Showing 246 results

Papurau Jack Buckland Thomas a oedd yn y fyddin gyda Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans, 1887-1917), bardd y 'Gadair Ddu' am awdl 'Yr arwr' yn Eisteddfod Genedlaethol Penbedw 1917, gan gynnwys llythyr oddi wrth Evan Evans (tad y bardd), 1917, yn ymwneud â lleoliad y copi gwreiddiol o’r awdl, ynghyd â nodiadau o bregethau a glywyd gan J. Buckland Thomas, 1955-1958. = Papers of Jack Buckland Thomas who was in the army with Hedd Wyn (Ellis Humphrey Evans, 1887-1917), bard of the Black Chair at the National Eisteddfod in Birkenhead in 1917 for his ode 'Yr arwr' (The hero), including a letter from Evan Evans (father of Hedd Wyn), 1917, relating to the whereabouts of the original copy of the ode, together with notes of sermons heard by J. Buckland Thomas, 1955-1958.

Llyfr tonau, [19 gan., ail hanner], yn cynnwys anthemau ac emyn-donau. = Tune book, [19 cent., second half], containing anthems and hymn-tunes.

Copi (teipiedig gydag ychwanegiadau yn llaw J. E. Roberts) o'r 'Rhestr o'r achosion i'w clywed gan yr ynadon ym Mhwllheli Medi 24, 1975', gyda'r dyfarniadau; a chopi ffotograffig o'r sylwadau a wnaed gan y rhoddwr, cadeirydd y llys, ar ddechrau'r cyfarfod. Dyma'r tro cyntaf i holl weithgareddau llys ynadol a'r trafodaethau yn y llys i gael eu cynnal trwy gyfrwng y Gymraeg. = Typescript copy, with additions in the hand of J. E. Roberts, of the list of cases brought before the magistrates at Pwllheli, 24 September 1975, with the verdicts; together with a photocopy of the comments made at the beginning of the session by J. E. Roberts, chairman of the court. This was the first time that the proceedings in a magistrates court had been conducted through the Welsh language.

Papurau David Evans, awdur yr emyn pobogaidd 'Côr Caersalem', 1898-1959, yn cynnwys llyfr o ddyfyniadau a dywediadau, llyfr lloffion yn cynnwys llawer o’i waith cyhoeddedig fel galargan a luniodd i’w dad-cu David Evans, Blaenpennal, 1898, tua’r un adeg ag yr ysgrifennodd 'Côr Caersalem', ynghyd ag amlen o bapurau rhydd gan gynnwys cyfieithiad Elfed o’r emyn. Ceir hefyd gopi o erthygl Rhidian Griffiths ac Alun Roberts, 'O ganu bendigedig', 2010, [Y Traethodydd, Gorffennaf 2011]. = Papers of the hymn-writer David Evans, author of the popular Welsh hymn 'Côr Caersalem', 1898-1959, comprising a commonplace book with assorted quotes and sayings; a scrapbook containing much of his published written works including his elegy to his grandfather, 1898, which he wrote about the same time as 'O ganu bendigedig' and loose manuscript verses and press cuttings including Elfed's translation of the hymn. A copy of an article by Rhidian Griffiths ac Alun Roberts, 'O ganu bendigedig', 2010, [Y Traethodydd, Gorffennaf 2011] is included.

Papurau'r genhades Marian Pritchard, 1945-1980, a fu'n fetron yn Ysbyty Jowai, gogledd-ddwyrain yr India tan 1968, gan gynnwys nifer fawr o lythyrau oddi wrthi hi at ei theulu a llythyrau a dderbyniodd hi wedi dychwelyd i Gymru. Mae rhai o'r llythyrau wedi'u ysgrifennu mewn Khasi. Ceir llawysgrif ei llyfr Y weledigaeth. Hanes ysbyty cenhadol yn yr India [1975] a chyfieithiad teipysgrif i'r Saesneg 'The house of vision', ynghyd â'r cylchgrawn Y cenhadwr, 1967 a 1968, yn cynnwys erthyglau ganddi, a deunydd printiedig yn ymwneud yn bennaf â'r ysbyty. = Papers of the missionary Marian Pritchard, 1945-1980, who was a matron in Jowai Hospital in north-east India until 1968, including a number of letters written by her to her family and letters received by her on her return to Wales. Some of the letters are written in Khasi. A manuscript copy of her book Y weledigaeth. Hanes ysbyty cenhadol yn yr India [1975] is included and an English translation in typescript entitled 'The house of vision', together with Y cenhadwr (The missionary), 1967 a 1968, including articles by her and printed material relating mainly to the hospital.

Llyfr cofnodion cyfarfodydd chwarterol Cylchdaith Wesleaidd Merthyr Tydfil, 1874-1888, yn cynrychioli capeli Merthyr, Dowlais, Cefn a Horeb; hefyd, Ynysowen o 1883 ymlaen, a Quakers Yard a Bedliniog o 1887 ymlaen. = Minute book of quarterly meetings of the Merthyr Tydfil Wesleyan Circuit, 1874-1888, representing Merthyr, Dowlais, Cefn and Horeb chapels; also, Ynysowen from 1883 onwards, and Quakers Yard and Bedliniog from 1887 onwards.

Llyfr poced masnachol, 1849-1862, yn cynnwys cerddi gan, ac yn llaw, W. J. Roberts ('Caersallwg'), dilledydd, Caernarfon, ynghyd â nodiadau ganddo yn ymwneud â dirwest. = Commercial pocket book, 1849-1862, containing poems by, and in the hand of, W. J. Roberts ('Caersallwg'), draper, Caernarfon, together with notes by him relating to temperance.

Casgliad o farddoniaeth amrywiol, 1733-[1970], yn tarddu o nifer o ffynhonnellau, wedi eu derbyn rhwng 1910 a 1970 a'u hel gyda'u gilydd yn y Llyfrgell Genedlethol. = A collection of miscellaneous poetry, 1733-[1970], derived from various sources, accessioned between 1910 and 1970 and collected together at the National Library of Wales.

Llungopïau o lythyr, 1879, oddi wrth J. a W. James at eu teulu yn Nhalybont. Ymfudodd y pâr o Bontrhydfendigaid i Wisconsin yn 1847, ynghyd â throsiad i'r Saesneg. = Photocopies of a letter from J. and W. James, 1879, to their family in Talybont. The couple emigrated from Pontrhydfendigaid to Wisconsin in 1847, together with an English translation.

Llawysgrif, wedi ei baratoi ar gyfer y wasg, o fywgraffiad T. I. Ellis o'i dad, Thomas Edward Ellis, Cofiant: Cyfrol I (1859-1886) (Lerpwl, 1944). = Manuscript, prepared for the press, of T. I. Ellis's biography of his father, Thomas Edward Ellis, Cofiant: Cyfrol I (1859-1886) (Liverpool, 1944).
Ysgrifennwyd y llawysgrif yn bennaf ar ddalennau rhydd o lyfrau ateb arholiadau. Mae cywiriadau, arnodiadau a throednodiadau wedi eu hychwanegu mewn pensil; mae nifer o frawddegau a rhai paragraffau wedi eu dileu, yn arbennig ar ff. 2, 19, 213 a 223, ac mae newidiadau ac ychwanegiadau sylweddol wedi eu darparu ar ddalennau ychwanegol. Mae'r newidiadau yma wedi eu hymgorffori yn y fersiwn cyhoeddedig. = The manuscript is written mostly on loose leaves from exam answer books. Corrections, annotations and footnotes have been added in pencil; several sentences and some whole paragraphs have been deleted, in particular on ff. 2, 19, 213 and 223, with major alterations and additions supplied on additional leaves. These alterations are incorporated in the published version.

Page of sermon notes in the hand of Rev. John Jones, Tal-y-sarn.

Llythyrau personol yr hanesydd Richard Bennett, Hendre, Pennant, Llanbryn-mair, a ysgrifennodd yn bennaf at ei gefnder Richard Jones, Pertheirin, Caersws, ac oddi wrtho yntau, a llythyrau oddi wrth aelodau eraill o'r teulu; ynghyd â dyddiadur Laura Pryce, Castellfawr, [Rhoslefain], 1872.

Llyfr cofnodion, 1874-1909, Cymdeithas Gyfeillgarol Rhydyfelin, Melinbyrhedyn, sir Drefaldwyn. = Minute book, 1874-1909, of the Rhydyfelin Friendly Society, Melinbyrhedyn, Montgomeryshire.
Mae'r gyfrol yn cynnwys cofnodion cyfarfodydd blynyddol y Gymdeithas, 1882-1891, 1896-1909 (ff. 47 verso-59 verso, 61-62, 63 verso-67 verso); cyfrifon o arian a dderbyniwyd ar gyfer talu am angladdau a threfnu Gŵyl y Gymdeithas, 1882-1909 (ff. 17 verso-21, 27 verso-45 verso); mantolen ddrafft ar gyfer 1894-1895 (ff. 15 verso-16; gw. hefyd NLW MS 22324E, f. ii); a llythyrau, 1874-1881, yn ymwneud yn bennaf ag apwyntio Swyddogion Meddygol i'r Gymdeithas (ff. 1-10). = The volume contains minutes of annual meetings of the Society, 1882-1891, 1896-1909 (ff. 47 verso-59 verso, 61-62, 63 verso-67 verso); accounts of money received towards burials and the Society's festival, 1882-1909 (ff. 17 verso-21, 27 verso-45 verso); a draft balance sheet for 1894-1895 (ff. 15 verso-16; see also NLW MS 22324E, f. ii); and letters, 1874-1881, relating mostly to the appointment of Medical Officers for the Society (ff. 1-10).

Tair cyfrol lawysgrif yn cynnwys cyfieithiadau i'r Llydaweg gan Raymond Le Bacon, sef cyfieithiad o waith gan Andersen, La petite sirène; cyfieithiad o waith Antoine de Saint-Exupéry, â’r teitl Llydaweg Er preñssseig bien (dau hanesyn bach yr ymddengys iddynt gael eu codi oddi ar lafar); cyfieithiad o Animal Farm, gan George Orwell (Penguin 1987); cyfieithiad o Henry IV, gan Shakespeare a hunangofiant gan Raymond Le Bacon â’r teitl Me Thãmméigdj Buh́e; a chyfieithiad o Macbeth gan Shakespeare.

Cyfrolau llawysgrif, eitemau printiedig a llungopïau o ddeunydd yn cynnwys enghreifftiau o nodau clustiau defaid a ddefnyddir ledled Cymru, gan gynnwys cyfrol John R. Thickens, Cwmystwyth, 1922, gydag ymylon y tudalennau wedi’u torri ar ffurf y nodau clust. Ceir crynodeb o’r cynnwys yn y bocs cyntaf. = Manuscript volumes, printed items and photocopies containing examples of sheep earmarks used across Wales, including a volume by John R. Thickens, Cwmystwyth, 1922, with its pages cut in the shape of earmarks. A summary of the contents is in the first box.

Papurau, 1915-1918, a drosglwyddwyd o Gasgliad Llyfrau LlGC (gynt Ystafell Summers A96) yn deillio o gyfnod David Evans yn garcharor sifil yng ngwerysll Ruhleben ger Berlin. Maent yn cynnwys taflenni a gyhoeddwyd yn y gwersyll yn hysbysebu gwersi, darlithiau a gweithgareddau cymdeithasol. Sefydlwyd ysgol y gwersyll yn 1915 a David Evans oedd pennaeth Astudiaethau Celtaidd. Cyhoeddwyd erthygl 'Y Gymraeg ym 'Mhrifysgol Ruhleben'' gan David Thorne yng Nghylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Gweler hefyd NLW ex 2495 sy'n cynnwys papurau'n ymwneud â chyfnod y Capten Rowland Humphreys (ganwyd yn 1879) yn y gwersyll. = Papers, 1915-1918, transferred from NLW's Book Collection (formerly Summers Room A96) deriving from the time David Evans spent in Ruhleben camp near Berlin as a civilian prisoner. The papers include leaflets printed by the camp’s press advertising Welsh lessons taught by him, lectures and social events. The camp school was established in 1915 and David Evans was the head of Celtic studies. An article in Welsh has been written by David Thorne on the Welsh language in the 'University of Ruhleben' which was published in the National Library of Wales journal, Summer 1999. See also NLW ex 2495 which relates to the period Captain Rowland Humphreys (born 1879) spent in the camp.

Llyfr o bregethau Evan Williams (1808-1890), Morfa Nefyn, a roddwyd i Greirfa Bwrdd y Genhadaeth, Coleg y Bala, gan Mrs E. W. Jones, Porthaethwy (gweddw'r Athro Bedwyr Lewis Jones).

Copïau o gofnodion EglwysTabernacl (Bedyddwyr), Caerfyrddin, wedi eu casglu ynghyd gan yr ysgrifennydd Mr Ken Davies.

Papurau’n ymwneud â Tu Chwith, cylchgrawn llenyddol cyfoes, a sefydlwyd yn 1993 o dan olygyddiaeth Simon Brooks ac Elin Llwyd Morgan, gyda thema arbennig i bob rhifyn. Ceir llythyrau oddi wrthynt a llenorion a chyfranwyr i’r cylchgrawn.