Fonds GB 0210 JOHMAS - Papurau John Thomas (Ffotograffydd)

Identity area

Reference code

GB 0210 JOHMAS

Title

Papurau John Thomas (Ffotograffydd)

Date(s)

  • [1867x2018] (Creation)

Level of description

Fonds

Extent and medium

0.009 m³ (1 bocs bach)

Context area

Name of creator

Biographical history

Archival history

Immediate source of acquisition or transfer

Rhoddwyd gan Mr Huw Davies, Rhuthun, gor-ŵyr John Thomas, ym Mehefin 2018.

Content and structure area

Scope and content

Papurau'r ffotograffydd John Thomas, Lerpwl, gan gynnwys atgofion teithio a nodiadau John Thomas ar hanes y Cambrian Gallery ac am enwogion Cymreig; deunydd print yn gysylltiedig â'r oriel; a deunydd amrywiol mwy diweddar yn ymwneud â John Thomas a'i fusnes ffotograffiaeth.

Appraisal, destruction and scheduling

Accruals

System of arrangement

Conditions of access and use area

Conditions governing access

Conditions governing reproduction

Language of material

  • English
  • Welsh

Script of material

Language and script notes

Physical characteristics and technical requirements

Finding aids

Allied materials area

Existence and location of originals

Existence and location of copies

Related units of description

Trosglwyddwyd ffotograffau, yn cynnwys portreadau o aelodau teulu John Thomas, i gasgliad graffeg LlGC ym mis Mehefin 2018. Mae dros 3000 o negyddion a brynwyd oddi wrth John Thomas gan yr addysgwr a'r hanesydd Syr O M Edwards er mwyn darlunio'r cylchgrawn Cymru bellach yn rhan o gasgliad ffotograffau Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Holwch os am gael mynediad.

Related descriptions

Notes area

Note

Ganed John Thomas, ffotograffydd, yn Llanfair Clydogau, Ceredigion ym mis Ebrill 1838, yn fab i labrwr. Wedi gadael yr ysgol cafodd swydd mewn siop ddillad yn Llanbedr-Pont-Steffan, cyn symud, ym 1853, i weithio yn yr un maes yn Lerpwl. Oherwydd cyflwr ei iechyd, fe’I gorfodwyd i chwilio am waith yn yr awyr agored, a derbyniodd swydd fel asiant teithiol ar hyd ffordd Lerpwl i Gaergybi ar ran cwmni oedd yn gwerthu deunydd ysgrifennu a cartes-de-visite, sef ffasiwn newydd ar ffurf ffotograffau bychain o enwogion (gan fwyaf) a ddechreuodd ymddangos ym Mhrydain tua 1857. Wedi iddo sylweddoli nad oedd yr un Cymro na Chymraes ymhlith y delweddau hyn, aeth John Thomas ati I ddysgu’r grefft o ffotograffiaeth a dechrau tynnu lluniau o bregethwyr Cymreig adnabyddus. Ym 1863, daeth yn reolwr ar stiwdio ffotograffig Harry J. Emmens yn Lerpwl, lle bu’n arbenigo ar ddelweddau o weinidogion Anghydffurfiol, ac, ym 1867, cychwynnodd ei fusnes ffotograffig ei hunan o’r enw y Cambrian Gallery (neu'r Oriel Gymreig), busnes a ffynnodd am oddeutu deugain mlynedd. Tra gofalai ei wraig am agweddau gweinyddol y busnes, teithiodd John Thomas ledled Cymru yn tynnu lluniau o’r tirlun a’r bobl, nid yn unig pobl nodedig megis beirdd, cantorion a gweinidogion ond hefyd y bobl gyffredin – y siopwyr, amaethwyr, labrwyr, gwragedd tŷ a gweision a morynion, yn ogystal â thrigolion y tlotai, y carchardai a’r strydoedd cefn. Bu farw John Thomas yn nhŷ ei fab, Albert Ivor Thomas, ym mis Hydref 1905, a’I gladdu ym Mynwent Anfield, Lerpwl. Trwy gyfrwng ei ddelweddau rhoddodd ar gof a chadw rhai o ddatblygiadau pwysicaf y cyfnod, megis dyfodiad y rheilffyrdd ac adeiladu’r cronfeydd dŵr, a datblygodd ei gasgliad ffotograffau yn gofnod gwerthfawr o fywyd a hanes Cymru ar ddiwedd y 19eg ganrif.

Alternative identifier(s)

Alma system control number

99879343802419

Access points

Place access points

Name access points

Genre access points

Description control area

Description identifier

Institution identifier

Rules and/or conventions used

Status

Level of detail

Dates of creation revision deletion

Language(s)

Script(s)

Sources

Archivist's note

Lluniwyd y disgrifiad gan Bethan Ifan, Gorffennaf 2018.

Accession area

Related people and organizations

Related genres

Related places