Ffeil 210B. - Llyfr John Morris,

A volume largely of poetry in strict and free metres transcribed by John Morris during the period circa 1784-8. It contains 'Ychydig o Reolau Gramadegawl a gasglwyd gan y Parchedig Mr. [David] Ellis o Amlwch ... yr hwn sy'n wr deallus iawn ac yn perchen awen ragorol. Ac yn hoffi'n fawr yr Iaith Gymraeg ...' ('John Morris ai scrifennodd Rhagfyr, 12, 1786'); 'carolau' and 'cerddi' by Robt. Evans ('o Feifod'), Daniel Jones, Hugh Morris, John Hughes, Jonathan Hughes, Ellis Roberts, H[ugh] Jones ('o Langwm'), David Thomas, Arthur Jones, and Rhisiart Parry ('athraw ysgol gynt yn Sir Fôn'); 'cywyddau' and 'englynion' by Owen Evan alias Owen Gwynedd, John Edwards, Hugh Morris, Arthur Jones ('Clochydd Llangydw[alad]r'), Hugh Gryffydd, Jonathan Hughes, Da. Lloyd, [David Jones] ('Dewi fardd, o Drefriw'), John Edwards ('Clochydd Manafon'), Rhys Morgan ('pencraig Neath'), Wm. Raffe ('o Mochdref Sir Drefald[wy]n'), John Rhees (Llanrhaiadr), Daniel Jones, Tho. Edwards, Ed. Morris, Dafydd Benwyn, Lewis Glyn Cothi, William Cynwal and William Phillip, and anonymous poems; 'Cof-restr dewisedig yn dangos rhifedi'r blynyddoedd Aethant heibio, er pan fu amryw bethau hynod Hyd y flwyddyn 1788'; 'Parhad o Gronicl y Brenhinoedd a Thwysogion Cymru er yn amser Cydwaladr ...'; 'Rhestr o Enwau'r Marchogion, a Seneddwyr yr uchel Lys Barliament, Arglwyddi Lifftenants, Custos Retulorum [sic], Penswyddogion y Militia, a'r Siryfau Pob Sir drwy Gymru; a'r Swm yr ydys yn i dalu o Dreth Brenin, a elwir yn gyffredin y Dreth fawr yn ol pedwar Swllt y Bunt, gida rhifedi y Militia yr ydys yn i godi ymhob Sir'; 'Rhestr o Enwau'r ardderchog Ustisiaid ar Barnwyr Sy'n gwrando, a dibennu pob Matterion Cyfraith yn Lloegr a Chymru'; 'Rhestr o Enwau yr Esgobion, Deaniaid, Arch-Diaconiaid, Canghellwyr, a'r Blaenoriaid sydd yn trefni Swyddau Eglwysaidd yn Ardalaith Cymru gyda'r Swm a gyfrifir ar bob Esgobaeth yn Llyfrau'r Brenin'; 'Byr hanes maintioli Sirioedd [sic] Cymru, a rhifedi'r Plwyfydd; Ac enwau'r Seneddwyr ...'; 'Barnwyr neu brif Ustusiaid Cymru'; 'Henwau y Deuddeg Patrieirch ...'; 'Rhestr o Enwau'r Proffwydi ...'; 'Rhestr o Enwau Ein Iachawdwr Iesu Grist ...'; 'Henwau'r Deuddeg Apostolion'; 'Rhestr o Enwau ychydig o'r Seintiau, Merthyron, a Dynion Rhinweddol erill, yr ydys yn Cadw Coffadwriaeth o honynt ...'; 'Henwau'r Naw Miwsic' [?Miwsis]; 'Henwau'r Naw Gorchfygwyr'; 'Saith Ryfeddod y byd'; 'Y Saith Gysgadur'; 'Pumtheg arwydd (medd Dafydd Nanmor) a welir cyn y Jubil Sabbathaidd'; 'Y pum synwyr a roes Duw i Ddyn'; 'Henwau Siroedd Lloegr, a Rhifedi y Dinasoedd, Trefydd marchnadol, Plwyfydd, a Chwmpas, a hefyd y Cyferi [sic] sydd ymhob Sir'; 'Siroedd Cymru, a Rhifedi y Trefydd Marchnadol, Plwyfydd, y Cwmpas, a'r Cyferi sydd ymhob Sir'; a riddle ('Dychymmyg') in verse; 'Llythyrennau am Raddau Dysgeidiaeth, a byrhad geiriau yn ôl yr Iaith Lladin ...'; medical recipes; 'Hoff benill M. Luther'; 'Henwau y Pedwar archugain Marchog, oedd yn Llys y Bre[nin]'; 'Yr wyth fyd, neu Uchelderau, y mae'r Astronomyddion yn crybwyll am danynt'; and 'Ychydig o waith rhai or hên Brydyddion ...' (quotations from the poetry of Edm[wnd] Prys, Huw Arwystl, Ieuan Tew, Dr Ioan Gwent, Owen Gwynedd, Gruffudd Gru[g], Moris ap Ifan ap Einion, Lewis Môn, Sion Brwynog, Gruffudd Hiraethog, Rhys Nanmor and Ioan Prichard (1670)). Preceding the text is a progressive list ('Tabl') of the 'carolau', 'cerddi', and 'cywyddau' contained in the volume. That the entire volume is based on a variety of sources is shown by the last entry inserted by the scribe: 'Yr ychydig o hen bethau hyn, a godais I allan o hen Lyfrau pan oeddwn mewn oriau Segur, rhag I Colli hwynt ...'. Inside the lower cover are printed 'Englynion Croesawiad Sior IV. 'Trwy Gymru' by [Hugh Jones] ('H. Erfyl'). There are a few minor entries in the hand of Mary Richards.