Showing 45742 results

Archival description
Llyfrgell Genedlaethol Cymru = The National Library of Wales File Welsh
Print preview View:

36 results with digital objects Show results with digital objects

Letter book of Dewi Dawel,

Letter book, [1841]-1891, of David Evans (Dewi Dawel), also used by him as a minute book for the Glynsanan Benefit Society, Llanfynydd.
The volume contains accounts, minutes and resolutions, [1841]-1870, of the Glynsanan Benefit Society (ff. 1-17, 134 verso, 137-139, 154 verso); summaries, copies and drafts, 1871-1891, of letters sent by David Evans, relating to family matters and his work as a tailor, publican and rate-collector, as well as a few letters by his son, Thomas Morgan Evans (ff. 23-136 verso, 137 verso-147, 148-149); miscellaneous memoranda and accounts, 1869-1886 (ff. 17-22); parts of an essay on the history of Talyllychau, [1890] (ff. 147 verso-148, 150 verso-152; see also NLW MS 9510E); various verses in Welsh, 1890-[1891] (ff. 147, 149 verso-150, 152 verso-154); and a memorandum relating to a ploughing match in Cwm-du, 1878 (ff. 5, 6). Part of a draft letter of condolence, [1876], to the family of the late John Johnes, Dolaucothi, is loose between ff. 17-18.

Pregethau y Parch. William Morris, Tyddewi

  • NLW MS 16211C.
  • File
  • 1842

Nodiadau, 1842, gan awdur anhysbys, ar ddwy bregeth gan y Parch. William Morris, Tyddewi, yn Jewin Crescent, Llundain, 21 Awst 1842 (ff. 2-4 verso), a phregeth gan y Parch. Baptist Noel yn St John's, Bedford Row, Llundain, 30 Tachwedd 1842 (f. 4 verso). = Notes, 1842, in an unknown hand, of two sermons by the Rev. William Morris, St Davids, at Jewin Crescent, London, 21 August 1842 (ff. 2-4 verso), and one by the Rev. Baptist Noel at St John's, Bedford Row, London, 30 November 1842 (f. 4 verso).
Ceir hefyd nodiadau ar bregeth (cychwyn yn eisiau), o bosib gan William Morris (ff. 1-2). = Also included are notes of a sermon (start lacking), possibly by William Morris (ff. 1-2).

Llythyrau at Ieuan ab Iago a phapurau amrywiol

Llythyrau at Ieuan oddi wrth Evan Jones (Gwrwst), 1846, Lewis James, ei frawd, 1847 a 1860, Eiddil Ifor [T. E. Watkins], 1850, a Charles Jenkins, Pontypridd, 1864; llythyr at Edward James, Pontaberbargoed, a'i chwaer Mary oddi wrth frawd, [James], yn America; llythyr at Thomas James oddi wrth Evan Jones, 'Principality Office', Caerdydd, 1848; drafft o gytundeb rhwng Ebenezer Williams ac Evan James ynglyn â'r ffatri yn Mill Street, Pontypridd, 1847; papurau amrywiol yn perthyn i Ieuan, gan gynnwys rhaglenni eisteddfodau; ychydig o bapurau yn perthyn i Iago ab Iago a'i fab Taliesin, rhai yn brintiedig.

Llythyrau at S.R.

Autograph letters to Samuel Roberts (S.R.) from various correspondents, together with drafts of letters from Roberts to T. J. Griffiths; etc.

Griffiths, Thomas J., 1835-1924

Llyfr Tonau Iago ap Ieuan

Llyfr Tonau Iago ap Ieuan. Ceir disgrifiad o gynnwys y gyfrol hon yn Percy A. Scholes, 'Hen Wlad Fy Nhadau', yng Nghylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 3.1-2 (1943), 1-10 (tt. 1-3). Ceir sgôr gwreiddiol Hen Wlad fy Nhadau ar f. 41 verso.

Cerddi

Cerddi heb ddyddiad yn llaw Iago ab Iago [recte Ieuan] o f. 58 ymlaen.

Account book of the schooner Hope

An account book, [1850]-1860, of the schooner 'Hope' of Aberystwyth, Cardiganshire, owned by Mary Williams (mother of the Rev. John Williams) and David Jenkins.
The volume contains accounts of cash laid out and received by the shiphusband and statements of account, 1853-1860 (ff. 12 verso-33). A copy of Reynolds' Original Birmingham Almanack for 1851 (1850) has been bound in at the end of the volume (ff. 134-141).

Beirniadaethau eisteddfodol

Beirniadaethau Ieuan ab Iago yn yr eisteddfodau canlynol: eisteddfod y Maen Chwyf, Pontypridd, 1853, eisteddfod y Maen Chwyf, 1856, eisteddfodau Pontaberbargoed, 1858, Ynysybwl, 1859, a Glyn Rhondda 1863; ynghyd â rhai o'r eitemau y ceir beirniadaethau arnynt.

Llawysgrifau 'Tremlyn'

Papers, [c. 1860]-[c. 1890], of David Davies ('Tremlyn'), a clerk at Pen yr Orsedd quarry, Nantlle, Caernarvonshire, comprising notes on early British history, local history and genealogy, and on figures such as 'Eben Fardd' (Ebenezer Thomas) and 'Dic Aberdaron' (Richard Robert Jones), together with compositions by 'Tremlyn', entered at local eisteddfodau. Papers found loose inside the volume have been filed separately (MS 23630iiE).

Davies, David, -1901

Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym

  • NLW MS 24070C
  • File
  • 1863

Adysgrif, 1863, yn bennaf yn llaw D[aniel] L[ewis] Moses, gynt o Lanbedr Pont Steffan, o'r gyfrol Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym, gol. gan Owen Jones a William Owen (Llundain, 1789). = Transcript, 1863, mainly in the hand of D[aniel] L[ewis] Moses, formerly of Lampeter, of the volume Barddoniaeth Dafydd ab Gwilym, ed. by Owen Jones and William Owen (London, 1789).
Mae'r llawysgrif yn cynnwys y cyfan o gerddi Dafydd ap Gwilym yn y gyfrol, heblaw am ambell i fwlch, damweiniol mae'n debyg, ar tt. 67, 354 a 423 ac eraill o bosib (tt. 1-210, 249-492). Mae hefyd yn cynnwys cerddi ffug Iolo Morganwg o'r atodiad (tt. 211-243); crynodeb, yng Nghymraeg, o hanes Dafydd (yn Saesneg) gan Owen Jones (ff. vi-xii); y marwnadau i Dafydd (ff. xii verso-xv verso); a chychwyn (Abermaw-Gwdion ab Don) yr eirfa Saesneg o bobol a llefydd yn y cerddi (tt. 493-502). Heblaw am Moses, ysgrifennwyd y llawysgrif mewn dwy law ychwanegol (tt. 249-279 a 297-328 yn eu tro). = The manuscript contains all the Dafydd ap Gwilym poems, except for a few apparently unintentional lacunae on pp. 67, 354 and 423 and possibly elsewhere (pp. 1-210, 249-492). It also includes Iolo Morganwg’s forgeries from the appendix (pp. 211-243); a precis, in Welsh, of Owen Jones's (English) biography of Dafydd (ff. vi-xii); the elegies to Dafydd (ff. xii verso-xv verso); and the beginning (Abermaw-Gwdion ab Don) of the English glossary of people and places mentioned in the poems (pp. 493-502). Besides Moses, parts of the manuscript are written in two additional hands (pp. 249-279 and 297-328 respectively).

Moses, D. L. (Daniel Lewis), 1822-1893

Barddoniaeth Ieuan ab Iago

Casgliad o waith Ieuan yn llaw Iago, ei fab. Ar f. 1 verso, yn llaw Ieuan: 'Barddoniaeth Ieuan ab Iago, Pontypridd, 1870'. Mae'r rhan fwyaf o'r cerddi wedi eu copio o'r llawysgrifau sy'n awr wedi eu rhwymo yn Evan James MSS 8-11; mae ychydig o gerddi nas ceir mewn llawysgrifau eraill; ar ff. 36 verso-37 ceir englynion coffa i Ieuan gan 'Ap Myfyr' (John Davies, Pontypridd); daw'r cerddi ar ff. 40-42 verso o'r Athraw (1870) a Gardd Aberdar (1854). Nid oes unrhyw drefn arbennig i'r gyfrol; ceir dyddiadau wrth y cerddi lle maent ar gael yn y gwreiddiol. Wrth rai cerddi nodir cyfansoddi tonau iddynt gan Iago; yn ddiweddarach ychwanegodd Taliesin James, wyr Ieuan, nodiadau cyffelyb wrth gerddi y cyfansoddodd yntau donau iddynt, hyd 1917. Rhestrir y cynnwys ar ff. 110 verso-111. Ar ddalen rydd (yn awr f. i) ceir rhestr o gerddi yn llaw Ieuan sydd bron yn cyfateb i gynnwys y gyfrol; tybed iddo wneud detholiad o'i waith i'w gopio gan Iago.

Deunydd o ddiddordeb hanesyddol yn ymwneud â’r enwad a’r coleg, 1870-1978

Deunydd o ddiddordeb hanesyddol yn ymwneud â’r enwad a’r coleg, 1870-1978, a gasglwyd gan RTJ ym Mala-Bangor. Mae’r casgliad yn cynnwys englyn yn llaw Hwfa Môn, 1904; 2 lythyr oddi wrth y Parch. Idris Davies, Y Gelli, at y Prifathro John Morgan Jones, 1939; 3 llythyr, 1952-1954, oddi wrth Thomas Richards at y Parch. D. Morlais Jones, Tal-y-bont, Ceredigion yn ymwneud â dathlu 150 mlwyddiant capel Bethel (A), Tal-y-bont; llythyr J.D. Vernon Lewis at y Parch. Rhys Harries, Llandeilo, 1964 yn trafod ei emyn ‘Gwawr wedi hirnos’; llyfr nodiadau yn rhoi hanes capel Chwarelgoch, Tregarth, Bangor, 1978.

Dyddiadur Evan Isaac Thomas, Llandysul

  • NLW MS 24130A.
  • File
  • 1876-1885

Dyddiadur Evan Isaac Thomas, Llandysul, sir Aberteifi, ar gyfer 1 Ionawr 1876-31 Rhagfyr 1885, yn cynnwys cofnodion byr (dwy dudalen y mis) yn bennaf ynglŷn â'i waith fel saer dodrefn, trefnydd angladdau a ffermwr, ei ddyletswyddau fel ysgrifennydd a thrysorydd y Llandyssul Benefit Society a'i aelodaeth o Gapel y Bedyddwyr Penybont, [Pont Tyweli]. = Diary of Evan Isaac Thomas, Llandysul, Cardiganshire, for 1 January 1876-31 December 1885, containing brief entries (two pages per month) mainly relating to his work as cabinet maker, undertaker and farmer, his duties as secretary and treasurer of the Llandyssul Benefit Society and his membership of Penybont Baptist Chapel, [Pont Tyweli].

Thomas, Evan Isaac, 1823-1908

Ysgrifau

Llyfr nodiadau yn cynnwys ysgrifau drafft, [1885]-[1886], mewn pensil, gan Daniel Owen. = A notebook containing autograph drafts, [1885]-[1886], in pencil, of prose works by Daniel Owen.
Maent yn cynnwys drafftiau cynnar o'r Rhagarweiniad (ff. 57-73, rectos yn unig) a phenodau I-XIV (ff. 74-93, rectos yn unig, 93 verso, 1 verso-65 verso, versos yn unig) o Brofedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891); ynghyd â drafftiau o 'Llythyr fy Nghefnder' (ff. 1-17, rectos yn unig) ac 'Yr Ysmygwr' (ff. 32-56, rectos yn unig), a gyhoeddwyd yn Daniel Owen, Y Siswrn (Yr Wyddgrug, 1886); 'Adgofion am Glan Alun' (Y Geninen, 4 (1886), 108-112) (ff. 18-31, rectos yn unig); a 'Diweddar olygydd y Drysorfa' (Y Drysorfa, 56 (1886), 361-369) (ff. 66 verso-92 verso, versos yn unig). Cynhwysir hefyd drafftiau o englynion, yn eu mysg rhannau o'r gerdd 'Oriel' (Y Siswrn (Yr Wyddgrug, 1886), tt. 50-52) (f. i recto-verso, tu mewn i’r cloriau). = These comprise early drafts of the introduction (ff. 57-73, rectos only) and chapters I-XIV (ff. 74-93, rectos only, 93 verso, 1 verso-65 verso, versos only) of Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891); together with drafts of 'Llythyr fy Nghefnder' (ff. 1-17, rectos only) and 'Yr Ysmygwr' (ff. 32-56, rectos only), published in Daniel Owen, Y Siswrn (Mold, 1886); 'Adgofion am Glan Alun' (Y Geninen, 4 (1886), 108-112) (ff. 18-31, rectos only); and 'Diweddar olygydd y Drysorfa' (Y Drysorfa, 56 (1886), 361-369) (ff. 66 verso-92 verso, versos only). Also included are draft englyns, including parts of the poem 'Oriel' (Y Siswrn (Mold, 1886), pp. 50-52) (f. i recto-verso, inside the covers).

Daniel Owen.

Profedigaethau Enoc Huws I

Llyfr nodiadau yn cynnwys cychwyn drafft pensil, [1886x1890], yn llaw Daniel Owen o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891). Ceir yma'r Rhagarweiniad a phenodau I-XIX (hyd at waelod t. 114 yn yr argraffiad cyntaf), ond wedi eu trefnu yma yn ddeuddeg pennod yn unig. Ysgrifennwyd y testun ar y rectos yn gyntaf (tt. 1-93), a'i barhau o'r cefn ar y versos (tt. 94-187, testun â'i wyneb i waered). = A notebook containing the beginning of an autograph pencil draft, [1886x1890], by Daniel Owen of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891). The volume contains the introduction and chapters I-XIX (to the end of p. 114 in the first edition), here arranged as twelve chapters only. The text begins on the rectos (pp. 1-93) and is then continued from the end on the versos (pp. 94-187, inverted text).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys barddoniaeth yn llaw Daniel Owen (tt. i, 93a, a thu mewn i'r cloriau (testun â'i wyneb i waered)), a llythyr drafft (f. i, testun â'i wyneb i waered). = The volume also contains poetry in the hand of Daniel Owen (pp. i, 93a, and inside both covers (inverted text)), and a draft letter (p. i, inverted text).

Daniel Owen.

Profedigaethau Enoc Huws II

Llyfr nodiadau yn cynnwys ail ran drafft pensil, [1886x1890], yn llaw Daniel Owen o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891). Ceir yn y gyfrol y testun o ddiwedd pennod XIX hyd at gychwyn XXXIII (heblaw pennod XXIV), ond wedi eu trefnu yma yn ddeg pennod yn unig (a'u rhifo XII-XXI). Ysgrifennwyd y testun ar y rectos yn gyntaf (tt. 188-277), a'i barhau ar y versos (tt. 278-332, 334-347 (versos yn unig heblaw am t. 346), testun â'i wyneb i waered). = A notebook containing the second part of an autograph pencil draft, [1886x1890], by Daniel Owen of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891). The volume contains the text from the end of chapter XIX through to the beginning of XXXIII (except for chapter XXIV), here arranged as ten chapters only (numbered XII-XXI). The text begins on the rectos (pp. 188-277), and is then continued from the end on the versos (pp. 278-332, 334-347 (versos only except for p. 346), inverted text).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys draft o 'F'ewyrth Hugh', a gyhoeddwyd yn Y Drysorfa, Mai 1888, 171-177, ac a addaswyd wedyn yn bennod XXIV o Enoc Huws (tt. 1-18, testun â'i wyneb i waered); darnau ar grefydd (tt. x-xii, 1, testun â'i wyneb i waered); a barddoniaeth (tt. i, iv-ix a thu mewn i'r cloriau, testun â'i wyneb i waered). = The volume also contains a draft of 'F'ewyrth Hugh', which was published in Y Drysorfa, May 1888, 171-177, before being rewritten as chapter XXIV of Enoc Huws (pp. 1-18, inverted text); fragments on religion (pp. x-xii, 1, inverted text); and poetry (pp. i, iv-ix and inside the covers, inverted text).

Daniel Owen.

Cyfrifon crydd.

  • NLW MS 16249D.
  • File
  • 1887-1906

Llyfr cyfrifon, 1887-1906, [David Hughes], crydd, o Lanuwchllyn, sir Feirionnydd, yn cynnwys manylion atgyweiriadau a wnaethpwyd, costau'n daladwy, ayyb. = A ledger, 1887-1906, of [David Hughes], bootmaker, of Llanuwchllyn, Merioneth, containing details of repairs carried out, costs payable, etc.

Hughes, David, 1838-1923.

Llythyrau T. Gwynn Jones at R. S. Rowlands

  • NLW MS 24174E.
  • File
  • 1889-1892, 1909

Wyth llythyr ar hugain, 1889-1892, oddi wrth T. Gwynn Jones at ei gyfaill R[owland] S[amuel] Rowlands, Tywyn, Abergele (yn ddiweddarach yn fyfyriwr yn Holt Academy, sir Ddinbych, ac yna yn astudio milfeddygaeth yng Nghaeredin), ynghyd ag eitemau eraill amgaeëdig, yn cynnwys tua un ar hugain o gerddi, i gyd yn ôl pob golwg heb eu cyhoeddi. Yn y llythyrau mae Gwynn yn trafod barddoniaeth, gwaith a materion personol. = Twenty-eight letters, 1889-1892, from T. Gwynn Jones to his friend R[owland] S[amuel] Rowlands of Tywyn, Abergele (later a student at Holt Academy, Denbighshire, and then a student of veterinary medicine at Edinburgh), together with other enclosed items, including some twenty-one poems, all apparently unpublished. In the letters Gwynn discusses poetry, work and personal matters.
Mae'r cerddi un ai ar ddalennau ar wahân (ff. 3-4, 7-8, 10-12, 14, 26, 31-32, 38-39, 71-74) neu wedi eu cynnwys yn y llythyrau (ff. 23-25 verso, 27 verso, 29 verso, 44 verso, 46 recto-verso, 62, 63). Mae'r amgaeëdigion eraill yn cynnwys llyfryn o gartwnau yn dwyn y teitl 'Darluniau Cymdeithasol', [1889] (ff. 15-22), 'Rhestr o Destynau [sic] Eisteddfod y Beirdd Serch' (ff. 35-36), darn o ryddiaith am y cymeriadau 'Ned y Dolphin' a 'Syr Harri' (ff. 75-78) a cherdd gan R. S. Rowlands ar 'Synnwyr y Fawd', ar gyfer Cyfarfod Cystadleuol Abergele, Nadolig 1889 (f. 37). Mae llythyr at Rowlands oddi wrth Griff[ith] Evans, Brynkynallt, Bangor, 13 Ebrill 1909, yn ymwneud a'r N[orth] W[ales] V[eterinary] M[edical] A[ssociation] (f. 79). Mae Gwynn yn arwyddo'i lythyrau mewn nifer o ffyrdd, gan gynnwys 'Gwynn ap Iwan', 'Gwynnvre ap Iwan', 'Thomas Gwynn ap Iwan' a 'Syr Pedr Bennwann'; ceir 'T. Gwynn-Jones' am y tro cyntaf ar 15 Ionawr 1891 (f. 44). = The poems are either on separate leaves (ff. 3-4, 7-8, 10-12, 14, 26, 31-32, 38-39, 71-74) or incorporated in individual letters (ff. 23-25 verso, 27 verso, 29 verso, 44 verso, 46 recto-verso, 62, 63). Other enclosures include a booklet of cartoons entitled 'Darluniau Cymdeithasol' ['Society Pictures'], [1889] (ff. 15-22), a satirical list of competitions for 'Eisteddfod y Beirdd Serch' (ff. 35-36), a prose fragment concerning the characters 'Ned y Dolphin' and 'Syr Harri' (ff. 75-78) and a poem by R. S. Rowlands entitled 'Synnwyr y Fawd', written for Cyfarfod Cystadleuol Abergele, Christmas 1889 (f. 37). A single letter to Rowlands from Griff[ith] Evans, Brynkynallt, Bangor, 13 April 1909, relates to the affairs of the N[orth] W[ales] V[eterinary] M[edical] A[ssociation] (f. 79). Gwynn signs his letters in a number of ways, including 'Gwynn ap Iwan', 'Gwynnvre ap Iwan', 'Thomas Gwynn ap Iwan' and 'Syr Pedr Bennwann'; 'T. Gwynn-Jones' appears for the first time on 15 January 1891 (f. 44).

Jones, T. Gwynn (Thomas Gwynn), 1871-1949

Results 21 to 40 of 45742