Print preview Close

Showing 25 results

Archival description
Cwrtmawr manuscripts
Advanced search options
Print preview View:

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Y Piser Hir,

A volume consisting almost entirely of Parts I - II of 'Y Piser Hir' in the hand of Owen Williams, Waunfawr, Caernarvonshire, being transcripts, with copious annotations, made during the period 1859-60, of 'cywyddau', 'awdlau', 'englynion', etc. by Tudur Aled, Gruffydd ab yr Ynad Coch, Guto'r Glyn, Sion Tudur, Edmund Prys, William Llyn, Simwnt Vychan, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog, Dafydd ab Edmund, Iolo Goch, Gwerfil Mechain, Ieuan Gethin ab Ieuan ab Lleision, Gwilym ab Ieuan hen, Dafydd Nanmor, Owain Gwynedd, Aneurin Wawdrydd, Dafydd Llwyd ysgolaig, Dafydd Llwyd ab Llywelyn ab Gruffydd, Dafydd Meifod, Dafydd ab Meredydd ab Tudur, Dafydd ab Hywel, Dafydd Ddu o Hiraddug, Edward Morys, Edward Maelor, Ellis Rowlands, Gruffydd Llwyd ab Dafydd ab Einion, Gutyn Ceiriog, Gwilym ab Sefnyn, Gruffydd Philip, Hugh Morys, Huw Arwystl, Hywel Dafydd ab Evan ab Rhys, Huw Llwyd Cynfel, Huw Gruffydd ('y Quaker'), Hywel ab Syr Mathew, Huw Cae Llwyd, Huw Roberts ('o Dre Logen'), Ieuan Llwyd Siephrey, Ifan ab Hywel ab Swrdwal, Llawdden Brydydd, Ieuan ab Rhydderch, Lewis Mon, Llywelyn ab Gutyn, Meredydd ab Rhys, Morys Dwyfech (Morys ab Ifan ab Einion), Owain ab Llywelyn ab y Moel, Ffoulk Prys, Owain Deiliwr, Prydydd hael, Richard Philip, Robin y prydydd bach, Robert ab Rhys Wyn, Rowland Vaughan, Rhys Goch Glyn Ceiriog, Robin Ddu Ddewin, Rhys Goch Glyn Dyfrdwy, Robin Cludro, Rhees ab Hary ('gwr boneddig or Dref hir yn Euas'), Rhys ab Hywel ab Dafydd, Sion Philip, Dr Sion Cent, John Prichard, John Davies ('Sion Dafydd las', 'Bardd Meirion'), John Gruffydd (Llanddyfnan), Sion Mawddwy, Syr Dafydd Trefor, Siancyn ab Einion, Sion Roger, Tudur Penllyn, Thomas ab Robert, Thomas Prys (Plas Iolyn), William Philip, Elis Cadwaladr, Huw ab Evan ab Robert, Dafydd ab Gwilym, Sion Risiart, John Davies [? Rhiwlas], Gruffydd Grug, Lewis Daron, Lewis Glyn Cothi, Llywelyn Guto Banwr, Dafydd Epynt, Llywelyn Goch ab Meirig hen ('o Nanau'), Rhys Penardd, Edward ab Rhys, Rhys Nanmor ('pencerdd'), Gruffydd ab Dafydd Vychan, Llywelyn ab Gruffydd ab Ednyfed, Robin Ddu o Fon, Syr Huw Pennant, Dafydd Gorlech, Gruffydd ab Llywelyn Vychan, Ieuan brydydd hir, Ieuan Gruffydd Leiaf, Ieuan Dyfi, Olifer ab Daf'dd Llwyd, Llywelyn ab owain ab Cynwrig Moel, Rhys D'dd Llwyd ab Einon Lygliw, Llywelyn ab Ednyfed leiaf, Dafydd ab Rhys, Rhys Goch Eryri, Meredydd Llwyd, Llywelyn ab Hywel ab Ieuan ab Goronwy, Ll'n ab Einion Ddu, Hwlcyn, Llywelyn ab Hywel, Syr Rhys [o Garno], Owain Dwna, Robin Ddu o Arfon, Gr'dd ab Ieu'n ab Ll'n Vychan, Syr Ieuan, Syr Owain ab Gwilym, Gruffydd ab Goronwy Gethin, Dafydd ab Llywelyn Fychan, etc. The text also includes 'Casbethau Ieuan Brydydd hen' and some Nanmor and Llandrillo pedigrees, and a lacuna in the text of one 'cywydd' is completed in the hand of [John John Roberts] ('Iolo Caernarfon'). Part I is based on 'Llyfr Brith Corsygedol' (Peniarth MS 198) and Part II on a manuscript probably in the hand of John Jones, Gellilyfdy. There are imperfect lists of contents at the beginning of each part. Bound in at the end of the volume, also in the hand of Owen Williams, are 'englynion' ('I'r Iesu', etc.) transcribed in 1853 from a manuscript (1655) of William Salesbury of Bachymbyd; two versions of an address on 'Helynt y Cymry, eu hiaith a'u defodau, etc.' delivered at Eisteddfod Tywyn, Tre Fadog, and prepared for publication in the Carnarvon Herald; and a biography of Richard Jones ('Gwyndaf Eryri'; 1785-1848). The volume is lettered on the spine in gold: 'Owain Gwyrfai MS'.

Llyfr Cywyddau,

A volume containing 'cywyddau' and some 'awdlau' by William Lleyn, Thos. Prys, Lewis Glynn Cothi, Edmwnd Prys, Sion Tudur, Dafydd Llwyd ap Llew. ap Gruffudd, Taliesin, Owain Gwynedd, Tudur Aled, Robert Klidro, Sion Philyp, Sion Dafydd ap Guttun, Wiliam Kynwal, Simwnt Fychan, Edward (ap) Ralph, Ieuan Tew, Robert Dafydd Lloyd, Doctor Sion Kent, Rissiart Phylyps, Ffowke Prys, Llowdden, Hitts Grydd, Robert ap Dafydd, Owain ap Rhys ap Sion ap Howel Koetmor, Guttyn Tomas, Gruffydd ap Gronwy Gethin ('o Lanfair dal hayarn, a oedd ai drigiant ai enedigaeth ynhalwrn y kethin ymhikyll y maelor Gymraeg'), Owain Llwyd, Gutto'r Glynn, Meredydd ap Rys, Gwerfil Mechain, Dafydd ap Edmwnt, Tudur Penllyn, Sion ap Howel ap Ll. Vychan, Syr Dafydd Trefor, Gruffydd ap Tudyr ap Howel, Sr. Elis, Sr. Robert Llwyd ('Persson Gwtherin'), Huw Arwystl, Robin Ddu, Rhys Goch o ryri, Sion ap Howel Tudur and Lle. ap Ohwain [sic], and anonymous poems. There are also 'englynion' by Sion Philip, G[ruffudd] Leiaf, G[ruffudd] Hiraethog, D. Sion, W[illiam] Philip, G[ruffudd] Philip, R[ichard] Philip, J[ohn] Philip, H[uw] ap Evan, [John Davies] ('Sion Davydd Las'), Lewis Owain, Morgan Dafydd, M[athew] O[wen], Edwart Morris, Huw Morris, Wm. Elias, Owain Gruffudd, Gr[uffudd] Nanney (1654) [Robert] Klidro, H. H., R[hys] Cain and Mr. Hugh Llafar, and anonymous 'englynion'; 'Kyffes Taliesyn'; and 'ymddiddanion' and 'carolau', etc. by Sion Tudur, J. P. and Wm. Philip, and anonymous poems. The manuscript is undoubtedly 'Ysgriflyfr Carndochan', which Owen Jones ('Manoethwy') cites as the original from which he made transcripts in Cwrtmawr MSS 400 and 515. An incomplete list of contents appears in Cwrtmawr MS 317, p. 265 in the hand of Canon Robert Williams, Rhydycroesau, and a note on the fly-leaf of the present manuscript explains that Robert Williams obtained the volume from the library of Daniel Silvan Evans. The spine is lettered 'Llyfr Cywyddau'.

Transcripts by Mary Richards,

A volume in the hand of Mary Richards, Darowen containing '[C]ronicl y Tywysogion Cymry' (cf. Thomas Jones: Brut y Tywysogion (Cardiff, 1955), pp. 2-24); Welsh and other pedigrees, e.g. of Queen Victoria, King George IV, Gr. ap Kynan, Rhys ap Tewdwr, Lewis ap Owen (Dolgelley), Edmund Meyrick (Ucheldre), Llywelyn ap Gruffydd, Grono Fychan, William Pughe (Mathafarn), the family of Hendre Mur (Maentwrog), Robert Mostyn, the family of Salisbury, Sir Lewis Trelawny, the family of Breubwyll (Llanbedr, Merioneth), Cathrine Lloyd (Abercydill, Cemmes, Montgomeryshire), Oliver Cromwell, etc., and pedigrees from printed sources; a table of British kings entitled 'Tabl o holl Frenhinoedd Brydain, or Penaithiaid cyntaf hyd at ein Brenin George III ... a breintiwyd yn Almanac Mr Thomas Jones am y flwyddyn 1709 ... '; a table of the princes of South Wales entitled 'Cofrestr o Dywysogion Deheubarth y rhai oedd yn Cadw eu Llys yn Nhastell [sic] Dinevwr... '; poetry in strict metres ('awdlau' 'cywyddau', and especially 'englynion') by Gutto'r Glyn, Gruffyth Philip, William Llyn, Tudur Aled, Owen Gryffyth, Wiliam Philip, Owen Gwynedd, Robert Parry ('Robyn Ddu Eryri'), Robert Llwydd [sic], Huw Wiliams, Lewis Mon, Dafydd Llwyd ap Llewelyn ap Gruffydd, Dafydd Richards ('Dewi Silin'), Sion Cain, Morys Thomas ap Hywel, Huw Arwystl, Sir Owen ap Gwilym, Hugh Llwyd, Sion Philip, Sion Tudur, [John Jones] ('Myllin'), [Moris Jones] ('Meurig Idris'), Robert Davies ('Bardd Nantglyn'), Ieuan Gethin ap Ie'n ap Ll'in, William Miltwn, Richard Humphreys (Llanfair [Caereinion]), Gr[uffudd] ab Gr[uffudd], Llywelyn Goch Ameiric hen, Edmund Prys (Archddiagon Meirionydd), 'Sion Gwnfa', Iolo Goch, Raff ab Robert, [William Williams] ('Gwilym ab Ierwerth'), [Thomas Edwards] ('Twm o'r Nant'), Sr Ifan Llwyd Offeiriad, Walter Davies ('Gwallter Mechain'), [David Humphreys] ('Dewi Bardd Einion'), (J. W. Hughes] ('Edeyrn o Fôn'), Llywelyn ap Gutto, Hugh Moris, Taliesin, Ifan Jones ('Ieuan Gwynedd'), John Blackwell ['Alun'], [Robert Jones] ('Bardd Mawddach'), [William Edwards] ('Gwilym Padarn'), [Benjamin iones] ('P. A. Môn'), Cadwaladr Dafydd, Evan Evans ('[Ieuan] Glan Geirionydd'), [Rowland Parry] ('Ieuan Carn Dochan'), [William Ellis Jones] ('G[wilym] Cawrdaf'), [John Athelstan Owen] ('Bardd Meirion'), Robert Parry (Eglwysfach), James Dwnyd, Aneurin Owain, [William Williams] ('G[wilym] Cyfeiliog'), (David Richards] ('Dafydd Ionawr') John Parry, John Llwyd ('o Halfen'), etc., and anonymous poems; poetry in free metres by Dafydd Jones ('y Tailiwr hir'), Edmund Prys (Archddiacon Meirionydd), William Phylip, Elis Edward, John Hughes (Llanbadarn Fawr) ('Ioan Glaslwyn', 'Ioan Min Mochno', 'Bardd Ystwyth'), Thomas Ellis ('Bardd Caerwys'), Sion Tudur, John Edward, Evan Evans ('[Ieuan] Glan Geirionydd'), Dafydd Rees ('Saer Coed', Llanbryn Mair), Dafidd Cadwal[a]dr (Llan y Mowddwy), Sion Prys ('o Fowddwy'), [David Jones] 'Ieuan Cadfan', D. Davies (curate Llan y Blodwell), [Benjamin Jones] ('P. A. Môn'), [John Jones] ('Ioan Tegid'), D. Humphreys ('Dewi Einion'), Thomas Jones (Creaton), etc., and anonymous poems; ' ... henwau pymtheg llwyth Gwynedd'; extracts from John Reynolds: 'A true statement of all the Decendant[s] of the late David Llwyd Boneddwr of Cymmerau in the Parish of Llanbadarn fawr in the County of Cardigan' [grandfather of Mary Richards]; accounts of 'plygain' services at Darowen, Llangynyw and Llan Erful during the period 1842-70; 'Constitua seu Edicta antiquitus in usum Bardorum & Musicorum praescripta. Braint arr wyr gerdd drwy waith Tywyssogion Cymry ...'; ' ... Compownd Manwel' by Dafydd Nanmor; an account of trilobites, seals, etc. in the possession of Mary Richards, 1863-5: personal memoranda by Mary Richards; letters from Thomas Richards, Darowen to his children at the Wrexham eisteddfod, 1823 (personal), [ ] to M[ary] Richards, undated (enclosing nuts, the felling of the largest sycamore tree in the country in the churchyard at Llan y Mowddwy), [Griffith Jones] ('Gruffydd Glan Gwynion') [Dolgellau] to Mair Richards, Darowen, undated (a gift of two books to the recipient, London Eisteddfod) (two copies), W[illiam] Edwards ('Gwilym Padarn'), Llanberis to [Mary] Richards, Llangynyw, 1829 (the proposed publication of Eos Padarn), J. Blackwell ['Alun'], Rhydychain to M[ary] Richards, Darowain, 1824 (an enclosed stanza by 'Tegid'), [Daniel Evans]) 'Daniel Ddu [o Geredigion']) to Mair Richards, Darowain, 1830 (the proposed publication of Gwinllan y Bardd), John Evan[s], secretary, Cymmrodorion or Metropolitan Cambrian Institution to [Mary Richards], 1821 (the election of addressee to honorary membership of the Society), and Elizabeth Richards, Darowen, to Miss [ ] Gardner, 1824 (the antiquarian and other interests of the writer's sister [Mary], an old seal given to [Mary] by the addressee); a portion of a bardic grammar entitled 'Dosparth y llyfr Cynta or Pump llyfr Cerddwriaeth Cerdd dafod'; 'Enwau y Gwyr Ieuang a ddysgodd i ganu'r Bibell neu y Flute Germanaidd Gan Mair Richard Ofyddes Darowen, hithau a ddysgasai ei deall gan ei Brawd Dewi Sillin ... '; accounts of the tithe corn of Darowen, 1591-2; armorial bearings (Gwent, Carmarthenshire, etc.); a list of twenty-two books of pedigree ('Llyfrau Ach') of King Edward VI; a list of twenty-four 'cromlechi' [in Anglesey] ('Cofrestr or Cromlechau neu allorau Derwyddion'); 'Hyd a lled a chwmpas y Ddaear ai Thewdwr'; etc. Among the sources quoted by the scribe are a manuscript of Angharad Llwyd (p. 316) and 'Llyfyr Moelyrch Llansilin' (p. 368).

Llyfr Ieuan Lleyn, 1799,

A composite volume of poetry in strict and free metre by various poets including Mabclaf ab Llywarch, Aneirin Gwawdrwydd [sic], Evan Evans ('Ieuan Brydydd Hir'), [Robert Williams] 'Robert ab Gwilym Ddu', [David Owen] 'Dewi Wyn', [Griffith Williams] 'Gyttun Peris', [Richard Jones] 'Gwyndaf Eryri', [William Edwards] 'Gwilym Padarn', [Owen Williams] 'Owain Gwyrfai', [Evan Prichard] 'Ieuan Lleyn', [David Thomas] 'D[afydd] Ddu o Eryri', John Davies and Michael Prichard. The contents also include a list headed 'The Names of some of the most Ancient Bards and Historians and the Time wherein [sic] they Flourished'. The lettering on the spine reads 'Llyfr Ieuan Lleyn, 1799' and the volume, except for the last five folios, appears to have been written between 1799 and 1822. The last four folios are partly in the hand of D. Silvan Evans and the folio immediately preceding them is probably earlier in date than 1799 and may belong to Cwrtmawr MS 513B, Part II.

Results 21 to 25 of 25