Mae dda ganddo wybod bod KR wedi anfon stori i'r Llenor. Bydd yn lles iddi beidio â chadw cwmni drwg gan mai "pobl go ddrwg i fyw gyda hwy yw sgrifenwyr yr Efrydydd!" Mae'r Llenor yn lanach cwmni i bagan o fath KR. Mae'n ffiaidd ganddo siarad yn gyhoeddus. Ni fyddai'n siarad dros y Gymraeg a chenedlaetholdeb pe bai "modd cadw'n fyw rywsut arall gwmni bach aristocrataidd Cymreig a gadwai lên a chelf yn ddiogel heb falio botwm am y werin daeogion". Gan nad oes digon ohonynt rhaid iddynt fyw gan beryglu eu celfyddyd.
Mae'n ddrwg ganddo iddo roi argraff o ddiffyg cydymdeimlad â KR yn ei lythyr diwethaf ati. Fe wyr ef lawer am gyfnodau o wae. Er hynny gwelodd mai da oedd Duw yn rhoi Crist drosto, rhaid felly fod popeth a wna yn dda. Y mae am fynd i Gaerdydd i weld 'Dyfed' cyn iddo farw. Y mae yn hoff iawn ohono ac nid oes ganddo lawer i fyw eto. Hoffai pe bai KR yn galw i'w weld wrth droi am adre neu wrth ddychwelyd.
Mae'n amgau tocyn aelodaeth KR ar ran capel Bethania (M.C.) Aberdâr. Hydera ei bod yn mwynhau ei gwyliau. Bu ef a'r teulu i Lwyngwril wythnos ynghynt. Tocyn aelodaeth KR.
Cafodd flas ar ddarllen gwaith KR [Deian a Loli]. Mae'n ei chymell i gyhoeddi'r gwaith. Neilltuolrwydd ei harddull sydd o fwyaf o ddiddordeb iddo, y mae'n llawn o eiriau byw sir Gaernarfon. Cyfres o straeon byrion yw'r gwaith yn hytrach nag un stori gyfan. Mae'n ei chynghori i beidio ag ysgrifennu mwy i blant. Nid dyna ei gwir elfen. Mae'n awgrymu y dylai ddarllen storïau Katherine Mansfield. Mae'n ei hannog i gasglu ei storïau'n gyfrol - bydd yn llyfr pwysig. Y perygl wrth ysgrifennu i blant yw bod dipyn yn anonest. I blant yn unig y dylai Tegla Davies ysgrifennu. Yr oedd Hunangofiant Tomi yn gwbl onest ond nid felly Gwr Pen y Bryn. Mae'n dda ganddo glywed bod ganddi stori yn rhifyn y gaeaf o'r Llenor. Bydd ganddo yntau act gyntaf drama mewn barddoniaeth yn yr un rhifyn. Blodeuwedd yw'r testun. Os caiff dderbyniad da yna fe aiff ymlaen i orffen y ddrama.
Disgrifio ei amgylchiadau. Mae'n brin o arian ac y mae ei lety'n oer a digysur. Hoffai ddychwelyd i Rostryfan ond nid yw hynny'n bosibl am nifer o resymau. Mae'n unig iawn. Drwg ganddo glywed bod John, brawd Kate Roberts, wedi colli dau o'i deulu bach. Trafod Y Llenor, Y Geninen a Faust [T.] Gwynn Jones. Teipiedig.
Mae'n dweud bod llythyr KR yn "llawn lol" wrth sôn nad oes ganddi gymhellion onest i ysgrifennu. Ei gymhelliad ef yw ennill arian a'r ail gymhelliad yw er mwyn ennill cydnabod, edmygedd a thipyn o hunanfoddhad. Nid yw'r cymhelliad cyntaf yn bosibl yn Gymraeg, ysywaeth. Y cynnyrch sy'n bwysig. Wrth ei waith y mae barnu artist, nid wrth ei gymhellion. Y ffordd i fod yn onest yw drwy ddefnyddio'r ymennydd a'r holl nerth. Mae'n gobeithio na fydd iddi roi heibio ysgrifennu am resymau mor ffôl. Mae iddi grwp o edmygwyr ac y mae Katherine Mansfield a Jane Barlow yn perthyn iddi yn yr ysbryd. Drwy'r meddwl yn unig y gellir dianc ar fychander amgylchedd.
Mae'n siwr bod KR yn edrych ymlaen at ymddangosiad ei llyfr [O Gors y Bryniau]. Y mae ar lwybr newydd yn llenyddiaeth Cymru. Os bydd pawb mor ddwl ag athrawon Ysgol Sir y Bechgyn, Aberdâr, yna bydd yn rhaid llunio esboniad iddo. Pwyso arni i alw heibio wrth ddychwelyd i Aberdâr. Mae'n ddrwg ganddo glywed bod y [Parchedig Robert] Richards yn cael amser anodd tua Bethania [Aberdâr]. Gofyn os bu iddi ddarllen llyfrau David Grayson a Yr Haf a cherddi eraill R Williams Parry.
Gofyn am ganiatâd i gyfieithu'r stori "Y Wraig Weddw" i'r Llydaweg ar gyfer Gwalarn, sef yr atodiad llenyddol i Breiz Atao. Bydd yn gyfle i'r Llydawiaid ddod i gysylltiad â llên Cymru. Mae'n ysgrifennu at W. J. Gruffydd hefyd am ganiatâd gan i'r stori ymddangos yn Y Llenor, cyfrol III (1924), tt 73-81.
Canmol [O Gors y Bryniau] - y mae'n llyfr hardd ymhob ystyr. Bu'n ailddarllen y pedair stori gyntaf y prynhawn hwnnw. Roedd yn falch o weld y cyflwyniad i 'Dic Tryfan', [Richard Hughes Williams]. Diolch iddi am dorri ei henw ar y llyfr ac ychwanegu geiriau mor garedig. Mae'n falch iddo adnabod ei hathrylith yn gynnar a galw sylw eraill at hynny. Petai'n olygydd Y Llenor fe ofalai y byddai ganddi ddigon o ddeunydd ar gyfer ail gyfrol ymhen tair blynedd.
Diolch iddi am [O Gors y Bryniau] a dderbyniasai y bore hwnnw. Darllenodd y ddwy stori gyntaf cyn gollwng y gyfrol o'i law. Nid yw'n syn fod y chwarel yn chwarae cymaint o ran yn ei storïau o gofio ei chefndir yng Nghae'r Gors. Atgofion am Gaernarfon lle bu'n darllen Hanes a Chân ac Ystên Sioned iddi hi a'i chyfoedion. Ychydig a feddyliodd fod llenores mor enwog yn eistedd wrth ei draed. Maent newydd symud i dy newydd a godwyd gan yr eglwys [Hyfrydle, (M.C.), Caergybi] ar gost o ddwy fil o bunnau.
Diolch am gopi o O Gors y Bryniau ac am y cyflwyniad iddo. Dychmygu beth a ddywedai 'Dic Tryfan' pe byddai fyw i ddarllen y gyfrol. Pan fydd yn darllen gwaith KR bydd yn caru ei gydwladwyr yn fawr iawn er iddo ddigio wrthynt yn aml. Y mae Tegla Davies yn cytuno â'i farn. Cafodd hi ddawn ardderchog a dysgodd grefft ardderchog hefyd. Mae'n ei chymell i ysgrifennu rhyw ddeg neu ddwsin o straeon heb eu cyhoeddi o'r blaen yn unman fel y profai'n brofiad a brisiai pob Cymro gwerth yr enw.
Ysgrifennu i ddiolch am O Gors y Bryniau roedd eisoes wedi darllen rhai o'r straeon yn Y Llenor. Mae'n deall y chwarelwr i'r dim er hwyrach ei bod yn darlunio ei agwedd at fywyd yn rhy brudd. Mae gan y chwarelwr lawer o hiwmor er bod gwylnos yn apelio ato a'i fod yn cael pleser wrth ganu "Ar lan Iorddonen ddofn".
Mae'n gwella'n araf. Diolch am lythyr KR. Diolch hefyd am O Gors y Bryniau. Hoffai ysgrifennu ati i ddiolch amdano ond nid yw ei chyfeiriad ganddo. Hanesion teuluol.
Deallant fod KR yn brysur. Bydd angen gwyliau da arni ar ôl hyn. Mae arnynt hiraeth mawr am Harry bach. Daeth o hyd i straeon yn ei law. Adroddir dwy ohonynt.
Mae ar wyliau yn yr Alban heb fod ymhell o gartref y brifathrawes. Bu'n ymweld â siop y gof yn Gretna Green a gobeithia gyrraedd Caeredin y diwrnod canlynol. Cawsant dywydd da yn Nyfnaint a Chernyw. Cerdyn post. Saesneg/English.
Ymddiheuro am fod cyhyd cyn cyhoeddi'r cyfieithiad Llydaweg o stori KR "Y Wraig Weddw". Hydera ei bod wedi derbyn y copïau o Gwalarn a anfonodd ati. Mae awch mawr am ddarllen pethau Cymraeg yno. Bu cryn ddiddordeb yn ei gwaith. Cyfieithodd ddrama hefyd o waith A. O. Roberts sy'n debyg o deithio o gwmpas. Pa ddramâu eraill a fyddai'n addas i'w cyfieithu o'r Gymraeg i'r Llydaweg. Ymddiheuro am beidio ag ysgrifennu yn Gymraeg. Nid yw wahaniaeth ganddo ysgrifennu Saesneg gwael ond nid yw'n fodlon ysgrifennu Cymraeg gwael. Saesneg/English.
Diolch am daffi. Torrodd ei thad ei ddant blaen wrth fwyta peth ar y slei. Trafod amgylchiadau ysgol, y tywydd gaeafol a steil ei gwallt. Holi am gydnabod. Bu'n defnyddio tobogan dros y Sul gyda'i ffrindiau a chael rhai anafiadau. Saesneg/English.
Diolch am gopi o O Gors y Bryniau. Campus. Gallai yntau ysgrifennu stori fer am hanes ei ymweliad ef a'i ffrindiau i Baris yr haf blaenorol. Gellid meddwl o ddarllen Y Darian bob wythnos mai KR oedd Prif Gwnstabl Aberdâr. Mae tysteb i Ben Davies [Pant-teg] ar waith. Mae'n cynnwys hanesyn am Ben Davies yn mynd i bregethu i Ddefynnog yr haf cynt.
