Showing 150 results

Papurau'n ymwneud yn bennaf â gyrfa Saunders Lewis yn sgîl llosgi'r Ysgol Fomio yn 1936. Yn eu plith ceir deiseb yn datgan cefnogaeth iddo a phapurau'n ymwneud â'r cyfarfod protest a gynhaliwyd yn Abertawe, 22 Mai 1937.

Ychydig bapurau printiedig amrywiol, 1926-1965, yn ymwneud yn bennaf â rhai o gyfarfodydd cyhoeddus Plaid Cymru.

Darlithoedd amrywiol, [1919x1963]; deunydd yn ymwneud ag apêl Sain Ffagan, 1958; pregeth yn llaw G. J. Williams, [1911x1963]; a llythyrau, 1962, yn ymwneud â hanes y Cob Cymreig.

Llythyrau gan unigolion eraill at Moses Griffith, 1962, yn ymwneud â hanes y Cob Cymreig.

Llawysgrifau a gohebiaeth, [16 gan., hwyr]-[?1939], a gasglwyd gan G. J. Williams yn ystod ei oes, yn cynnwys barddoniaeth Gymraeg a chyfieithiadau Saesneg; cyfarwyddiadau meddygol; pregeth; traethawd ar gerddoriaeth; cerdd Saesneg gan Iolo Morganwg; a llythyrau oddi wrth William Owen [-Pughe], Iolo Morganwg, John Jones ('Tegid')a D. Lleufer Thomas.

Llawysgrif yn cynnwys englynion, carolau a cherddi rhydd gan Elis Roberts, Hugh Jones, Llangwm, Hugh Prichard, Llanbedr, John Jones, David Jones y Goelas, ac Evan Evans, Llanrwst. Fe'u casglwyd ynghyd gan Evan Evans, Llanrwst.

Llyfr nodiadau yn cynnwys calendr printiedig am y flwyddyn 1858, ychydig englynion gan I. D. Conway ('Ieuan Dyffryn Conwy'), sef Evan Evans, Llanrwst; ynghyd ag ychydig gyfrifon ariannol, a drafft o lythyr, 30 Ebrill 1884, oddi wrth Evan Evans, yn ymwneud â materion ariannol.

Llyfr nodiadau yn cynnwys carolau, cerddi rhydd a 'Gramadeg Cerddoriaeth'; ynghyd â thraethawd diwinyddol. Roedd y gyfrol yn eiddo i Joseph Thomas yn 1845.

Llyfr nodiadau yn cynnwys englynion a cherddi rhydd gan Rhys Jones, Blaenau, David Evans, Rhagat, John Pritchard o'r Garth, Dewi Wnion (David Thomas), William Jones, Cefn Creuan Isaf, a Jonathan Hughes, 'Y Deuddeg Arwydd', 'Nodau y Planedau, y Tremiadau', a chyfrifon ariannol. Roedd y gyfrol yn eiddo ar un adeg i Hugh Lloyd, 'Rose and Crown', Goswell Street, Llundain, ac i Evan Lloyd, 1 Mawrth 1836.

Llawysgrif yn cynnwys casgliad o gyfieithiadau Saesneg, [?1839]-1876, gan, ac yn llaw, Mary Catherine Llewelyn, gwraig y Parch. R. Pendrill Llewelyn, ficer Llangynwyd, Morgannwg, 1841-1891, o farddoniaeth gan Lewis Glyn Cothi, William Hopkin, Llangynwyd, a Thaliesin; ynghyd â chyfieithiadau o gerddi eraill a gyhoeddwyd yn y Myvyrian Archaiology, ac emynau gan William Williams, Pantycelyn. Ceir hefyd torion yn cynnwys cerddi Cymraeg, gyda chyfieithiadau Saesneg, a godwyd o The Cambrian, Central Glamorgan Gazette, y Western Mail a Notes and Queries.

Wyth llythyr ac un cerdyn post, 1887-1901, oddi wrth D. Lleufer Thomas at Matthew Thomas, Ysgolfeistr Capel Isaac, Llandeilo, cefnder i dad Griffith John Williams.

Bwndeli yn bennaf yn cynnwys adysgrifau o lawysgrifau Iolo Morganwg: Llanover Dosbarth C; llythyrau oddi wrth Iolo; llythyrau at Iolo; trefniant 'N'; trefniant 'Am'; 'Iolo 1 - dim llythyrau Iolo yn hwn' (PIAW 1-346); 'Iolo 2 - dim llythyrau personol' (PIAW 347-735); a chyfrol 'Ff. 1. IAW 1'.

Llyfrau nodiadau yn dwyn y teitl 'Cywyddau Cynnar Iolo Morganwg'.

Llyfr ysgrifennu yn cynnwys 'Ffeithiau byr am hanes Iolo o'r llythyrau', ynghyd â nodiadau yn seiliedig ar Elijah Waring Recollections and Anecdotes of Edward Williams ... (London, 1850).

Atebion G. J. Williams i gwestiynau Gwenallt ynglŷn â chofiant Iolo Morganwg mewn sgwrs radio.

Bwndeli a llyfrau ysgrifennu'n cynnwys nodiadau ac adysgrifau, heb unrhyw drefn amlwg.

Darlithoedd ac erthyglau'n ymwneud â hanes a thraddodiadau Morgannwg, gan gynnwys 'Bro Morgannwg, ei Hanes a'i Thraddodiadau', 'Haneswyr Cynnar Morgannwg', 'Gwlad Iolo', 'Glamorgan Customs in the Eighteenth Century', 'Cyfraniad Morgannwg i Fywyd Diwylliannol Cymru' a 'Brut Aberpergwm'.

Darlithoedd ac erthyglau, yn cynnwys 'Rhai agweddau ar hanes Ysgolheictod Cymraeg a hanes Llenyddiaeth Gymraeg yn y ddeunawfed ganrif'; 'Dysg Gymraeg o'r Unfed Ganrif ar Bymtheg Ymlaen' (a 'Welsh Scholarship from the Sixteenth Century until today'); 'Hanes Ysgolheictod Cymraeg yng Nghyfnod y Dadeni, 1550-1700'; 'Hanes Ysgolheictod Cymraeg' (a 'History of Welsh Scholarship'); 'Y Ddysg Farddol a'r Dadeni Cymraeg yn yr 16 Ganrif' (a 'Bardic Learning and the Welsh Renaissance of the 16th Century').

Papurau'n ymwneud ag astudiaeth G. J. Williams o waith Edward Lhuyd, gan gynnwys llawysgrif o Ddarlith O'Donnell a draddodwyd ganddo, 5 Mai 1959. Ceir hefyd nodiadau, adysgrifau a chyfeiriadau at ohebiaeth a llawysgrifau Edward Lhuyd mewn gwahanol ffynonellau, yn arbennig yn Rhydychen.

Llawysgrif darlith yn dwyn y teitl 'Yr Eisteddfod yn y Ddeunawfed Ganrif a'r Bedwaredd ganrif ar Bymtheg'.