Showing 123 results

Darlithoedd, nodiadau a thorion papur yn ymwneud â hanes Plaid Cymru, gan gynnwys cofnodion cyfarfod cyntaf y Blaid Genedlaethol yn Ne Cymru, a gynhaliwyd ym Mhenarth, 7 Ionawr 1924. Mae'r ffeil hefyd yn cynnwys copi o lythyr, 1967, oddi wrth Elizabeth Williams yn ymwneud â'r cyfarfodydd cyntaf.

Darlith a draddododd G. J. Williams yn Amgueddfa Genedlaethol Cymru, yn seiliedig ar arddangosfa o bortreadau rhai o enwogion Cymru; darlith yn dwyn y teitl 'Tri Chan Mlwyddiant yr Annibynwyr', ynghyd ag ychydig nodiadau ar Undodiaeth yn Sir Aberteifi.

Pregeth yn dwyn y teitl 'Beth a rydd Dyn yn gyfnewid am ei Enaid', wedi ei dyddio '21 April [17]52'. Nodir lleoliad a dyddiad y cyfarfodydd lle traddodwyd y bregeth ar y dudalen olaf.

Llyfr nodiadau yn cynnwys hanes John Owen (1616-1683), y diwinydd Piwritanaidd, copi o'r 'Llythyr at Benllywydd y Cymmrodorion', wedi ei gyfieithu o Saesneg Dr Swift gan Lewis Morris, a barddoniaeth Gymraeg gan Lewis Morris a Goronwy Owen.

Darn o bapur yn cynnwys cerdd heb deitl gan 'Diddanwr', yn agor gyda'r geiriau 'Fel roeddwn ryw foregwaith yn eistedd dan riw bren'.

Llythyr, 3 Mehefin 1818, oddi wrth William Owen Pughe at R. Roberts, Caergybi.

Drafftiau a llawysgrif y gyfrol Iolo Morganwg (Caerdydd, 1956); ynghyd â pheth deunydd ar gyfer yr ail gyfrol arfaethedig, gan gynnwys 'Nodiadau ar waith Iolo o 1788 i 1826', a llawysgrif pennod yn dwyn y teitl 'O Forgannwg i Gaerfaddon (1788-1791)'.

Bwndeli o slipiau ymchwil G. J. Williams ar fywyd a gwaith Iolo Morganwg: 'Iolo Morganwg' (A1-131); 'Iolo Morganwg' (B1-160); 'Cymysg ' (C1-197); 'Barddoniaeth Iolo a Nodiadau' (D1-82); 'Hanes a Brutiau' (F1-126); 'Beirdd a'u barddoniaeth' (G1-324); (J1-98); 'Coelbren y Beirdd' (K1-60); 'Bardic words' a 'Iolo's use of compounds'; 'Nodiadau o lyfrau'; 'Enwau lleoedd a barddoniaeth gwahanol feirdd, Llan. C34 + Addl MSS'; 'Nodiadau: Llanover MSS, C30. Peniarth, Meh. 16, 1928'; 'Cynnwys Ffilmiau 1.2.3b.3r.4.G. Cynnwys ffeithiau Iolo am ei fywyd ei hun'.

Llyfrau ysgrifennu a llyfrau nodiadau (21) yn cynnwys nodiadau a chyfeiriadau at lawysgrifau Iolo Morganwg, ynghyd â rhai dyfyniadau ac adysgrifau.

Nodiadau a rhestri amrywiol o lythyrau a llawysgrifau Iolo Morganwg. Yn eu plith ceir 'Catalogue of Ab Iolo's Library' a chopi o restr llawysgrifau Llanover yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Adysgrifau o ysgrifau coffa i Iolo Morganwg.

Llawysgrifau darlithoedd yn bennaf, yn ymwneud â beirdd a barddoniaeth Morgannwg, gan gynnwys 'Beirdd Morgannwg', 'Beirdd a Barddoniaeth Morgannwg', 'The Welsh Bards and the Homes of the Gentry in the Vale of Glamorgan', 'Y Beirdd Cymraeg ac Abaty Margam' (ynghyd â fersiwn Saesneg), a 'Cerddi i Biwritaniaid Gwent a Morgannwg'.

Copi llawysgrif o'r ddarlith 'Thomas Williams, Bethesda'r Fro'.

Darlithoedd ar Owain Myfyr a William Owen Pughe, gan gynnwys 'Cymry Llundain yng nghyfnod Owain Myfyr a'r Dr William Owen[-Pughe]' a 'Hanes Cyhoeddi'r Myvyrian Archaiology'; ynghyd â phapurau perthynol amrywiol.

Nodiadau byr, gan fwyaf, ar unigolion megis Theophilus Evans, Edward Samuel, Silvan Evans, Thomas Richards, Edward Kyffin, John Walters (ynghyd ag amlen yn cynnwys 'John Walters a'i feibion, a Rhys Thomas, yr argraffydd'), aelodau teulu'r Myddleton, Ieuan Fardd, Angharad Llwyd, Thomas Edwards ('Twm o'r Nant'), Thomas Evans ('Tomos Glyn Cothi'), John Penri, Syr John Wynn o Wydir, Thomas Pennant, Goronwy Owen, Griffith Jones, Llanddowror, a Dr William Parry.

Nodiadau ar gyfer erthygl yn dwyn y teitl 'Gorsedd y Beirdd a'r Seiri Rhyddion'. Gweler hefyd Llên Cymru, VII (1966).

Llawysgrif ail erthygl G. J. Williams ar eisteddfodau'r Gwyneddigion. Gweler hefyd Y Llenor, XV (1936).

Papurau'n ymwneud ag addysg Gymraeg a dwyieithrwydd, gan gynnwys darlithoedd yn dwyn y teitlau, 'UCAC ac Argyfwng yr Iaith', 'Cymru Ddwyieithog', 'Y Gymraeg mewn Addysg a Bywyd', 'Hanes Addysg Elfennol yng Nghymru' ac 'Argyfwng Cymru Heddiw'.

Nodiadau ar eiriau unigol a'i sylwadau ar broflenni Geiriadur Prifysgol Cymru. Ceir hefyd peth gohebiaeth berthynol, 1954-1962.

Deunydd perthynol i'r cyhoeddiad Gramadegau'r Penceirddiaid a olygwyd gan G. J. Williams ac E. J. Jones (Caerdydd, 1934), gan gynnwys nifer o adysgrifau a chyfeiriadau at ramadegau mewn llawysgrifau, ynghyd â phapurau'n ymwneud â gramadegau Gutun Owain, Gwilym Tew, Einion Offeiriad a Dafydd Ddu Athro o Hiraddug. Mae rhai o'r papurau yn llaw E. J. Jones.