Dangos 93 canlyniad

Disgrifiad archifol
Cwrtmawr manuscripts Ffeil
Rhagolwg argraffu Gweld:

1 canlyniad gyda gwrthrychau digidol Dangos canlyniadau gyda gwrthrychau digidol

Owen Gruffydd MS,

A volume of poetry, chiefly in strict metre, written largely in the autograph of Owen Gruffydd (?1638-1730) between 1677 and 1692. Most of the poems are by Owen Gruffydd, but the following poets are also represented: Robin Ddu, Dafydd Gorllech, John Roger, Sion Phylip, Sypyn Cyfeiliog, Dafydd ap Gwilym, William Phylip, Gyttyn Owain ('medd rhai' 'Meredydd ap Rhys' in another hand), Ifan Tew Prydydd, Huw ab Iva[n], Bedo Brwynllysg, Edmwnt Prys, Edward Morys, Matthew Owen and Hugh Morys. There is a list of contents at the beginning and the poems have been correspondingly numbered. There are 'penillion' by William Elias on p. 309b. John Jones ('Myrddin Fardd') has supplied a lacuna in the manuscript from Peniarth MS 124. Almost all the 'cywyddau' in this manuscript, but not the 'englynion' and the poems in free metre, are to be found also in Peniarth MS 124, which is later in date than the present manuscript and written in a different hand. The pages have been numbered by Dr J. Gwenogvryn Evans and his report on the manuscript is in J. Gwenogvryn Evans MS 70a (under 'M[yrddin] F[ardd] 5'). If the information given on pp. 1 and 50 is correct, Owen Gruffydd was born in 1638. A note at the end (p. 238) of his elegy to Sir Roger Mostyn (d. 1690) states that the poet received fifty shillings for the 'cywydd'. There is a folio missing after p. 36 and another is wanting before p. 53.

Gweithiau Beirdd Sir Gaernarfon,

A scrap-book compiled by John Jones ('Myrddin Fardd') containing poetry in strict and free metres by poets from Caernarfonshire. Among the poets represented in the volume are Gwilym Ddu (o) Arfon (fl. c. 1280-1320), David Jones ('Dewi Fardd'), Trefriw, Hugh Evans ('Hywel Eryri'), Griffith Williams, Penmaenmawr, John (Ioan) Rowland(s), Pentir, William Owen ('Gwilym Ddu Glan Hafren'), [John Roberts] 'Sion Lleyn', Hugh Jones, Pen-y-groes, Llanwnda, Morris Roberts ('Eos Llyfnwy'), Llanllyfni, John Jones ('Ioan Glan Cledr'), Caernarvon, W[illiam] M[orris] Hughes ('Gwawdrydd'), Bangor, [G. M. Williams] 'Ap Morus', Llangwnadl, O[wen] Morris ('Owen Dinorwig'), [Robert Jones] 'Llystyn', Llandegai, [William John Roberts] 'Llwydlas', Penyrorsedd, etc., Robert Williams, Bangor, Owen Jones, Tros-y-waun, Bangor, W[illiam] Parry ('Gwilym Droed-ddu'), Llaniestyn, etc., Walter Griffith ('Gwalter Bach'), Griffith Ellis, Bryniau, T. Williams ('gynt o Bont y Twr'), Richard Parry, Llandegai, Thomas Morgan ('Glan Padarn'), Dinorwig, E[dward] Foulkes ('Iorwerth Glan Peris'), Manchester, etc., Ellis Parry ('Elis ap Hywel'), Pont Saint, Ellis Griffith Williams ('Ellis ab Gutyn Peris'), Richard Davies ('Esgob Dewi'), William Williams ('Gwilym Bethesda'), Thomas Hughes, Llanllechid, John Williams, Bontnewydd, [John Jones] 'Ogwenydd', Tregarth, John Thomas ('Ogwen Fardd'), Llandegai, etc., D. M. Jones ('Dewi Peris'), Clwtybont, Hugh Jones ('Gwynton'), Llanddeiniolen, Richard Ifor Parry, Granville, N.Y., and W. Evans, Lockport, Ill. Some of the poems are in the hand of the compiler but the majority are in the form of cuttings, largely from the second and third quarters of the nineteenth century, with annotations from printed almanacs and from Yr Eurgrawn Wesleyaidd, Eurgrawn Môn, Goleuad Cymru, Seren Gomer, Y Drysorfa, Yr Haul, Yr Amserau, Yr Herald Cymraeg, Yr Arweinydd, Y Cyfaill Eglwysig, Y Gwyliedydd, etc. The volume is bound uniformly with Cwrtmawr MS 753 and the spine and title-page are lettered 'Gweithiau Beirdd Sir Gaernarfon'.

Gemmau yr Awen ...,

A volume of poetry in strict and free metre in the autograph of John Roberts ('Siôn Lleyn') entitled 'Gemmau yr Awen sef Casgliad o Waith John ab Robert Neu Siôn Lleyn 1783' and described by him as 'Gwaith boreu fy oes, tra anmherffaith a llawer wedy ei Adsgrif o hono ai Drwsiau - pasiwch heibio ir gwallau yw Dymuniad J. Roberts'. Other poets represented are Walter Davies, Robert Prichard, Melin Sôch ('Robin 'r Aber'), J. Roberts, Melinydd, Llan degai, Dafydd Sion Jamas ('Dewi Deudraeth'), [David Thomas] 'D[afydd] Ddu', Robert Hughes, Rice Jones o'r Blaenau, D. ab Gwilim, Huw Llwydmor, Risiart Jones o fôn, Evan Owen, Glan y llynnau, Llanystumdwy, Jonathan Hughes, Hugh Hughes o Fôn, Michael Prichard, [Evan Evans] 'Ieuan Brydydd hir' and Owen Griffith. Some of the poems by Siôn Lleyn are of Calvinistic Methodist interest e.g. 'Hannes Goffadwriaethol am farwolaeth Mr Griffies [sic] o'r Bermo a dau oi Blant, ynghyd a byrr hanes or Efengyl yno 1786' (p. 58), and 'Pennillion yn dymmuno llwyddiant Robert Jones yn ei Siwrna i Lundain (ar ddymuniad y Gymdeithas Grefyddol o Gymru) i Draddodi gair y Bywyd iddynt yn y flwyddyn 1779' (p. 117).

Barddoniaeth,

Transcripts by J. R. Jones (according to the entry in Cwrtmawr MS 1488B, see also Cwrtmawr 1000C) of 'cywyddau' and 'awdlau' by Deio ap Ieuan Ddu, Huw Cae Llwyd, Dafydd Nanmor, Dafydd ap Edmwnt and Rhys Goch Eryri. There is a typewritten list of contents at the beginning and the volume also contains a letter, [19]07, from T[homas] Roberts, Borth Fechan, Portmadoc to Mr [J. H.] Davies (returning the transcripts of the Dafydd Nanmor poems).

Barddoniaeth, etc.

A manuscript incorrectly bound in two volumes, both lettered 'Hen Farddoniaeth', containing 'cywyddau' and some 'awdlau' and 'englynion' by Dafydd ap Gwilim, Ifan ap Howel Swrdal, John ab Tudur Owen, Morus Richard, Owen Gruffyth ('o sir Gaerna[r]fon'), Edward John ab Euan, Rees Kain, Sion Mowddwy, Hugh Lewis, Mr Rowland Price (1691, 'yn Mangor I gwnaeth'), Sion Dauid las (1691), Hugh Moris, Rob. Gry. ab Evan, John Richard, Simwynt Vychan, William Llyn, Sion Mowddwy, Owen Gwynedd, Sion Cain, Iolo Goch, Gryffydd Grvg, John Brwynog ('a Roman Catholic'), Dafydd Nanmor, Sion Philip, John Tvder, Iefan Tew brydydd ('o gydweli'), Ellis ap Ellis, Ierwerth Vynglwyd, Sypyn Kefeiliog, Gytto or glyn, Howell ap Dauid ap Ieuuan ap Res ('prydydd a gwas or ty yn rraglan'), Lewes Mon, Syr Dafydd Trevor, Syr Owen ap Gwylym, Huw Arwystl, Dafydd Meifod, Sion Kent, Dafydd Llwyd ap Ll'nn ap Gryffydd, William Llyn, Gwilym ap Ie'nn Hen, Sion Keri, Rys Goch or Yri ('a rhai Howel Kilan'), Taliesyn, Tudyr Penllyn, Dafydd ap Gwilym, Gruffydd Llwyd D'd ap Eign', Madog Benfras, Ifan Llwyd, Gwilym ap Ifan Hen, Thomas Derllys, Hughe Penall, Res ap Hoell ap D'd, D'd Johns, Gruf. ap Ie'nn ap Ll'n Vych'n, Dauid ap Edmwnd, Syr Ifan, Richard Philip, Owen ap Llywelyn Moell, Hughe Dyfi, Dafydd ap Owen, Bedo Brwynllys, Lewis Hvdol, Res Gogh Glan Kiriog, Tuder Aled, Syr Lewis Deyddwr, Llewelyn Goch ap Meyryk Hen, Bedo Evrdrem, Ie'nn Tydyr Owen, Llywelyn ab Gvttvn, John ab Evan Tvdur Owen ('o ddygoed Mowddwy') (1648), Gryffyth Lloyd ab Dafydd ab Einion Lligliw, Gwilym ab Gefnyn [sic], William Kynwal, Ifann Brydydd hir, Doctor Sion Kent, Mr Edmont Prees ('Archiagon Merionith'), Edward ab Rhese, Edward Vrien, Hughe Moris (1692), Robert Dyfi, John Vaughan ('o Gaergae'), Thomas Lloyd ('o Benmaen), Rees Cadwaladr ('offeiriad'), Thomas Llwyd ('ifiengaf'), Rowland Price (1686), John Edward ('glochydd'), Richard Edwards ('y Brydudd o ddimbech'), Sion Dafydd, Thomas Prys, Howel David Lloyd ap y gof, Ellis Rowland, Lewis ab Edward, Lewis Owen, and anonymous poems; poems in free metres by Sir Rees Cadwaladr and Edward Rolant (1674); a list of patrons, poets, and musicians at Caerwys Eisteddfod, 1567; 'The nativitie [1599/1600-1601] of the Childrine of Hughe Gwyne ap John ap Hughe and Katherin, his wyf'; triads; brief notes on the manner of death of specified wives of Roman leaders; etc. One section of the manuscript belongs to the first half of the seventeenth century, and is suggested by William Maurice (d. 1680), Cefn-y-braich, Llansilin, to be in the hand of Ieuan Tudur Owen, 'o Ddugoed, Mowddwy'. The remainder is in several hands of the late seventeenth or early eighteenth century. There are copious annotations by William Maurice and some additions and annotations by Cadwaladr Dafydd, Llanymowddwy (1747) and L[ewis] Morris ('Llewelyn Ddu o Fôn', 1701-65).

Barddoniaeth,

A manuscript in three parts in the hand of David Ellis. The first part contains 'Cywyddau' and some 'awdlau' and 'englynion' by William Cynwal, Sion Tudur, Robin Ddu, Dafydd ap Gwilym, Syr Hugh Roberts, William Llyn Bencerdd, Richd. Abraham, Richard Cynwal ('o Gappel Garmon') Llowdden, Evan ap Tudur Penllyn, Howel ap Reinallt, Tudur Aled Bencerdd, Lewis Daron, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog Bencerdd, Richard ap Howel ap Dafydd ap Einion, Edward ap Hugh, Thomas Gwynedd, Hugh Pennant, Lewis Menai, Simwnt Fychan Bencerdd, Ifan Tew Brydydd, Hugh Arwystl, Richard Cynwal, Rhys Cain, Lewis ap Edward, Sion Mowddwy, Richard Phylip, Gruffudd Hafren, Rowland Fychan Yswain, Sion Cain (1633), Hwmphrey Howel, Sion Dafis ('Person Garthbeibio'), Huw Hughes ('o Lwydiarth Esgob ym Mon') (c. 1770), and Dafydd Elis; 'Hanes Taliessin'; and 'Englynion yr Eryr'. At the beginning of this section is a progressive list of poems ('Cynnwysiad o'r Cywyddau ...'), an alphabetical index ('Cynnwysiad Llyth'rennol') of first lines, and an index of poets ('Enwau'r Beirdd'), all in the hand of David Ellis, and an incomplete list of poets in the hand of Owen Williams, Waunfawr. The second part of the manuscript contains 'Cywyddau' and a few 'awdlau' by Mathew Bromffild, Tudur Aled, Sion Brwynog, Lewis Mon, Sion Tudur, Rhys Goch Glyn Dyfrdwy, Morys Dwyfech otherwise Morys ab Ifan ab Einion, Gwilym ap Sefnyn, Gutto'r Glynn, Howel ap Reinallt, William Llyn, Lewis Daron, Gwilym ap Ifan Hen, Guttun Owain, Cynwrig ap Dafydd Goch, Owain ap Llywelyn Moel, Rhys Goch o'r Yri, Rhys Goch ap Ddafydd, Robin Ddu Fardd, Tudur Penllyn, Rhys Pennarth, Lewis ap Edward, Dafydd Pennant, Roger Cyffin ('Efe a fu'n Berson yn Llanberis'), Owain ap Llywelyn ap y Moel, Leweis Menai, Robert Ifans, Lewis Morganwg Bencerdd, Owain Waed Da, Griffudd Grug, Hugh Pennant, Morys Berwyn, and Watkin Clywedog. According to a note at the end by David Ellis, 7 June 1777, the greater part of this section was transcribed from a manuscript believed to be in the hand of Siôn Brwynog [Cwrtmawr MS 312]. The third part of the manuscript contains a transcript of the text of 'Y Gododdin' ('Y Gwawdodyn') in old and modern orthography; an 'awdl' in English ('O michti Ladi, our leding...') by Ieuan ap Rhydderch ap Ieuan Llwyd ('o Ogerddan') or Ieuan ap Hywel Swrdwal, transcribed in 1785 from a manuscript of John Jones (Sion ap Wiliam Sion), Gell[i] Lyfrdy [sic]; and 'cywyddau' and an 'awdl' by Sion Phylip, Huw Arwystl, Sion Keri, Sion Tudur, Ieuan Tew Ieuaf, Sion Tudur ('o Wicwar'), Iorwerth Fynglwyd, Sion Mowddwy, Lewis Glyn Cothi, Sion Dafydd Siancyn, Risart Phylip, and Huw Llwyd Cynfel. At the end of the manuscript is a progressive list of poems ('Cynnwysiad') contained in the second section, an alphabetical index ('Cynnwysiad llyth'rennol') of first lines, an index of poets ('Enwau'r Beirdd') and a progressive list of poems ('Cynnwysiad') contained in the third section, all in the hand of David Ellis, together with an incomplete list of poets contained in the second section in the hand of Owen Williams, Waunfawr ('Owain Gwyrfai'). There are numerous additions, variants, and annotations in the hands of Owen Williams, P[eter Bailey] W[illiams], [Griffith Williams] ('Gutyn Peris'), and [Professor Thomas Gwynn Jones]. The manuscript is bound uniformly with Cwrtmawr MS 10 and 12 and the spine is lettered 'Dafydd Ellis MS'.

Barddoniaeth, etc.

An imperfect composite volume of the second half of the seventeenth century containing 'englynion' mainly in Welsh but with a few in English, among them being 'Dechre Cuffessiad Hugh Llivon Clochydd Llanvfvdd' and stanzas by Gwerfyl fechan, Lewis Penllyn, and John Tvdvr; 'ymma i kalyn y pvm rhinwedd svdd ar y fervaen' ('neu Cas gan Gythravl' in a later hand); 'Carol y Genegwarth Synnwyr, Hil Brutys o droya...' by Will. Philip, 'Y Peniaith galluog ...' by Lewis Penllyn, and other free-metre poems; 'cywyddau' by Doctor Sion Kent, Sion Mowddwy, Sion Tvdvr, Mr Edmwnd Prvs, Sr. Davidd Trefor, Robert Clidro, Robin Ddv, Dafydd Lloyd, Iolo Goch, and Mredydd ab Rhys, and anonymous poems.

Barddoniaeth,

A composite volume made up of fragments of eighteenth century manuscripts containing 'cywyddau', 'awdlau' and englynion' by Dafydd ap Gwilym, Sion Tudyr ('o Wickwar') and Rhys Jones [o'r Blaenau] (holograph), with a few annotations and variants from the manuscripts of D[avid] Johnes [Llanfair Dyffryn Clwyd] and [James Davies] 'Iago ap Dewi'; 'cerddi' and 'penillion' by John Owen and Sir Rees Cadwalader, and anonymous poetry. Among the pastedowns is a voucher to the Reverend David Richards from M. Monk, Chester Courant Office in respect of a Cymmrodorion Society [in Powys] advertisement, 1820-3.

Manion Cof A Chadw, I-III,

(With 321-322C). One of three composite volumes largely in the hand of D. Silvan Evans containing copious transcripts of prose and poetry texts and extracts from several manuscripts in the Llanover collection, e.g. 'Dafydd ab Gwilym', 'Dafydd Ddu o Hiraddug', 'Pennillion diarhebol Iolo Morganwg', 'Pennillion Serch Gwasgar Iolo Morganwg', 'Dyriau Gwasgar', 'Darnau Defnyddion Doethineb Teuluaidd', 'Gwersi Doethineb', 'Gwasgaredd Doethineb', 'Silurian Phrases' 'Cyngor i Feirdd a Dysgedigion Cymru', 'Ffermyddiaeth', 'Arferion Morganwg', 'Trioedd y Llafurwr', 'Tywyddolion', etc. The transcripts of manuscripts at Llanover were made during the period 1880-2 but some annotations by the scribe are dated to 1892. According to a note at the end of the transcript, one transcript by H[ugh[ B[rython] H[ughes] was sent for publication in Yr Haul in 1874 (see Yr Haul, 1874, pp. 427-8). A note on page 406 refers to a transcript made by Thomas Miles ('Gwas Arglwyddes Llanover') for D. Silvan Evans in September 1882. The spine of each volume is lettered 'Manion Cof a Chadw', with the appropriate volume number.

Barddoniaeth, etc.

A composite volume in the hand of D. Silvan Evans containing 'Walter Davies and Welsh Literature' by [Carl] Meyer (from The Times, 30 March, 1850, being the portions omitted in D. Silvan Evans: Gwaith Gwallter Mechain (Carmarthen and London, 1868), vol. III pp. 569-76); 'awdlau' and 'cywyddau' by Wiliam (Gwilym) Lleyn ('Allan o Lawysgrifau Ieuan Lleyn - 1799'), transcribed at Llangïan, May 1854, with collations and annotations dated to 1856; 'Gwaith Beirdd Cymru. Amryw', being 'awdlau' and 'cywyddau' by Sion Tudur, Tudur Aled, Deio ab Ieuan Du, Hywel ab Reinallt, Hywel ap Daf[ydd] ap Ieuan ap Rhys (Hywel Dafi), Richard Philip(s), Gwyrfyl Ferch Howel Vaughan (Gwerfyl Mechain), Ieuan Tew, Bedo Hafesb, Syr Robert Myltwn, Ieuan Brydydd Hir [Hen], Tudur Penllyn, Rhys Cain, Morys ab Howel ab Tudur, Gutto'r Glyn, Iolo Goch, Llywelyn Goch ap Meurig Hen ('o Nannau'), Huw Llwyd Cynfel and William Lleyn, with collations and annotations by D. Silvan Evans and H. W. L[?loyd]; and 'Cambrian Topography (Parthofyddiaeth Cymru)', being an alphabetical dictionary based on printed sources. The spine is lettered 'Gwaith Beirdd Cymru'.

Homiliau, barddoniaeth, etc.

An imperfect and badly mutilated volume containing sermons, some of which are transcribed from Edward James: Pregethau a osodwyd allan trwy awdurdod i'w darllein vmhob Eglwys blwyf ... (Llundain, 1606); proverbial sayings, triads and short tabular texts, many probably extracted from Robert Lloyd: Llwybr hyffordd yn cyfarwyddo yr anghyfarwydd i'r Nefoedd (Llundain, 1630) e.g. 'Wyth o arwyddion ansomedig o Iechydwrieth', '... arwyddion o ddamnadigaeth [sic] .... naw arwydd ... o golledigaeth dyn', 'Achosion seguryd ...', 'Naw o fariav i gav allan or nefoedd a naw porth i fyned i vffern', 'Naw ystyrieth buddiol', 'Geiriau gwir Taliesn [sic]', 'Attebion y seithwyr doethion yw gilydd ... ', '12 pwnc cas gyn dduw ar neb ai gwnelo', 'Pedwar peth a ddyle pob dyn i myfyrio ...', 'Naw arwydd o enaid holliach', 'Wyth arwydd St Peter o Iechvdwrieth', 'Saith o arwyddion difregusaf ag ansomedigaf [sic]', 'chwe pheth sydd gas gyn yr Arglwydd... ', etc.; 'cywyddau' by [William Midleton], Doctor John Cent and William Llyn; 'cerddi' by [Rhys Prichard] 'Viccar Llanymddyfri', Rowlant Vaughan and William Philip, and anonymous and imperfect 'cerddi'; and 'Emyn Ambros ag Awstin yr hwn a elwyr te Deum ag a g[yfiei]thiwyd yn gymraeg gan Ddafydd Ddv o Hiraddig ... '.

Barddoniaeth Dafydd ap Gwilym, etc.

A volume of transcripts of poetry by Dafydd ap Gwilym, together with a few 'englynion' and 'cywyddau' by Wm Morris, G[ruffudd] Grug, Dafydd ap Edmund, Rhys Gôch Glan Ceiriog, Dafydd Nanmor, Iolo Goch, R[obin] Ddu, and some anonymous 'englynion'. The transcripts are taken from UCNW Bangor MS 6. A note by Mary Richards, Darowen on p. 1 ascribes the volume to John William[s], musician ('Cyfansoddwr Tona'), Dolgelley, probably John Williams ('Ioan Rhagfyr') (see Thomas Parry (gol.): Gwaith Dafydd ap Gwilym (Caerdydd, 1952) pp. c1xviii-clxix). At the end of the volume is a table entitled 'Rhannau Monwent Dar-Owen megis y dosparthwyd ag y cyweiriwyd hwynt ar eiriol David Davies vicar yno, gan ddechrau, o barth dwyrain Ty'r Vicar ag felly diwygio oddi amgylch Mai yr 28 1636' (' ... carefully transcribed out of the original by me Lewis Jones Vicar of Darowen' - a Chopiwyd genyf inneu or Terrier Darowen. M. R. Dar[owen]'). Tipped into the volume are a bond, 14 February 1690/1, from David Jones of Cowarch, Merionethshire, gent. to John Thomas Rees of the same, yeoman for the observance of covenants, and a poem in free metre entitled 'Myfyrdod y Parchedig Mr [Roderick] Lewis Periglor Llanbrynmair Uwchben Bedd ei ddiweddar Wraig', 1829. Among a number of items laid on the inside lower cover is Ychydig o gynghorion buddiol i Bobl Ieuainc, Wrth fyned i wasanaeth (Treffynnon, n.d.).

Llyfr Robyn Frych,

A commonplace book of Merioneth interest largely in the hand of Robert Prys Morris ('Robyn Frych'), Dolgellau. It contains 'awdlau' and 'cywyddau' by Tudur Penllyn, Risiart Phylip ('o Ardudwy'), Gutto'r Glyn, Huw Arwystl, Wiliam Llyn, Sion Mowddwy, Owain Gwynedd, Iolo Goch, Vaughan Jones ('Fychan y Gwyndill') (19c), Dafydd ab Ieuan ab Owain, Simwnt Fychan, Sion Dafydd Penllyn, Watkin ab Richard, Tudur Aled, D[afy]dd Ll[wyd] ab Lly[wely]n ab Gruffydd, Gruffydd Phylip ('o Ardudwy'], Ffoulk Prys ('mab Edmunt Prys Archdiagon Meirionydd'), Dafydd Ddu Hiraddug, Ll[ywely]n Goch ap Meurig Hen, Morris Dwyferch (recte Dwyfech) and Dafydd ap Gwilym, together with an incomplete index; records relating to the Quaker burial ground at Llwyn-du, parish of Llwyngwril, being (i) a document signed by Thomas Westcombe on behalf of the Western Quarterly Meeting of the Society of Friends, 1876, allowing (with reservations) the application of Robert Pugh, Llwyngwril, for the ground to be used for interment by the Wesleyan Congregation at Llwyngwril, (ii) a covering letter, 1876, from Thomas Westcombe, Worcester to Robert Pugh, and (iii) a note signed by W[illia]m Norris, Coalbrookdale, 1876, on the trusts of the ground, with specific reference to the conveyance of 1756 to Abraham Darby of Coalbrookdale of the Llwyndu and Tyddyn y Garreg burial grounds; an account by Robert Prys Morris, 1883, of the early schooling of his son John Prys at Dolgellau, and an entry by Robert Prys Morris in 1877 relating to the death of his mother Elinor Morris in 1875; Merioneth pedigrees (e.g. Owen of Dolgellau, Edwards of Talgarth, Owen of Cae'rberllan, Anwyl of Erylaran, etc., Vaughan of Hengwrt); annotated lists of place names in the separate townships of the hundreds of Talybont and Estimaner extracted from a rental, 1875, and of place names from two eighteenth century parish records of Towyn; particulars of foreign mission collections by children of Salem, Dolgellau and of Llyn y Penmaen churches, 1882, the secretary and treasurer being Robert Prys Morris; an adjudication by Robert Prys Morris, 1883, on 'Traethawd Hanesyddol - Abergynolwyn a'r gymdogaeth yn ystod yr haner can' mlynedd diweddaf'; an account by W. Wynne Ffoulkes of the tumulus known as Tomen Pentref near Dolgellau (from Archaeologia Cambrensis, 1874, pp. 313-19); etc. Other sources quoted by the scribe include a paper lent by Mr Owain Owain, Hendref, Abergynolwyn (p. 47) and manuscripts owned by Owain Williams, Waunfawr (pp. 42, 73 etc.).

Barddoniaeth,

A volume containing manuscript and printed poetry, etc. in strict and free metre belonging mainly to the eighteenth century. The manuscript items, which are written in various hands, include poetry by Taliesyn, John Rhydderch, Edward Samuel, Sion Tudur, John Roger, Ifan William 'or gwulan' [sic], John Cadd'r (?'Ioan ap Cadwaladr ap Ioan or Bala) (holograph), Angharad James, Morus Robert, Robert Humphreys alias Ragad, Robert Lewis, Dafydd ab Gwilym, Michl. Prichard, Dafydd Sion James and Sion Phylip. The printed items consist of broadsides, etc. as follows: 'Cywydd i ofyn gwn i'r Pendefig enwog Wm. Llwyd o Riwedog Ysgr. B..A. 1764' by Rhys Jones (Argraphwr John Rowland Bala); 'Cân Dduwiol ynghylch Cwymp Dyn yn yr Adda cyntaf, A'i Gyfodiad yn yr ail Adda' by Richard Jones; 'Bywyd Ffydd, wedi ei osod allan a'i Gyflwyno mewn Llythyr A gafwyd yn Studi y Parchedig Mr. Joseph Belcher ... ar ol ei Farwolaeth' (Aberhonddu, Argraphwyd dros y Parchedig Mr. W. Williams, gan E. Evans, 1777); 'Marw-nad Thomas Richard, a'i Ferch ef Mary Richard, Gynt o Lannerch Medd, ym Mlwyf Carno, Sir Drefaldwyn, A'i Chwaer ef Catherine, Gwraig William Thomas, a Phlentyn o Wyr iddi wyth oed, Y rhai a fuont feirw yr ugeinfed Dydd o Fis Mehefin, 1781. Gan Lifeiriant a ddaeth am ben y Ty yn ddisymmwth, lle yr oeddynt hwy, gyd ag ychydig eraill, wedi ymgynnull ynghyd i weddio ac i fo[li]annu Enw'r Arglwydd' by Hugh Jones (Mwythig, Argraphwyd gan T. Wood); 'Ordinhaad gan Ei Fawrhydi yn y Cyngor; Yn cynnwys Rheolau, Trefnadau [sic], a Dosbarthiadau, am Ragflaenu yn fwy effeithiol Danniad yr Haint sydd yr awron yn gerwino ymmysg Anifeiljaid Cyrnig y Deyrnas hon' (Argraphwyd yn Llundain, gan Domas Basged, Argraphydd i Ardderchoccaf Fawrhydi y Brenin; a thrwy Assein Robert Basged, 1745.) [8 pp.]; 'Marw-nad Mari Owen, o Drefeglwys, yn Swydd Drefaldwyn; Yr hon a argyhoeddwyd yn 14 oed, ac a barhaodd yn Bererin llewyrchiol hyd Ddydd ei Hymadawiad, Gorphenhaf, 1781, yn 28 Mlwydd o Oed, ynghyd a Gair am Chwaer iddi, a alwyd adref rai Blwyddau o'r blaen' by Thomas Robert (Mwythig: Argraphwyd gan T. Wood, lle gallir cael argraphu pob math o Lyfrau, wedi eu diwigio gan Ifan Tomas); 'Tir Angof; wedi ei osod allan trwy Gyffelybiaeth Gwely: neu, Gan Newydd am Stat y Meirw, gan John Morgan. Yr Ail Argraphiad gyd a pheth 'Chwanegiad, a Diwygiad, gan yr Awdwr' ([A]rgraphwyd yn Nghaerfyrddin, yn Heol Awst, ac ar werth yno gan J. Ross, a R. Thomas. 1762), with another later copy printed without the name of the author ('Tir Anghof, Neu grwydrad dychymmyg am y Bedd'); 'Dwy o Gerddi Newyddion', the one by Hugh Jones, Llangwm, entitled 'Cerdd newydd, neu gwynfan Tosturus dwy ddynes sydd i gael eu Transportio o gaol Ruthin ...', the other by David John James headed 'Dechreu Cerdd marwnad ...'; 'Cerdd Newydd iw Chanu yn y Lloerig Gymdeithas yr hon sydd wedi i sefydlu i'w chadw y Nrws Nant Tafarn yn Fisol beunydd, ar Ddydd Jau Nesaf o flaen y Llawn Lloer ...' by R. J. (Argraphwr John Rowland, Bala); 'Cerdd Newydd I Atteb y Gerdd a wnaed i gymdeithas Loerig Drws y nant Gan un a Ewyllysie'n dda i bob dyn ...' by Robert Williams (Argraphwyd gan John Rowland yn y Bala); a photographic copy reproduced from the original in Cardiff Free Library of 'Galarnad ar Farwolaeth Mari, Gwraig John Jones, o Landilo-fach, yn Sir Forganwg ...' by W. Williams (Aberhonddu; Argraphwyd dros yr Awdwr gan E. Evans, 1782); 'Cyngor yn erbyn Iauo yn Anghydmarus' (Caerfyrddin, argraffwyd dros T. Davies gan I. [Ro]ss); 'Dyfodiad Crist i'r Farn' (Argraphwyd yn y Mwythig gan Stafford Prys. 1759); and 'Marwnad Mr. Abraham Wood, gynt o Gollege Lady Huntington, a ymadawodd A'r Byd ym Mis Awst, 1779. A Marwnad Mrs. Margaret Wood, ei Fam, yr hon hithau a ymadawodd A'r Byd ym Mis Mai 1781' by W. Williams (Aberhonddu, Argraphwyd dros yr Awdwr, gan E. Evans. 1781).

Barddoniaeth, etc.

A composite volume containing poetry by John Roberts ('Sion Lleyn'), 1768-71, Dafydd ap Gwilym, Owen Ellis (Nant), Will. Jones y gwydd, Mathew Owen, Huw Rober[t]s, John Dafydd, Syr Rhys yr offeiriad (llanfair), Owen Gruffydd, J. Rhydderch, Wm Elias, Edward Moris, Ifan Gruffydd leiaf, G[utto'r] Glyn, Einian ap Gwalchmai, D[afydd] Nanmor, William Phylip, Huw ab Ifan, Edmund Prys, Gruffydd Phylip, [Robert Prichard] 'Robin Raber', Dafydd Owain o'r Gaerwen ('Marwnad Robert Roberts Pregethwr enwog yn mhlith y Methodistiaid ...') and Gronwy Owen, followed by a collection of the poems of the Reverend Mr Gronwy Owen ('Casgliad o waith y Parch. Mr Gronwy Owen, a Alwei ei hun Gronwy Ddu o Fôn'), with items by [Evan Evans] 'Ieuan Brydydd hir', Huw Huws Alias y Bardd Coch o Fôn, Lewis Morys (poetry and a letter) and Rhobert Huws o Benmynydd ('Robin ddu o Fon'). The contents also include some pedigrees (Achau Penyberth, Richard Llwyd o Griciaith, Bach y Saint, Penllech., Wern Penmorfa, Mostyn, Cors-y-Gedol, Castell-march, Cefn-Llanfair, Wern fawr, Penarth. etc.), 'Ychydig o hanesion' ('Am feibion Noa', etc.), miscellaneous notes, weaving patterns etc. The volume is written in several hands: pp. 1-84 are probably in the autograph of John Roberts ('Siôn Lleyn'); pp. 117-124 are in the autograph of Robert Prichard ('Robin 'Raber') and most of the remainder, if the lettering on the spine is correct, could be in the autograph of John Thomas ('Siôn Wyn o Eifion').

Llenorion Lleyn ac Eifionydd,

A composite volume lettered on the spine 'Llenorion Lleyn ac Eifionydd' and described in the old typewritten handlist of Cwrtmawr Manuscripts as 'Llyfr Cywyddau etc. R. Llys Padrig. etc. fol.' The first part is in an early nineteenth century hand or hands (watermarks 1803 and 1804) and contains a list of sheriffs for Caernarvonshire to 1796; a list of arms; and 'cywyddau', etc. by Rhisiart Cynwal, Gruffydd Phylip, Sion Dafydd Las o Nanau, Owen Gruffydd, Lewis Menai, Ieuan Tew, Sion Tudur, Sion Phylip, Edmwnd Prys, Ieuan Llwyd, Gruffydd Hafren and Watcin Clywedog. The remainder of the manuscript (from p. 56 to the end) is almost entirely of later date and is written in the autograph of John Jones ('Myrddin Fardd') and others; this section includes 'cywyddau', 'englynion', etc. by some of the poets already mentioned and by Ffoulk Wyn 'yn enw Owen Madryn y Crwner', Owain Waed Da, W[illiam] Llyn, Evan ap Tudur Penllyn, Howel ap Feinallt, Morys ap Ifan ap Einion o Lyn, Owain ap Llewelyn ap y Moel, Gruffydd Grug, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd o Fathafarn, Robin y prydydd bach, Huw Pennant, Sion Cain, Iolo Goch, Sion Brwynog (incomplete), Huw Llyn, Syr Dafydd Trefor, Ieuan ap Madog ap Dafydd, Tudur Penllyn, [Lewis Môn] (beginning only), Hugh ap Risiart ap Dd, Morys Dwyfech, Cadwaladr Gruffydd, Gruffydd Bodwrdda, Rowland Hugh, Lewis Glynn, Dafydd Namor [sic] o blwy Beddgelert, Howel Ceiriog, Wiliam Cynwal, D. Ellis, Cricketh, Huw ap [Rhisiart ap Dafydd], Gruffydd ap Tudur ap Howel and Huw kau Llwyd. There are also 'englynion' by [William Edwards] 'Wil Ysceifiog', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', Owen Roberts, Harri Parri o Graig y Gath, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), Hugh Evans ('Hywel o Eryri') and J. Robert [sic] 'Sion Lleyn'. Inset are 'Cywydd i Ddafydd Owain o'r Gaerwen ymhlwyf Llanystumdwy yn Eifionydd, swydd Gaernarfon, (Bardd ieuangc yr hwn a ddychanodd D. Ddu o Eryri am iddo esgeuluso dyfod i ymweled ag ef pan fu yn rhoddi tro yn Eifionydd yn 1801 - y rhan gyntaf o'r Co. gan Wm. Jones. Bardd ieuangc o Bentraeth yn Môn, y rhan olaf gan fardd o Arfon', dated 'Llanddeiniolen near Caernarvon Septr. 4th. 1802' and addressed to 'Mr. O. Jones, No. 148 Upper Thames Street, London' [? in the autograph of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri')] and an extract from [Yr Eurgrawn Wesleyaidd, 1824], pp. 341-6 ('Hanes Cantref y Gwaelod', etc.). Some of the poems are said to be copied from the manuscript of Rhys Jones 'o'r Blaenau' and William Elias, Plas y Glyn, Anglesey.

Llyfr Cadwaladr Dafydd,

A volume of poetry in strict and free metres and some prose texts in the hand of Cadwaladr David, Llanymawddwy, with some additions (ff. 132b-135b) and marginal emendations by William Wynn (1709-60), Llangynhafal. The volume contains 'awdlau', 'cywyddau', and 'englynion' by Howel ap Gutto, Sion Tudur, Rus Cain, William Llyn, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gryffydd, Rees Lewis ('o fallwyd'), Ellis Cadwalader, Cad[waladr] David, Thomas Prys ('o Blas Iolyn'), Gruffudd Phylip, Hugh Morys, Hwm[ffre] D'd ap Evan, Huw Llwyd Cynddel [sic], John Vaughan ('o Gaer gai'), William Phylip, Owen Gwynedd, [Lewys Glyn Cothi], Hugh Evan, Hugh Morus, Thomas Llwud, John Roger, [Simwnt Fychan], Morrus Dwufech, Dafydd ap Gwilim, Rhus Morgan ('o ben Craig nedd yn Llangattwg y morganwg'), Sion Rowland, John David Lâs, John Philip, William Cynwal, Sion Mowddwy, Tydur Aled, John Cent, Morgan Gwynn ('talerus'), Rowland Fychan, Gruffudd Hafren, [Rhosier] Cyffin, Hugh Gruffud[d], Robin Cildro [sic], Evan Brydydd hir, Gutto or Glunn, Hugh Arwysdl, Gryffydd Grug, [Ieuan ap Hywel Swrdwal], Evan Evans ['Ieuan Brydydd Hir'], W[illiam] W[ynn], Edmwnt Prys, Lewis Morgannwg, Robert Hwmffre alias Robin Ragat, Evan Jones ('gynt person Newbwrch'), Sr Rhys Cad[walad]r, David Cadwaladr (Llanymow[ddwy]), Twm Tegyd, Richart Cynwal, Richard Phylipp, Ieuan Tew Brydydd and anonymous 'cywyddau' and 'englynion'; 'penillion', 'carolau', 'ymddiddanion' and 'cerddi', etc. by Hugh Morus, Mr Edward Wun ('person Gwddelwern'), John Parry, Cadwaladr ap Robert, John Prichard Price, Cadwaladr David, Mr Rogar Ed[war]ds (translations), Mr. William Wunne, William Phylip, Edward Morus, Mr Peter Lewis ('Eglwyswr ieuanc o'r Deyrnion'), Dic Abram, Edward Samwel and Robert Ieuan, and anonymous poems in free metres; 'Y Compod Manuwel, o waith Dafudd Nanmor' (incomplete); 'Dechre areth Wgan'; 'Dymma ymddiddanion a fu rhwng adrain ymerodor Rhufain, ag Epig ddoeth'; 'Dyhuddiad Elffyn' by Taliesyn; nine grades of kinship ['naw gradd carennydd']; 'Llyma Bregeth Ddewi'; 'Hanes Proffwyd dieithr a rhyfeddol, fy'n ddiweddar ymrydain Fawr'; and extracts from 'Llyfyr barddoniaeth o waith y Capten William Midleton'. It is lettered 'Llyfr Cadwaladr Dafydd 1730' but contains poems of a slightly later date.

Kywyddau, Achau, Compot Manuel

A manuscript in the hand of Rowland Lewis of Mallwyd [d. 1652 or 1653] containing 'cywyddau', some 'englynion' and an 'awdl' by Dafydd Nanmor, Lewes Mon, Sion Tuddur, Dafydd Lloyd ap Lle'n ap Gruff[udd], Gytto or Glyn, Dio ap Ieuan Du, [Lewys] Morganwg, Howel ap Gytto, William Llyn, Morys ap Howel ap Tudr, Ieuan ap Rhys ap Lle'n, Huw Kae lwyd, Rhys ap Kynverig Goch, Dafydd ap Ieuan lloyd, Sion Kerri, Dafydd ap Gwillim, Morys Thomas Howel, Owen Gwynedd, Huw Arwystl, Sr. Owen ap Gwilim, Huw Llyn, John Kain, Sion Philip, Tudur Aled, Roger Kyffin, Dafydd ap Ieuan ap Owen, Wm. Ph[ilip]e, Thomas Pryse, David Lloyd ap Hugh, Gwerfyl Mechain, Doctor Sion Kent, Gruffyth ap Gronwy Gethin, Mr. Edmund Pris, Edward ap Rees, Huw Cowrnwy, Moris Dwyfech, Risiart Gruffydd, Edward Vrien, Moris ap Iefan ap Einion, Huw Roberts ('clerk'), Robert ap Howel ap Morgan ('o Langower'), Tuder Penllyn, Huw Kollwyd [sic] (? Huw Cae Llwyd), Llewelyn ap Guttyn, Iefan Brydydd hir, Ieuan Tew brydydd, Ifan Tuddr, Robert Dyfi, Ieuan Tuder Owen, Gruffuth Owen and Gruff[udd] Llwyd ap D'd ap Einion, and anonymous and incomplete poems; 'Y Compod Manuel, o waith D'd Nanmor allan o hen lyfr memrwn'; pedigrees (Gr. ap Kynan ..., David Lloyd ap D'd ..., Dolgelley - Lewys ap Owen ap Lle'n ..., Llanvendiged - Huw ? ap John ap Hugh ... Klenennav - Syr Wm. Moris ap Elissey ...); and '... henwau pymtheg llwyth Gwynedd, a ffle ir oeddent yn Tario ag yn gorsseddu ai harfav'. The volume is in the same hand as NLW MS 566, [See The National Library of Wales Journal, Vol IX, pp. 495-6], which formed No. 2 in the Llansilin Collection. The later sequence of pagination was carried out by Mary Richards, Darowen. Amongst the later marginalia is a copy of an undated (1 May [ ]) notice to let Ty'n Bedw, parish of Llangadfan, Montgomeryshire. The spine is lettered 'Kywyddau, Achau, Compot Manuel'.

Transcripts by Mary Richards,

A manuscript in the hand of Mary Richards, Darowen containing transcripts of poetry in both strict and free metres, especially 'cywyddau' and 'englynion', by Edward Urien, Gutto'r Glyn, Gruff. Llwyd ap D'd ap Einion, Ifan Tew Brydydd, Griffyth Owen, William Philip, Doctor Sion Kent, Robert Leia, Iolo Coch, Sion Brwynog, Meilyr Brydydd, Gwalchmai ap Meilyr, Hugh Morris, Ieuan Tudur Owen, William Llyn, Owen Gwynedd, Iefan Brydydd Hir, Davidd Nanmor, Tudur Penllyn, Huw Kollwyd [recte Cae Llwyd], Mr. Edmwnd Pris, Sion Cerri, S[y]r Owen ap Gwilim, Hugh Arwystl, D. Rowlands (Carno), Robin Du o Fon, David Wood (Darowen) and Elizabeth David Ellis ('o fowddwy'), and anonymous poems. The volume also contains personal memoranda by the scribe; an incomplete list of contents; an account of a joint dinner by the Gwyneddigion and Cymreigyddion Societies at Highbury to celebrate the birthday of the Prince of Wales, 1812; 'Principal Points of Religion' and extracts from a letter from Dafydd Evan to [ ... Wynn], undated (thoughts on religion, references to Wynn family and William Vaughan). The volume was begun about the year 1808 and completed in 1849, but the personal memoranda have been continued to 1875. Seven of the 'cywyddau' are said to have been transcribed from 'llyfr maesglase' and one 'englyn' from 'hen lyfyr Cadwaladr David'.

Transcripts by Mary Richards, etc.

A volume almost entirely in the hand of Mary Richards, Darowen largely containing poetry ('cywyddau', 'englynion', etc.) by Rowland Williams, Sion Philip, Guttun Owen, William Philip, Dr John Kent, Dafydd ap E[dmwnt], Edmwnt Prys, Robin Ddu o Fon, James Dwnid [recte Dwnn], Thom. Williams (1817), Iolo Goch, Ifan Tew Brydydd, Taliesin, Davydd ap Gwilim, Huw Arwystl, Hugh Morris, Edward Morris, Walter Davies ['Gwallter Mechain'], [David Richards, 'Dewi Silin'], Robert Parry (Eglwys fach), David Rowlands (Plas Isa, Dolgelley), Rev. D. Davies (Castle Caereinion), John Parry, Robert Davies (Nantglyn) and Hu ap Ier. ap Robert, and anonymous poems. Among other items included are a code of manners ('Dysg Vanners dda'); a pedigree of Oliver Cromwell; a drawing and a description of a brass object discovered at Hen fryn fawr near Caersiws [sic], Montgomeryshire, 1808, 'Teilyn[g]dod a theithi yr Iaith Gymraeg', etc. [from Edward Williams ('Iolo Morganwg'): Cyfrinach Beirdd Ynys Prydain (Abertawy, 1829)]; and a diagram illustrating the civil order and the ecclesiastical order of the months. Much of the volume appears to have been written during the period 1817-18 but there are some personal and other memoranda dated to 1857. Some of the items appear to have been copied from NLW MS 2691 ('Llyfr Pant Phillip').

Canlyniadau 41 i 60 o 93