Dangos 57876 canlyniad

Yr oedd John Roberts (bl.1878-1915) yn byw yn Berwyn House, Llandrillo-yn-Ederinion, sir Feirionnydd, a chanddo ddiddordeb mewn hanes lleol.

Yr oedd John Roberts (1910-1984), Llanfwrog, yn weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd a bardd. Fe'i ganed yn Nhŷ'r Cae bach, Llanfwrog, Llanfaethlu, sir Fôn. Addysgwyd ef yn ysgol Caergybi a Choleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, 1931-1937. Bu'n weinidog Carneddi, Bethesda, sir Gaernarfon, [1937]-1944, Capel y Garth, Porthmadog, sir Gaernarfon, 1945-1957, Capel Tegid, Bala, sir Feirionnydd, 1957-1962, a Moriah, Caernarfon, tan ei ymddeoliad yn 1975. Dychwelodd i Lan-yr-Afon. Priododd Jessie, nyrs, yn 1938 a chawsant tair merch. Roedd yn enwog am ei bregethu, a chyfansoddodd farddoniaeth ac emynau (gyda George Peleg Williams). Enillodd dwy gadair am farddoniaeth yn eisteddfod Dyffryn Ogwen, ac am ryddiaith yn 1949 a 1973 yn yr Eisteddfod Genedlaethol. Cyhoeddwyd llawer o'i gerddi cynnar yn y gyfrol Cloch y Bwi (Dinbych, Gwasg Gee, 1958).

Ganwyd Ioan Roberts ar 22 Tachwedd 1941 ym mhentref Rhoshirwaun ym Mhen Llŷn, yn fab i Ellis Roberts (1908-1980) a'i wraig Esther (1911-1988). Aeth i Brifysgol Manceinion, lle bu am ddwy flynedd yn astudio Peirianneg Sifil, cyn gadael a chael gwaith fel peiriannydd gyda Chyngor Sir Trefaldwyn yn gyntaf, ac wedyn gyda Chyngor Tref Amwythig. Ym Maldwyn yn y 1970au cyfarfu ag Alwena James, priodi a chael dau o blant, Sion a Lois.

Yn y cyfnod hwnnw y dechreuodd ysgrifennu erthyglau am ei gynefin ym Maldwyn i'r Cymro, ac yna penderfynodd wneud cais i'r Cymro am swydd fel newyddiadurwr. Yng nghanol y 1980au, trodd at olygu a sgriptio, ac yn 1989 ymunodd â thîm rhaglen gylchgrawn S4C, Hel Straeon, un o'r cyfresi mwyaf poblogaidd a fu erioed ar y sianel.
Trodd wedyn at sgrifennu a golygu llyfrau yn bennaf. Rhoddodd ugain mlynedd o gyfraniad ac mae'r ddawn canfod ac adrodd straeon yn amlwg yn ei gyfrolau. Lluniodd y gyfrol Elfed: Cawr ar Goesau Byr (2000) er cof am Elfed Lewys, y gweinidog a'r canwr gwerin, drwy gasglu straeon pobl eraill amdano. Roedd ei gydymdeimlad ag unigolion a gawsai eu dal dan ormes gwladwriaeth yn amlwg yn ei gyfrol Achos y Bomiau Bach (2001) ar achos cynllwynio Mudiad Sosialaidd Gweriniaethol Cymru yn Llys y Goron, Caerdydd yn 1983, achos yr oedd Ioan yn bresennol ynddo fel gohebydd i Radio Cymru. Ar gyfer y gyfrol Rhyfel Ni - Profiadau Cymreig o Ddwy Ochr Rhyfel y Falklands/Malvinas (2003), ymwelodd â Phatagonia i holi teuluoedd milwyr Archentaidd o dras Gymreig, rhai wedi eu lladd yn y rhyfel honno. Canfod mwy nag a wêl y llygad yw crefft awdur llyfrau taith ac nid oes gwell enghraifft yn y Gymraeg na Pobol Drws Nesa - Taith fusneslyd drwy Iwerddon (2008) gan Ioan Roberts.

Bu Ioan Roberts farw ar 29 Rhagfyr 2019 o drawiad ar y galon wrth iddo ymlwybro yn ôl o draeth Porthdinllaen. Cynhaliwyd ei angladd yng nghapel Seiloh, Chwilog ac fe'i claddwyd ym mynwent capel Penuel Tyddyn Shôn.

Yr oedd Hugh Roberts, 'Yr Hen Idris' (1832-1907), yn chwarelwr, hanesydd lleol a hynafiaethydd. Fe'i ganwyd ar 1 Ionawr 1832 ym Mryncrug, sir Feirionnydd. Symudodd gyda'i deulu i Abergynolwyn, sir Feirionnydd, yn 1842. Bu'n gweithio yn chwarel lechi Bryneglwys, sir Feirionnydd, am dros 30 mlynedd, er iddo weithio yn Nowlais, Merthyr Tudful, Morgannwg pan oedd yn ifanc. Daeth yn adnabyddus yn lleol fel hanesydd a hynafiaethydd ac am ei ddaliadau gwleidyddol, gan iddo chwarae rhan flaenllaw yn lleol yn ymgyrch Rhyddfrydwyr sir Feirionnydd yn etholiad 1868. Bu farw yn 1907.