Showing 4 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts Thomas, David, 1759-1822
Advanced search options
Print preview View:

Barddoniaeth,

A volume of transcripts compiled by David Ellis, Cricieth ('Ty newydd yn Efionydd'), during the period 1793-4. It contains 'cywyddau', 'awdlau' and 'englynion' by Deio ap Ieuan Ddu, Rhys Cain, Risiard Phylip, Ieuan Tew Brydydd, Syr Robert Myltwn, Bedo Hafesb, Ieuan Brydydd Hir, Tudur Penllyn, Ieuan Tudur Penllyn, Gutto'r Glyn, Syr Rys o Garno, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd ('Esqr. o Fathafarn'), Llywelyn ap Guttyn, Bedo Brwynllys (one of the poems 'neu Gruff. ap Ieuan ap Llywelyn Fychan'), Howel ap Dafydd ap Ieuan ap Rys (= Hywel Dafi), Gwilym Tew, Llowdden, Inco Brydydd, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog, Lewis Morganwg, Mathew Bromfield, Lewis Daron, Simwnt Fychan, Wiliam Llyn, Lewis ap Edward, Howel Dafi, Sion ap Felpot, Huw Arwystl, Syr Lewys Meudwy, Syr Phylip Emlyn, Syr Gruffydd Fychan, Long Lewys, Huw Cae Llwyd, Sion Tudur, Gruffydd Fychan, Gwerfyl Mechain, Ieuan Deulwyn, Tudur Aled, Gruffydd Gryg, Dafydd ap Edmwnt, Ieuan Fychan ap Ieuan ap Adda, Meredydd ap Rys, Gruffydd ap Gweflyn, Dafydd Nanmor, Ieuan Gethin ap Ieuan ap Lleision, Rhys Llwyd alias Brydydd, Gruffydd Llwyd, Dafydd ap Eingion Lygliw, Ieuan ap Rys ap Llywelyn, Iolo Goch, Ieuan ap Rydderch ap Ieuan Llwyd, Edwart ap Rys Maelor, Owain ap Llywelyn Moel, Dafydd ap Ieuan Llwyd, Llywelyn Moel y Pantri, Sion Ceri, Ieuan Prichard otherwise Ieuan Lleyn, Gwilym ap Ieuan Hen, Sion ap Howel ap Llywelyn Fychan, Gruffydd ap Llywelyn Fychan, Llywelyn Goch ap Meurig Hen ('o Nannau'), Rhys Llwyd ap Rys ap Riccart, Gwilym Hen, Hywel ap Reinallt, Thomas Celli, Ellis Rowland ('o Harlech'), Howel Cilan, Sion Mowddwy, Owain Gwynedd, Thomas Derllys, Syr Ifan, Ieuan Bedo Gwyn, Sion Phylip, Wiliam Cynwal, Ieuan Clywedog, Ieuan Heiliarth, Guttyn Coch Brydydd, Lewys Môn, Lewis Trefnant, Rhys Cain, Ieuan ap Howel Swrdwal, and incomplete poems; 'Englynion y Beddau'; an English prose translation by Evan Evans ('Ieuan Brydydd Hir') of 'Cywydd Marwnad Lleucu Llwyd' by Llywelyn Goch ap Meurig Hen, and the foregoing translation rendered into verse, inscribed to Paul Panton of Plas Gwyn in Anglesey, and published in the Chester Chronicle, 16 July, 1790, probably by Richard Llwyd 'Bard of Snowdon'; and 'Can Tâl Diolch i Dduw am yr Ysgrythyr yn Gymraeg ...' by Syr Thomas Jones. At the beginning of the volume is a list of contents ('Cynhwysiad'), an index ('Mynegres egwyddorawl') of first lines, and an index of poets ('Enwau'r Beirdd'). The greater part of the volume is based on manuscripts of Dr Griffith Roberts (1735-1808), Dolgellau (Peniarth MSS 99, 100, ?152) and on 'Cronfa Dafydd Thomas, alias Dafydd Ddu o'r Yri' (Cwrtmawr MS 72). There are annotations and additions by Owen Williams, Waunfawr, Peter Bailey Williams, Llanrug and one annotation by D[aniel] S[ilvan] Evans. The manuscript is bound uniformly with Cwrtmawr MSS 10-11 and the spine is lettered 'Dafydd Ellis MS'.

Barddoniaeth, etc.

A composite volume in three sections containing 'cywyddau', 'englynion' and 'awdlau' by Dr Sion Cent, Syr Dafydd Trefor, Llewelyn Goch ab Meirig hen, Einion ap Gwalchmai, Iolo Goch, Gutto'r Glynn, Syr Rhys Drewen, Tudur Penllyn, Howel Reinallt, Syppyn Gefeiliog, Bedo Brwynllys, Howel Cilan, Morys ab Ifan ab Einion, Ieuan Brydydd hir, Tudur Aled, Ralph ap Connoay, Gruffydd Grug, Robin Ddu, Meredydd ap Rhys, Efan Fychan ab Morganwg, William (Gwilym) Cynwal, Owain Gwynedd, Sion Tudur, William Lleyn, Rhys Cain, Sion Phylip, Edmund Prys ('Arch-diacon'), Gruffydd Phylip, Edward ap Ralph, Rhichard Phylip, Lewis Glyn Cothi, Gruffydd Hiriaethog [sic], Morys ap Howel ap Tudur, Rhys Ednyfed, Ieuan Dyfi, Gruffydd Leia, Ieuan Deulwyn, Sion Brwynog, Gruffydd Ifan ab Llewelyn Fychan, Dr Sion Dafydd Rhys, Roger Cyffin, Thomas Prys (Plas Iolyn), Wmffre Dafydd ab Ifan, William Phylip, Dafydd ap Rhys, Dafydd Dafis ('gwas Owen Wynn o'r Glyn'), Ellis Rolant ('o Harlech'), Thomas Llwyd ('o Benmen'), Mr Hugh Lewis, D. D. Gwynn, Huw Llwyd Cynfal, Edward Morys, [John Davies] 'Sion Dafydd Las ('Sion Penllyn'), Owen Gruffydd, (John Roderick] S[iôn] Rhydderch, William Elias, Huw ap Huw, [John Roberts] 'Sion Lleyn', [David Thomas] 'Dafydd Ddu Eryri', Gruffudd Williams ('Gutyn Peris'), Gronw Owen, Simwnt Fychan, Huwcyn Sion, 'Nid Prydydd ... ond Gutto rhiw Fwngler', Ieuan Grffudd, Deio ap Ieuan Ddu, Rhys Llwyd ab R[hys] ab R[hisiart], Hywel ab Dafydd ab Ieuan ab Rhys ('ne Hywel Dafi neu bardd Rhaglan'), Lewis Owain ('o Dyddyn y Garreg'), Mr. Rowland Price, Sion Mowddwy, Gruffuth Parry, and Robert Edward, and anonymous compositions; 'Ychydig o hanes cyff-Genedl y cymru'; notes on 'Coptic Alphabet', 'The Syriac Alphabet', 'The Hebrew Alphabet', 'Greek Alphabet', three grades of Druids, and church inscriptions from Llaneinion (Lleyn) [i.e. Llanengan], Caernarvonshire, and Llaniestin (Anglesey); 'The names of the several churches in Anglesey and the time in which they were built'; a holograph copy of a letter from J[ohn] Thomas ['Sion Wyn o Eifion'], Chwilog to [David Thomas, 'Dafydd Ddu Eryri'], 1808 (observations on [Yr] Eurgrawn [Cymraeg]); anonymous carols; etc. The respective sections are in the hands of Robert Williams ('Robin Llys Padrig'), Abererch, Evan Prichard ('Ieuan Lleyn'), and John Thomas ('Siôn Wyn o Eifion'). Annotation by D. S[ilvan] E[vans]. Bound in at the end is a typescript alphabetical list of first lines of poems.

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Llenorion Lleyn ac Eifionydd,

A composite volume lettered on the spine 'Llenorion Lleyn ac Eifionydd' and described in the old typewritten handlist of Cwrtmawr Manuscripts as 'Llyfr Cywyddau etc. R. Llys Padrig. etc. fol.' The first part is in an early nineteenth century hand or hands (watermarks 1803 and 1804) and contains a list of sheriffs for Caernarvonshire to 1796; a list of arms; and 'cywyddau', etc. by Rhisiart Cynwal, Gruffydd Phylip, Sion Dafydd Las o Nanau, Owen Gruffydd, Lewis Menai, Ieuan Tew, Sion Tudur, Sion Phylip, Edmwnd Prys, Ieuan Llwyd, Gruffydd Hafren and Watcin Clywedog. The remainder of the manuscript (from p. 56 to the end) is almost entirely of later date and is written in the autograph of John Jones ('Myrddin Fardd') and others; this section includes 'cywyddau', 'englynion', etc. by some of the poets already mentioned and by Ffoulk Wyn 'yn enw Owen Madryn y Crwner', Owain Waed Da, W[illiam] Llyn, Evan ap Tudur Penllyn, Howel ap Feinallt, Morys ap Ifan ap Einion o Lyn, Owain ap Llewelyn ap y Moel, Gruffydd Grug, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd o Fathafarn, Robin y prydydd bach, Huw Pennant, Sion Cain, Iolo Goch, Sion Brwynog (incomplete), Huw Llyn, Syr Dafydd Trefor, Ieuan ap Madog ap Dafydd, Tudur Penllyn, [Lewis Môn] (beginning only), Hugh ap Risiart ap Dd, Morys Dwyfech, Cadwaladr Gruffydd, Gruffydd Bodwrdda, Rowland Hugh, Lewis Glynn, Dafydd Namor [sic] o blwy Beddgelert, Howel Ceiriog, Wiliam Cynwal, D. Ellis, Cricketh, Huw ap [Rhisiart ap Dafydd], Gruffydd ap Tudur ap Howel and Huw kau Llwyd. There are also 'englynion' by [William Edwards] 'Wil Ysceifiog', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', Owen Roberts, Harri Parri o Graig y Gath, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), Hugh Evans ('Hywel o Eryri') and J. Robert [sic] 'Sion Lleyn'. Inset are 'Cywydd i Ddafydd Owain o'r Gaerwen ymhlwyf Llanystumdwy yn Eifionydd, swydd Gaernarfon, (Bardd ieuangc yr hwn a ddychanodd D. Ddu o Eryri am iddo esgeuluso dyfod i ymweled ag ef pan fu yn rhoddi tro yn Eifionydd yn 1801 - y rhan gyntaf o'r Co. gan Wm. Jones. Bardd ieuangc o Bentraeth yn Môn, y rhan olaf gan fardd o Arfon', dated 'Llanddeiniolen near Caernarvon Septr. 4th. 1802' and addressed to 'Mr. O. Jones, No. 148 Upper Thames Street, London' [? in the autograph of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri')] and an extract from [Yr Eurgrawn Wesleyaidd, 1824], pp. 341-6 ('Hanes Cantref y Gwaelod', etc.). Some of the poems are said to be copied from the manuscript of Rhys Jones 'o'r Blaenau' and William Elias, Plas y Glyn, Anglesey.