waith Gwilym Pue; pp. 563-579, 'Achau Gwilym Pue o rann Tad a Mam a Theidiau a Neiniau' followed by 'Achau Ieirll a Marqwezis Caerfrangon', etc.; pp. [583]-618 (recte 608), 'De Sceletyrbbe uel Stomacace or A Traetice of the Scorbut by William Pue Gentelman [sic] gathered oute of Seuerall Authors . . . 1675'; pp. 619 [609]-624, 'Another Discourse of the Scorbute by William Pue Gentleman, 1675'; pp. 625-48, 'Enchiridium Chatechisticum siue Chatechismus pro Pueris Scolaribus' again by Gwilym Pue, in two parts; pp. 649- 60, 'Execitium Quotidianum, Ymarfer Beunyddawl'; and p. [661], 'Gweddi Foreuawl' and 'Gweddi Brud Gosper'. Some of the pages, particularly the headings, have been embellished by Gwilym Pue.

Gwilym Puw.

Miscellaneous transcripts,

Loose papers containing transcripts, 1831, by Thomas Williams and R. Williams from Hengwrt MS 306; a 'carol plygain', bills, receipts, recipes, accounts, fragments of Welsh psalms and hymns probably belonging to the Reverend Thomas Richards, Darowen.

Canlyniadau 1 i 20 o 52