Showing 246 results

Teipysgrif traethawd gan awdur anhysbys, 1945, yn dwyn y teitl 'Emynwyr ac Emynyddiaeth yr Hen Ymneilltuwyr Cymreig (Annibynwyr, Bedyddwyr, Undodiaid) hyd at 1811', wedi ei ysgrifennu o dan y ffug-enw 'Piwritan' ar gyfer cystadleuaeth Gwobr Goffa Ieuan o Leyn yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Rhosllannerchrugog, 1945. = Typescript essay by an unnamed author, 1945, on the hymns and hymn writers of the Congregationalist, Baptist and Unitarian denominations in Wales to 1811, written under the pen-name 'Piwritan' for the 1945 National Eisteddfod in Rhosllannerchrugog.
Rhestrir y cynnwys ar ff. iv-v. Mae llythyr cyflwyno, [1956], oddi wrth y gwerthwr wedi ei bastio tu mewn i'r clawr blaen. = The contents are listed on ff. iv-v. A covering letter, [1956], from the seller is pasted in on the inside front cover.

Cyfrol, 1829-[1830au], o bosib yn llaw un Richard Prichard, yn cynnwys copïau o farddoniaeth Gymraeg (ff. 1-6 verso) a Saesneg (ff. 18 verso-22 verso). = A volume, 1829-[1830s], possibly in the hand of one Richard Prichard, containing copies of poetry in Welsh (ff. 1-6 verso) and English (ff. 18 verso-22 verso).
Mae'r farddoniaeth Gymraeg yn cynnwys tua phedwar deg tri o benillion telyn, ynghyd ag un englyn (f. 1) a hwiangerdd (f. 6 recto-verso); maent yn hysbys o ffynnonellau llawysgrif a phrintiedig eraill heblaw am dri, y rhai sy'n cychwyn 'Gwyn y fyd na fai gyn [?hawsed]' (f. 5), 'Mae gan i gariad yn y Werddon' (f. 5 verso) a 'Dacw dy a dacw dalcen' (f. 6), sydd heb eu canfod. Mae'r farddoniaeth Saesneg yn cynnwys penillion a dernynnau eraill o gerddi gan nifer o feirdd, gan fwyaf o'r unfed ganrif ar bymtheg a'r ail ganrif ar bymtheg, gan gynnwys Sir Charles Sedley (f. 22 verso), George Gascoigne (ff. 20 verso-21), Samuel Daniel (ff. 19 verso-20), Henry Willoughby (ff. 19 recto-verso) a Michael Drayton (f. 18 verso). = The Welsh poetry consists of some forty-three 'penillion telyn', along with a single englyn (f. 1) and a lullaby (ff. 6 recto-verso). These are known from other manuscript or printed sources with the exception of three, those beginning 'Gwyn y fyd na fai gyn [?hawsed]' (f. 5), 'Mae gan i gariad yn y Werddon' (f. 5 verso) and 'Dacw dy a dacw dalcen' (f. 6), which have not been traced. The English poetry consists of verses and fragments from the works of various poets, mostly of the sixteenth and seventeenth centuries, including Sir Charles Sedley (f. 22 verso), George Gascoigne (ff. 20 verso-21), Samuel Daniel (ff. 19 verso-20), Henry Willoughby (ff. 19 recto-verso) and Michael Drayton (f. 18 verso).

Copi o'r cyhoeddiad Hunaniaeth Gymreig/Welsh identity (Rhiwfawr : Grŵp Ysgrifennu Rhiwfawr, 2004), wedi ei lofnodi gan y cyfranwyr, ac eraill. = A copy of Hunaniaeth Gymreig/Welsh identity (Rhiwfawr Writers' Group, 2004), autographed by the contributors and others.

Papurau William Andreas Jones, [1935]-[1988], gohebydd y wasg i Bwyllgor Etholaeth Arfon o Blaid Cymru a llythyrwr cyson i'r wasg, gan gynnwys llythyrau oddi wrth Anthony Wedgwood Benn (2), Neil Kinnock, John Morris a Dafydd Iwan (2), torion o'r wasg yn ymwneud â Phlaid Cymru a'r Bedwaredd Sianel, a'i atgofion cynnar.

Copi anghyflawn o gyfrol William Middelton, 'Psalmae y brenhinol brophwyd Dafydh' (Llunden, 1603) [Libri Walliae 466-9, ESTC S90848], gyda'r chwe dalen gyntaf, a dalennau 1-30, 229-30, 233-87 ar goll (awgryma nodyn ar f. 118 verso iddynt gael eu colli cyn y ddeunawfed ganrif). Ceir yn y gyfrol nifer o fân nodiadau mewn inc yn dyddio o'r ail ganrif ar bymtheg (y mwyafrif wedi gwisgo neu wedi eu tocio), gan gynnwys enwau Richard Jones (ff. 45, 65 passim), Kadwalad[r] Wynn (f. 55), Hugh Jones (ff. 88 verso, 89 passim), ac Owen Parry, 1690 (f. 63). = Incomplete copy of William Middelton's 'Psalmae y brenhinol brophwyd Dafydh' (Llunden, 1603) [Libri Walliae 466-9, ESTC S90848], lacking the six preliminary leaves and ff. 1-30, 229-30, 233-87 (the note on f. 118 verso suggests that they were lost before the eighteenth century). The volume bears a number of minor annotations in ink of the seventeenth century (most faded or cropped), including the names of Richard Jones (ff. 45, 65 passim), Kadwalad[r] Wynn (f. 55), Hugh Jones (ff. 88 verso, 89 passim), and Owen Parry, 1690 (f. 63).
Yn gynnar yn y ddeunawfed ganrif, roedd y gyfrol yng ngogledd Môn, fel y tystia enwau Richard Owen, Llanfihangel-yn-Nhywyn, 1711 (ff. 81, 85 verso) a John Hughes o Lanfair-yn-neubwll (ff. 26, 36, a ddarlunnir efallai ar f. 112 verso). Bu wedyn ym Mhentreiriannell, Môn, lle'r ysgrifennwyd arno enwau Lewis Morris, 1721 (f. 62), Siôn Morris, 1721/2 (f. 49) a Rhisiart Morris, 1725 (f. 17), ac ychwanegodd Lewis Morris nifer o ddarnau o farddoniaeth, yn Gymraeg a Saesneg, ar ff. 90, 91, 111 verso, 114, 115 verso, a 116 verso. Wedi ei chludo i Benbryn, Ceredigion, cyflwynodd Lewis y gyfrol ym Medi 1759 i Siôn Bradford o Fetws Tir Iarll, Morgannwg (f. 17 verso). = Early in the eighteenth century, the volume was in the north of Anglesey, as witness the names of Richard Owen, Llanfihangel-yn-Nhywyn, 1711 (ff. 81, 85 verso) and John Hughes of Llanfair-yn-neubwll (ff. 26, 36, and possibly pictured on f. 112 verso). Subsequently at Pentreiriannell, Anglesey, it was inscribed with the names of Lewis Morris, 1721 (f. 62), John Morris, 1721/2 (f. 49) and Richard Morris, 1725 (f. 17), and Lewis Morris added numerous fragments of verse, in both Welsh and English, on ff. 90, 91, 111 verso, 114, 115 verso, and 116 verso. Having been transported to Penbryn, Cardiganshire, the volume was in September 1759 presented by Lewis to John Bradford, of Betws Tir Iarll, Glamorgan (f. 17 verso).

Llyfr tonau, 1860, o eiddo Lewis Evans, Maesllwyni, Darowen, sir Drefaldwyn, yn cynnwys emyn-donau yn bennaf. Mae mynegai i'r tonau ar y dudalen rwymo a t. 243. = Tune book, 1860, of Lewis Evans, Maesllwyni, Darowen, Montgomeryshire, containing mainly hymn tunes. There is an index to the tunes on the fly-leaf and p. 243.

Gosodiadau cerdd dant gan Gareth Mitford Williams (1951-1982) ar gyfer cystadlaethau unawdau a deuawdau mewn gwyliau cerdd dant; gosodiad o 'Y Pensaer' gan Gwenallt ar gyfer ymweliad â Brest, Llydaw, yn 1980; gosodiadau ar gyfer Parti’r Graig, Llangefni, yn Eisteddfodau Cenedlaethol Caerfyrddin 1974 a Chaernarfon 1979, ynghyd â llungopi o ysgythriad o’i daid yr artist W. Mitford Davies, 1935.

Dau lyfr nodiadau masnachol, [1900x1940], yn cynnwys llawysgrif 'Carol Nadolig mewn rhyddiaeth [sic] sef Hanes Ysbryd Y Nadolig' gan William Davies. Ymddengys nas cyhoeddwyd y cyfieithiad hwn o waith Charles Dickens, A Christmas Carol, (Llundain, 1843). = Two commercial notebooks, [1900x1940], containing the manuscript 'Carol Nadolig mewn rhyddiaeth [sic] sef Hanes Ysbryd Y Nadolig' by William Davies. It appears that this translation of Charles Dickens' work, A Christmas Carol (London, 1843), is unpublished.

Traethawd diwinyddol yn dwyn y teitl 'Addysg i fyw erbyn tragwyddoldeb', wedi'i gopïo yn ystod chwarter cyntaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg (dyfrnod 1799) gan Robert Richards, Trefriw. = A theological essay entitled 'Addysg i fyw erbyn tragwyddoldeb', copied during the first quarter of the nineteenth century (watermark 1799) by Robert Richards, Trefriw.

Llyfr cofnodion, 1913-1917, Pwyllgor Gwaith Eisteddfod Genedlaethol Birkenhead, 1917, yn cynnwys cofnodion, deunydd printiedig a thorion perthynol o'r Brython, Liverpool Daily Post, Liverpool Mercury, Birkenhead News, Liverpool Express a Tharian y Gweithiwr. = Minute book, 1913-1917, of the Executive Committee of Birkenhead National Eisteddfod, 1917, comprising minutes, printed material and related press cuttings from the Brython, Liverpool Daily Post, Liverpool Mercury, Birkenhead News, Liverpool Express and Tarian y Gweithiwr.

Llyfr tonau, [19 gan., hanner cyntaf], yn cynnwys emyn-donau ac ychydig anthemau, rhai yn cynnwys y geiriau Cymraeg. Ceir mynegai i'r tonau (tudalen rwymo). = A tune book, [19 cent., first half], containing hymn tunes and a few anthems. An index to the tunes is included (fly leaf).

Llyfr tonau, [19 gan.], yn cynnwys emyn-donau a salmau, nifer yn cynnwys y geiriau Cymraeg. Priodolir y dôn 'Myfyrdod' i John Edwards, Llangadog (t. 25), a rhai o'r tonau eraill i E. Evans, Eglwysfach (tt. 19, 57, 61). = Tune book, [19 cent.], containing hymn-tunes and psalms. The tune 'Myfyrdod' is attributed to John Edwards, Llangadog (p. 25), and some of the other tunes to E. Evans, Eglwysfach (pp. 19, 57, 61).

Llyfr tonau, [1822x1864], o eiddo Timothy Jones, yn cynnwys alawon ac emyn-donau, rhai gan John Edwards, Llangadog; ynghyd â rhai hen benillion. = Tune book, [1822x1864], of Timothy Jones, containing airs and hymn tunes, some by John Edwards, Llangadog; together with some Welsh folk poetry.

Llyfr tonau, 1857, o eiddo William Peat, yn cynnwys emyn-donau ac anthemau heb eu priodoli. = Tune book, 1857, of William Peat, containing unattributed hymn-tunes and anthems.
Ceir fersiwn o'r dôn 'Y Delyn Aur', ynghyd â'r geiriau, ar f. 19 verso. = A version of the tune 'Y Delyn Aur', with words, is on f. 19 verso.

Papurau’r Parch. T. Alban Davies (1892-1972), gweinidog gyda’r Annibynwyr yn Eglwys Bethesda, Ton Pentre, Rhondda, gan gynnwys dau ddyddiadur, 1915 ac 1949, sgriptiau a sgyrsiau radio a luniwyd ganddo, 1955-1959, llyfr cofnodion Pwyllgor Sir Dwyrain Morgannwg o'r Urdd, 1940-1945, a thorion o'r wasg, 1938-1965.

Copi o sgwrs a luniwyd yn wreiddiol gan Glenys Jones ar achlysur dathlu canmlwyddiant sefydlu'r Wladfa yn 1965 ond a addaswyd ar ôl ei marwolaeth yn 2004. Ymfudodd i Lerpwl o Batagonia a bu'n siarad gyda gwahanol gymdeithasau yng Nglannau Mersi am ei hatgofion o'i mamwlad.

Cyfrol o gerddi llawysgrif gan Ioan Anwyl (John Anwyl, ?1841-1921), a gyfansoddwyd rhwng 1866 a 1909.

Taflenni amrywiol yn ymwneud â Phlaid Cymru yn bennaf, 1964-2008, gan gynnwys gohebiaeth etholiadol y rhoddwr Llŷr Hughes Griffiths fel ymgeisydd mewn etholiadau cyffredinol a'r Cynulliad Cenedlaethol. = Miscellaneous printed material, 1964-2008, relating mainly to Plaid Cymru including election communications of the donor Llŷr Hughes Griffiths as a candidate in general elections and Assembly elections.

Papurau ymchwil, [1957]- 2006, a gasglwyd gan y rhoddwr Cledwyn Jones wrth baratoi ei gyfrol Mi wisga'i gap pig gloyw: John Glyn Davies, 1870-1953: shantis, caneuon plant a cherddi Edern (Caernarfon: Gwasg Pantycelyn, 2003), gan gynnwys llythyrau oddi wrth blant y bardd. = Research papers, [1957]- 2006, collected by the donor Cledwyn Jones whilst preparing his volume Mi wisga'i gap pig gloyw: John Glyn Davies, 1870-1953: shantis, caneuon plant a cherddi Edern (Caernarfon: Gwasg Pantycelyn, 2003), including letters from children of J. Glyn Davies.