Showing 187 results

Drafftiau llawysgrif o'r storïau a gyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Du yn 1949: 'Y gorlan glyd', 1948; 'Colbo Jones yn ymuno â'r fyddin', 1941, gyda llythyr oddi wrth Tom Parry, 1941, yn ei gwrthod am ei bod yn rhy hir, a llythyr oddi wrth T. Rowland Hughes, 1941, yn ei gwrthod am yr un rheswm; 'Y Capten a'r Genhadaeth Dramor' (teipysgrif), 1943; a 'Ceinwen', 1949. Ceir 'Meca'r Genedl' mewn rhifyn o'r Fflam, Nadolig 1946, wedi'i diwygio; ynghyd ag adolygiadau o'r gyfrol, 1950.

Drafft llawysgrif o Hen Dŷ Ffarm a gyhoeddwyd yn 1953, ynghyd â llyfr nodiadau sy'n cynnwys crynodebau, 1952, fesul tudalen, o'r cynnwys, ac adolygiadau o'r gyfrol, 1953-1955. Rhestrwyd yr adolygwyr a'r manylion perthnasol ar yr amlen ganddo. Ceir nodyn ar ddiwedd y testun: 'Gorffennwyd ddydd Gwener Hydref 3 1952. Ail orffen ddydd Gwener Chwefror 13 1953'.

Llawysgrif Mazzini: cenedlaetholwr, gweledydd, gwleidydd a gyhoeddwyd yn 1954 a phroflenni wedi'u cywiro, ynghyd â nodiadau ymchwil o waith Gwilym Oswald Griffith, Mazzini: prophet of modern Europe (Llundain, 1932) a hefyd o Essays: selected from the writings, literary, political, and religious, of Joseph Mazzini.

Drafft llawysgrif, 1958, Yn Chwech ar Hugain Oed a gyhoeddwyd yn 1959; proflenni o benodau 1-2, ynghyd â phroflen o'r atodiad 'Ar hyd a lled y Cantref Mawr' nas cyhoeddwyd; proflenni tudalen a hirion wedi'u cywiro gan D. J. Bowen ac adolygiadau, 1959-1960, gan gynnwys un Dafydd Jenkins a ddarlledwyd ar 'Newydd o'r wasg' ar y BBC, 1959.

Llawysgrif a phroflenni Y Bod Cenhedlig a gyhoeddwyd yn 1963, sef cyfieithiad o A. E. [G. W. Russell], The National Being a gyhoeddwyd yn 1916 gyda rhagymadrodd gan D. J. Williams; llythyrau, 1962, yn ymwneud â'r hawl i drosi'r gwaith i Gymraeg, gan gynnwys llythyr oddi wrth Diarmuid Russell [mab A. E. ]; a nodiadau, 1925, o A. E., Co-operation and Nationality (Dulyn, 1912), a, 1960, o John Eglinton, A Memoir of A. E..

Llawysgrif a phroflenni Codi'r Faner (Caerdydd, 1968) wedi'u cywiro.

Proflenni Detholiad o Storïau'r Tir a gyhoeddwyd yn 1966 heb fawr ddim cywiriadau.

'Y Gaseg ddu' a gyhoeddwyd yn Cymru, 1916; 'Cadw'r mis', Cymru, 1918, gyda dwy erthygl 'John Jones', The Welsh Outlook, 1921, a 'Wales-its politics and no politics, The Welsh Outlook, 1922 wedi'u rhwymo mewn un gyfrol; 'Bedd [ei] Mamgu', [Baner ac Amserau Cymru, Rhagfyr 1925] (llawysgrif a theipysgrif); 'Blwyddyn lwyddiannus' a 'Dros y Bryniau Tywyll Niwlog', [Storïau'r Tir Glas, 1936]; 'Cysgod Troedigaeth' [Storïau'r Tir Coch, 1941]; 'Y Capten a'r Genhadaeth Dramor' a Pumed Llyfr Anrheg Haf 1945 yn ei chynnwys; 'The court cupboard', cyfieithiad Dafydd Jenkins o 'Y cwpwrdd tridarn' mewn proflenni, a chopi o Wales, Rhagfyr 1945, yn ei chynnwys; a llyfr nodiadau yn cynnwys drafftiau o 'Y Mitsiwr' [a gyhoeddwyd fel 'Ochor draw'r "mini"' yn Y Ford Gron, 1934, a gyda'r teitl 'Un o wŷr ochr draw'r mini' fel stori fer fuddugol Eisteddfod Genedlaethol Castell Nedd 1934 a hefyd yn Storïau'r Tir Glas yn 1936] a theipysgrif yr ail stori; 'Y gagendor' [Yr Efrydydd, 1924]; a 'Dychymyg Cymru' ?nas cyhoeddwyd. Ceir hefyd feirniadaeth D. J. Williams ar y stori fer yn Eisteddfod Genedlaethol Ystradgynlais 1954.

Torion o'r wasg yn cynnwys adolygiadau o'i gyfrolau A. E. a Chymru (Aberystwyth, 1929); Hen Wynebau (Aberystwyth, 1934); Storïau'r Tir Glas (Aberystwyth, 1936); Storïau'r Tir Coch (Aberystwyth, 1941); Storïau'r Tir (Aberystwyth, 1966); gwerthfawrogiad Dafydd Jenkins o'r Gyfrol Deyrnged i D. J. Williams a gyhoeddwyd yn 1965 o'r rhaglen radio 'Byd Llyfrau'; ynghyd ag adolygiadau o Straeon ac Ysgrifau Buddugol yn Eisteddfod Castell Nedd a gyhoeddwyd yn 1934 sy'n cynnwys ei dair stori fer a beirniadaeth Kate Roberts ar gystadleuaeth y stori fer yn Eisteddfod Genedlaethol Caernarfon 1935. -- Nodwyd ffynhonnell a dyddiad yr adolygiadau gan D. J. Williams ar yr amlenni.

Yn eu plith ceir 'The secondary school in Wales', The Welsh Outlook, 1923 (llawysgrif a theipysgrif); 'Compulsory Welsh for matriculation', The Welsh Outlook, 1925 (drafftiau); 'Marw arwr ifanc (Gair o goffa am Mr H. R. Jones, Trefnydd cyntaf y Blaid Genedlaethol a fu farw'n ddiweddar yn 36 oed)' yn [1930], [Y Ddraig Goch, Awst 1930]; 'Dau ddehonglydd Cymru' [cyhoeddwyd dan y teitl 'Y ddau ddewis' yn W. T. Pennar Davies, Saunders Lewis: ei feddwl a'i waith (Dinbych, 1950)]; ynghyd â theipysgrifau erthyglau a gyhoeddwyd mewn papurau newydd a 'Neges D. J. Williams yn Eisteddfod Genedlaethol Llanelli', [Y Ddraig Goch, Medi 1962].

Ymhlith y torion ceir 'The Labour Candidature: an appeal to the Electorate of Pembrokeshire', 1922, a gyhoeddwyd yn nhri o bapurau lleol y sir, ynghyd â fersiwn llawysgrif; 'A Welsh state. The new Nationalism', South Wales News, 1924; 'Carmarthen Borough Education Committee and the Welsh language', llythyr at olygydd The Welshman, 1924; 'Nodion y Cymro a'r Blaid Genedlaethol', The Labour News, 1925; 'The new Welsh Nationalism', Manchester Guardian, 1926; a 'Sir Gaerfyrddin-ar ddiwrnod garw', Heddiw, Hydref-Tachwedd 1941.

Ceir llythyr, 1944, oddi wrth D. J. Williams at Prosser Rhys yn amgau yr ysgrifau y bwriadwyd eu cyhoeddi yn un gyfrol, a llythyr, 1946, oddi wrth J. D. Lewis a'i Feibion yn eu dychwelyd ato wedi iddynt brynu Gwasg Aberystwyth yn dilyn marwolaeth Prosser Rhys. Yn eu plith ceir 'Teyrnas Dduw' a 'Y Mawr a'r Bach yn y Greadigaeth', Yr Efrydydd, 1924; 'De Valera', Y Darian, Ebrill 1924; 'Ffantasi ar Oronwy Owen' [yn wreiddiol sgript radio 'Beth petasai Goronwy Owen wedi ei wneud yn Esgob?', 1938, a gyhoeddwyd yn Heddiw, Rhagfyr 1938]; 'Beth sy'n bod ar yr Hen Gorff?', Y Faner, Ionawr 1941; 'Sir Gaerfyrddin-ar ddiwrnod garw', Heddiw, Hydref-Tachwedd 1941; a 'Y ddau genedlaetholdeb yng Nghymru', [Y Llenor, 1944].

Cyfrifon gwerthiant, breindaliadau a thaliadau perfformio, 1934-1968, oddi wrth Gwasg Aberystwyth a Gwasg Gomer.

Ysgrifau ac erthyglau nas cyhoeddwyd a sgriptiau o'i waith a ddarlledwyd ar y radio, [1921]-[1954]. Cyhoeddwyd rhai o'r storïau hyn a ddarlledwyd, fodd bynnag, yn ddiweddarach, yn ei gyfrolau o storïau byrion.

Yn eu plith mae erthygl 'Ich Dien' a fwriadwyd ei chyhoeddi yn Y Wawr; 'Y ffreshwr' gyda llythyr, 1921, oddi wrth Syr Ifan ab Owen Edwards yn amgaeedig yn dychwelyd y gwaith iddo; 'Oer yw'r rhew ac oer yw'r eira', [1954]; 'A Welsh nationalist looks in the mirror' (i'r Drych); erthyglau a wrthodwyd gan y wasg; a llythyr, 1946, a anfonodd at olygydd y Peace News.

Sgriptiau, [1935]-[1954], gan gynnwys 'Beni Bwlch y Mynydd', 1935 (teipysgrif a llawysgrif); 'Shemi wad', sgwrs gan Bili John a D. J. Williams, 1936, a cherdyn post o Shemi Wade, Wdig, o Sain Ffagan; 'Storiau'r Môr', 1936, gyda llythyr oddi wrth T. Rowland Hughes; 'Hen wag o Abergwaun', 1938; 'Pwll yr Heyrn', 1938 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Coch]; 'Dychangerddi Letys Heti', [cyhoeddwyd yn y County Echo yn 1939]; 'Crechy Dindon', 1939 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Coch], ynghyd â fersiwn llawysgrif, cyfieithiad Wil Ifan o'r stori i'r Saesneg ac amlinelliad, 1938, o'r stori gyda'r teitl 'Cydwybod crychydd'; 'Y capten a'r genhadaeth dramor', 1946 [cyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Du]; 'Tegwch bro' (Rhydcymerau), 1946, gyda chyfraniad ganddo; 'Abergwaun', 1948, gyda sylwadau Elwyn Evans; 'Pan oeddwn fachgen', [1950]; 'Pum gŵr ... pum plwy', 1950; stori 'Melchidesec y môr' yn ei law a ddychwelwyd gan T. Rowland Hughes yn 1943 am ei bod yn rhy hir, ynghyd â 'D. J. Williams'. Gwerthfawrogiad gan Saunders Lewis, 1954, gyda llythyr, 1954, oddi wrth Aneirin Talfan Davies.

Gwaith heb ei orffen gan gynnwys stori'n ymwneud â Merched Beca, 1934; ysgerbwd stori fer 'Y cymun', 1938; ysgerbwd stori 'Y Darn', 1938; 'Y modd yr aeth Dyn yn Epa. Ffantasi a sgrifennwyd yfory', 1940, a fwriadwyd ei chynnwys yn Storïau'r Tir Coch, [1941].

Papurau Siân Williams, [1866]-1965, yn cynnwys llythyrau oddi wrth aelodau o'i theulu; llythyrau a dderbyniodd tra roedd ei gŵr D. J. Williams yng ngharchar Wormwood Scrubs, 1936-1937; ei dyddiaduron, 1910-1964; a phapurau teuluol.

Nodiadau amrywiol ac erthyglau ar eu hanner, [1939]-[1950].

Llythyrau, 1902-[1959], a dderbyniodd Siân Williams oddi wrth ei rhieni, ei brawd Eben Evans a'i chwiorydd, a'i thad-cu Rees Davies.