Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1955. (Creation)
Level of description
file
Extent and medium
2 cm.
Context area
Name of creator
Biographical history
Ganwyd Kate Roberts (1891-1985), un o'r ffigurau pwysicaf yn hanes llenyddiaeth Cymru, yn Rhosgadfan, Llanwnda, pentref yn ardal y chwareli yn sir Gaernarfon. Yr oedd yn nofelydd, yn awdur storiâu byrion ac yn newyddiadurwraig lenyddol. Graddiodd mewn Cymraeg yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, lle bu'n astudio o dan Syr John Morris-Jones a Syr Ifor Williams. Wedi hynny bu'n athrawes Gymraeg yn Ystalyfera ac Aberdâr, ac yn 1928 priododd Morris T. Williams a phrynodd y ddau Wasg Gee, cyhoeddwr Baner ac Amserau Cymru. Yn dilyn marwolaeth ei gŵr yn 1946, parhaodd i redeg y busnes ar ei phen ei hun am ddeng mlynedd arall. Cyhoeddodd nifer fawr o nofelau a storiâu byrion o 1925 hyd 1937 ac o 1949 hyd 1981. Yr oedd hefyd yn aelod gweithgar o Blaid Genedlaethol Cymru a chyfrannodd yn rheolaidd i bapur newydd misol y blaid, Y Ddraig Goch. Mae nifer o'i gweithiau yn adlewyrchu cymdeithas y chwarel y magwyd Kate Roberts ynddi. Mae rhai o'i gweithiau yn ymwneud â gwragedd neu hen bobl yn byw ar eu pennau eu hunain. Yr oedd hefyd yn awdures llyfrau ar gyfer ac am blant. Yr oedd themâu ei gwaith cyhoeddedig yn cynnwys pynciau llenyddol, gwleidyddol a theuluol.
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Robat Gruffudd, Tal-y-bont, mab J. Gwyn Griffiths, trwy law Rhys Evans, Caerdydd; Rhodd; Medi 2004; 0200410723.
Content and structure area
Scope and content
Llythyrau'n ymwneud ag achos Chris Rees, a garcharwyd yn 1955 am wrthod gwneud gwasanaeth milwrol, gan gynnwys neges oddi wrtho a ysgrifennwyd o Garchar Abertawe fel ymgeisydd Plaid Cymru (etholaeth Gŵyr) yn Etholiad Cyffredinol 1955, llythyr o gefnogaeth oddi wrth Kate Roberts a thorion o'r wasg.
Appraisal, destruction and scheduling
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Cymraeg, Saesneg.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Preferred citation: P3/4.
Alternative identifier(s)
Virtua system control number
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
- Rees, Chris. (Subject)