Dangos 112 canlyniad

Disgrifiad archifol
Cwrtmawr manuscripts
Dewisiadau chwilio manwl
Rhagolwg argraffu Gweld:

1 canlyniad gyda gwrthrychau digidol Dangos canlyniadau gyda gwrthrychau digidol

Barddoniaeth,

A volume of transcripts compiled by David Ellis, Cricieth ('Ty newydd yn Efionydd'), during the period 1793-4. It contains 'cywyddau', 'awdlau' and 'englynion' by Deio ap Ieuan Ddu, Rhys Cain, Risiard Phylip, Ieuan Tew Brydydd, Syr Robert Myltwn, Bedo Hafesb, Ieuan Brydydd Hir, Tudur Penllyn, Ieuan Tudur Penllyn, Gutto'r Glyn, Syr Rys o Garno, Dafydd Llwyd ap Llywelyn ap Gruffydd ('Esqr. o Fathafarn'), Llywelyn ap Guttyn, Bedo Brwynllys (one of the poems 'neu Gruff. ap Ieuan ap Llywelyn Fychan'), Howel ap Dafydd ap Ieuan ap Rys (= Hywel Dafi), Gwilym Tew, Llowdden, Inco Brydydd, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog, Lewis Morganwg, Mathew Bromfield, Lewis Daron, Simwnt Fychan, Wiliam Llyn, Lewis ap Edward, Howel Dafi, Sion ap Felpot, Huw Arwystl, Syr Lewys Meudwy, Syr Phylip Emlyn, Syr Gruffydd Fychan, Long Lewys, Huw Cae Llwyd, Sion Tudur, Gruffydd Fychan, Gwerfyl Mechain, Ieuan Deulwyn, Tudur Aled, Gruffydd Gryg, Dafydd ap Edmwnt, Ieuan Fychan ap Ieuan ap Adda, Meredydd ap Rys, Gruffydd ap Gweflyn, Dafydd Nanmor, Ieuan Gethin ap Ieuan ap Lleision, Rhys Llwyd alias Brydydd, Gruffydd Llwyd, Dafydd ap Eingion Lygliw, Ieuan ap Rys ap Llywelyn, Iolo Goch, Ieuan ap Rydderch ap Ieuan Llwyd, Edwart ap Rys Maelor, Owain ap Llywelyn Moel, Dafydd ap Ieuan Llwyd, Llywelyn Moel y Pantri, Sion Ceri, Ieuan Prichard otherwise Ieuan Lleyn, Gwilym ap Ieuan Hen, Sion ap Howel ap Llywelyn Fychan, Gruffydd ap Llywelyn Fychan, Llywelyn Goch ap Meurig Hen ('o Nannau'), Rhys Llwyd ap Rys ap Riccart, Gwilym Hen, Hywel ap Reinallt, Thomas Celli, Ellis Rowland ('o Harlech'), Howel Cilan, Sion Mowddwy, Owain Gwynedd, Thomas Derllys, Syr Ifan, Ieuan Bedo Gwyn, Sion Phylip, Wiliam Cynwal, Ieuan Clywedog, Ieuan Heiliarth, Guttyn Coch Brydydd, Lewys Môn, Lewis Trefnant, Rhys Cain, Ieuan ap Howel Swrdwal, and incomplete poems; 'Englynion y Beddau'; an English prose translation by Evan Evans ('Ieuan Brydydd Hir') of 'Cywydd Marwnad Lleucu Llwyd' by Llywelyn Goch ap Meurig Hen, and the foregoing translation rendered into verse, inscribed to Paul Panton of Plas Gwyn in Anglesey, and published in the Chester Chronicle, 16 July, 1790, probably by Richard Llwyd 'Bard of Snowdon'; and 'Can Tâl Diolch i Dduw am yr Ysgrythyr yn Gymraeg ...' by Syr Thomas Jones. At the beginning of the volume is a list of contents ('Cynhwysiad'), an index ('Mynegres egwyddorawl') of first lines, and an index of poets ('Enwau'r Beirdd'). The greater part of the volume is based on manuscripts of Dr Griffith Roberts (1735-1808), Dolgellau (Peniarth MSS 99, 100, ?152) and on 'Cronfa Dafydd Thomas, alias Dafydd Ddu o'r Yri' (Cwrtmawr MS 72). There are annotations and additions by Owen Williams, Waunfawr, Peter Bailey Williams, Llanrug and one annotation by D[aniel] S[ilvan] Evans. The manuscript is bound uniformly with Cwrtmawr MSS 10-11 and the spine is lettered 'Dafydd Ellis MS'.

Englynion,

A manuscript written by William Bodwrda (1593-1660). It contains a collection of 'englynion' in Welsh, with a few in Latin and English, by Morys ap Ifan ap Eingon (Morys Dwyfech), Sr Owen ap Gwilym, Alis Gruff. ap Jevan, Wil. Glyn llifon ysgweir, Wiliam Llyn, Sion Phylip, Risiart Phylip, Rob't ap Howel Morgan, Sion Tudur, Dafydd Nanconwy, Hen. Salesbury, How. ap Risiart ap Sion, Gruff. Bodurda, Gruff. Nanne ysgweir, Rich. Hughes, Rob't ap Rhees Wyn, Gruff. Wiliams ('o Bwllheli'), Edm. Prys, Gwerfyl Mechain, Jenkin ap Sion, Risiard Cynwal, Cadwaladr Cesel, Dafydd Goch brydydd, Huw Machno, Morys Berwyn, Dafydd ap Edmwnd, Gr. Hafren, Dafydd Nanmor, Gutto Felyn, Ris. Gruffydd ap Wiliam, Huw ap Tomas Gruffydd, Gruffydd llwyd, D'd llwyd ap Wiliam, Gruff. Phylip, Gruff. ap Rys ap Cantor, Syr Wiliam Meirig, Gruff. Edwards, Morys Gethin, Lewys Morganwg, Roland Gruffydd, Huw Roberts Llên, Dr Gruff. Roberts ('yr Athro mawr o Fulain'), Mr Huw Lewis, Huw Tomas, John Wynn Owen, Dafydd ap Jfan bannwr, Huw ap Ris. ap Dafydd. Wil. Cynwal, Wil Woodes, Risiart ap Rhydderch, Daf. ap Gwilym, Sion Branas, Huw Llyn, Y Crydd bach, Elisa ap Rob't Wyn, Sr. R. Cad[waladr], Owen Gwynedd, Iolo Goch, Bleddyn was y cwd, [Richard Davies] Escob Dewi, Edwart James, Robin ddu, Twm Tegid, Tudur Penllyn, Rich. Roberts, Thomas Llwyd, Hwmffre Rolant, Sion Brwynog, W. Davies, Wil. ap Ievan D'd ap Rys ('gwr o sir Feirion'), Ffwc Wynn, Sion Hughes alias Sr. Sion Pentraeth ('p[er]son Edern'), Howel ap Syr Mathew, Sr. Wil Tomas ap Rolant, Huw Llwyd ap Howel ap Rys ('o Ffestiniog'), Sion Wyn, Lewys Llyn, Sion ap Hvw, Cadwaladr Gruffydd, Rob. Llwyd, Cynfrig ddall, Jfan Llwyd, John Parry, Huw Arwyst[l], Rys Cain, Gruff. Carreg, Watcyn Clywedog, etc., and anonymous stanzas. A number of insertions and annotations in the hand of Peter Bayly Williams. The spine is lettered 'Lleyn MS'.

Barddoniaeth, etc.

A composite volume in three sections containing 'cywyddau', 'englynion' and 'awdlau' by Dr Sion Cent, Syr Dafydd Trefor, Llewelyn Goch ab Meirig hen, Einion ap Gwalchmai, Iolo Goch, Gutto'r Glynn, Syr Rhys Drewen, Tudur Penllyn, Howel Reinallt, Syppyn Gefeiliog, Bedo Brwynllys, Howel Cilan, Morys ab Ifan ab Einion, Ieuan Brydydd hir, Tudur Aled, Ralph ap Connoay, Gruffydd Grug, Robin Ddu, Meredydd ap Rhys, Efan Fychan ab Morganwg, William (Gwilym) Cynwal, Owain Gwynedd, Sion Tudur, William Lleyn, Rhys Cain, Sion Phylip, Edmund Prys ('Arch-diacon'), Gruffydd Phylip, Edward ap Ralph, Rhichard Phylip, Lewis Glyn Cothi, Gruffydd Hiriaethog [sic], Morys ap Howel ap Tudur, Rhys Ednyfed, Ieuan Dyfi, Gruffydd Leia, Ieuan Deulwyn, Sion Brwynog, Gruffydd Ifan ab Llewelyn Fychan, Dr Sion Dafydd Rhys, Roger Cyffin, Thomas Prys (Plas Iolyn), Wmffre Dafydd ab Ifan, William Phylip, Dafydd ap Rhys, Dafydd Dafis ('gwas Owen Wynn o'r Glyn'), Ellis Rolant ('o Harlech'), Thomas Llwyd ('o Benmen'), Mr Hugh Lewis, D. D. Gwynn, Huw Llwyd Cynfal, Edward Morys, [John Davies] 'Sion Dafydd Las ('Sion Penllyn'), Owen Gruffydd, (John Roderick] S[iôn] Rhydderch, William Elias, Huw ap Huw, [John Roberts] 'Sion Lleyn', [David Thomas] 'Dafydd Ddu Eryri', Gruffudd Williams ('Gutyn Peris'), Gronw Owen, Simwnt Fychan, Huwcyn Sion, 'Nid Prydydd ... ond Gutto rhiw Fwngler', Ieuan Grffudd, Deio ap Ieuan Ddu, Rhys Llwyd ab R[hys] ab R[hisiart], Hywel ab Dafydd ab Ieuan ab Rhys ('ne Hywel Dafi neu bardd Rhaglan'), Lewis Owain ('o Dyddyn y Garreg'), Mr. Rowland Price, Sion Mowddwy, Gruffuth Parry, and Robert Edward, and anonymous compositions; 'Ychydig o hanes cyff-Genedl y cymru'; notes on 'Coptic Alphabet', 'The Syriac Alphabet', 'The Hebrew Alphabet', 'Greek Alphabet', three grades of Druids, and church inscriptions from Llaneinion (Lleyn) [i.e. Llanengan], Caernarvonshire, and Llaniestin (Anglesey); 'The names of the several churches in Anglesey and the time in which they were built'; a holograph copy of a letter from J[ohn] Thomas ['Sion Wyn o Eifion'], Chwilog to [David Thomas, 'Dafydd Ddu Eryri'], 1808 (observations on [Yr] Eurgrawn [Cymraeg]); anonymous carols; etc. The respective sections are in the hands of Robert Williams ('Robin Llys Padrig'), Abererch, Evan Prichard ('Ieuan Lleyn'), and John Thomas ('Siôn Wyn o Eifion'). Annotation by D. S[ilvan] E[vans]. Bound in at the end is a typescript alphabetical list of first lines of poems.

'Cronfa Dafydd Ddu', etc.

A composite volume compiled by Owen Williams, Fronheulog, Waunfawr in 1857. It comprises: I. 'Y Gronfa' (pp. 1-200), largely in the hand of David Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), containing an introduction ('Y Rhagymadrodd') signed 4 October 1790; an English translation by D[avid] T[homas] of two lines of poetry by Gwalchmai; 'Cyfieithiad o Awdl Sibli (Sibyl's Ode, translated by the Revd. Gor[onwy] Owen)' ('See the above, versified in D. Thomas's poetical collection'); etymons of Mr Jones of Llanegryn, Mr L. Morris, and D. Tho[ma]s; extracts from letters from the Revd. Gor[onwy] Owen to Mr Richard Morris of the Navy Office, London, 1753-67; Welsh poetry by Bleddyn, Gwgon, Taliesin, Cynddelw [Brydydd Mawr], 'Guttun Gwrecsam' ('sef John Edwards neu Sion Ceiriog now dead'), Rhisiart Jones 'o Fôn, Syr Thomas Jones ('Iechyd i Galon yr hen offeiriad O na bai Gant o'i fath ynghymru y dydd heddyw'), Hywel ap Reinallt, Llywelyn Goch ap Meurig Hen (with a translation by Evan Evans ['Ieuan Fardd']), Hywel ap Dafydd ap Ieuan ap Rhys, Thomas Celli, Tudur Aled, D[avid] Thomas, Owen Williams (Waunfawr) (c.1820), Rhys Jones 'o'r Blaenau', and Goronwy Owen; English poetry by Alexander Pope, John Dyer, and Thomas Gray; anecdotes and biographical notes relating to Gruffydd Hiraethog, William Phylip, Sion Tudur, William Lleyn, etc.; 'Athrawiaeth y Gorphwysiadau', being rules of punctuation, copied in 1809 ('not intended for public inspection'); observations in verse on 'Barddoniaeth Gymreig', for publication in the North Wales Gazette, 1818; a holograph letter from D. Thomas to Robt. Williams, land surveyor, Bangor, 1820 (plagiarism of one of the writer's poems, comments on the poetry of 'Gutyn P[eris]', results of the Wrexham eisteddfod); 'Sibli's Prophecy. A Fragment from the Welsh', translated by D. Thomas; 'A Discourse between St Kybi and other saints on their passage to the Isle of Bardsey ...'; epithalamia to Dafydd Thomas and Elin, his wife, by [John Roberts] 'Siôn Lleyn', [Griffith Williams] 'Gutyn Peris', [William Williams] 'Gwilym Peris', and Dafydd Owain ('Bardd Gwyn o Eifion', i.e. 'Dewi Wyn o Eifion'), 1803-4; reviews by 'Adolygwr' of 'awdlau' by Walter Davies ['Gwallter Mechain'] and Edward Hughes ['Y Dryw'] on 'Amaethyddiaeth' submitted for competition at Tre Fadog eisteddfod, 1811; and critical observations on Welsh poetry entitled 'Ystyriaethau ar Brydyddiaeth Gymraeg ai pherthynasau yn gynnwysedig mewn rhai nodiadau ar waith Mr. T[homas] Jones ['Y Bardd Cloff'] yn y Greal', by 'Peblig', Glan Gwyrfai [i.e. 'Dafydd Ddu Eryri'] (published in Golud yr Oes, 1863, pp. 118-23), together with copies of two letters, 1806, to the author from 'Padarn' [i.e. 'Gutyn Peris'] and John Roberts ['Sion Lleyn'] containing their observations on the views set forth in the treatise. Pp. 61-8 are in the autograph of Owen Williams, Waunfawr. The compiler has included a few cover papers from manuscripts of 'Dafydd Ddu Eryri' bearing such inscriptions as 'This Morrisian MS (with some others) I found at a Farmhouse called Braint near Penmynydd, Anglesey, Sept. 9th 1793. D. Thomas' (p. 123) and 'This MSS (with several others) has been bequethed to me, by the Rev. David Ellis, late Rector of Cruccaith in Caernarvonshire. D. Thomas' (p. 189). Ii. The works of Griffith Williams ('Gutyn Peris'), Braich Talog, Llandegai, - 'Sef Casgliad, O Ganiadau, Carolau, a Cherddi, Ac awdlau, a Chowyddau, Ac Englynion ...', transcribed by Owen Williams, Ty ycha'r ffordd, Waun fawr, Llanbeblig, 1811, together with a few 'englynion' by Goronwy Owen (pp. 201-48). Iii. 'Bywyd a Marwolaeth Godidog Fardd, Dafydd Thomas; neu Dafydd Ddu, o Eryri', being a biography collected and transcribed by Owen Williams, Waunfawr; 'Casgliad Barddonawl O Waith Dafydd Ddu o Eryri, Y rhai a gyfansoddodd Yn ol ei argraffiad o Gorph y Gaingc' (imperfect) (1 page), 'Englynion ar Fedd Dafydd Thomas' by Dafydd Owen ('Dewi Wynn o Eifion'), Robert Williams ('Robert ap Gwilym Ddu' 'o'r Bettws Bach Eifion'), Griffith Williams ('Guttun Peris'), Richard Jones (Erw), Wm. Edward ('Gwilym Padarn'), and [Owen Williams]; 'englynion' by 'Dafydd Ddu Eryri', 1796-1815 and undated; and extracts from three letters from 'Dafydd Ddu Eryri' to P[eter] B[ailey] W[illiams], 1806-20 (the death of the recipient's parishioners in Llanberis and Llanrug, the death of the recipient's brother the Reverend Eliezer Williams, the displeasure of 'O[wain] Myfyr') (pp. 251-84). Iv. A transcript of Cofrestr o'r holl Lyfrau Printiedig ... (Llundain, 1717) (pp. 287-452). Inset are three leaves containing transcripts of a letter from Edmund Francis to [ ] (the writer's health, the recipient's preaching engagement) (incomplete) and of a letter from D. Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'] to [John Roberts, 'Siôn Lleyn'], 1810 (the sale of the writer's [Corph y Gaingc]). Written on the inside lower cover is a long note by O[wen] Williams, Fronheulog, Waunfawr, 1857, of which the following is an extract, - 'Myfi a gesglais gynhwysedd y llyfr hwn o'r hen ysgrifiau a ddaeth i'm dwylaw oeddynt eiddo Dafydd Ddu Eryri ac a delais am eu rhwymo yn nghyd megys y gwelir yma er's llawer o flynyddoedd yn ol ...'.

Llawysgrif Owain Gwyrfai,

A volume in the hand of Owen Williams ('Owain Gwyrfai'; 1790-1874), Waun-fawr, Caernarvonshire, containing a list of contents of a pedigree manuscript of Owen Gruffydd, Llanystumdwy, and poetry by Lewis Morganwg from a manuscript in the writer's possession, both compiled in 1843 with a view to publication in Yr Haul; and transcripts, made during the period 1871-2, of poetry by Cadwaladr Cesail (transcribed at the request of John Jones, Bryn y Gro, Llanystumdwy), and Morys Dwyfech. In the case of the latter poet, some transcripts are in another hand and there are copious corrections by John Jones ('Myrddin Fardd'). The volume is labelled on the upper cover 'Owain Gwyrfai MS'.

Barddoniaeth,

A volume of transcripts by Charles Saunderson ('Siarl Wyn o Benllyn'; 1810?-32) of 'cywyddau', 'englynion', and 'awdlau' by Rhys Llwyd ab Rhys ab Rhiccert, Bedo Phylib bach, Iorwerth Fynglwyd, Lewis Mon, Ieuan Tew Brydydd, Huw Cae Llwyd, Iolo Goch, Ieuan Deulwyn, Gruffudd Llugad Gwr, Sion Phylib, Dafydd Llwyd, Ieuan Cae Llwyd, Bedo Brwynllys, Hywel Dafydd ab Ieuan ab Rhys (1460), Ieuan Du'r Bilwg, Dafydd ap Gwilym, Thos. Prys o Blasiolyn, Rhisiart Phylip, Dafydd ab Meredydd ab Tudur, Gruffydd ab Lew' Fychan, Lewys Morganwg, Gutto'r Glynn, Rhys Goch Glyndyfrdwy, Robin Ddu, Rho. Fychan, Rho. Ab Huw, Rhobert Dyfi, Wm. Prys, Morus Dwyfech, Gwilym Ganoldref, Sion Tudur, Syr Philib Emlym [sic], Rhisiart Fynglwyd, Wiliam Cynwal, Sion Phylib, Ffowc Prys, Edmwnd Prys (Archdiacon Meirionydd), Roger Cyffin, Rhobert ab Hywel ab Morgan, and Owein Gwynedd, and 'Dirifau duwiol' by Morgan Llwyd, together with an incomplete index ('Y ddangoseg'). There are references at the beginning of some poems to printed versions and there is a note on the fly-leaf by J. H. Davies referring to an entry in Cwrtmawr MS 457 of the date of birth of Charles Saunderson. The paper is watermarked 1810.

Barddoniaeth,

A volume compiled by, and in the hand of, David Evans ('Dewi Glan Llugwy'), Dolgellau, formerly of Llanrwst, containing a collection of 900 unpublished 'penillion' ('Casgliad o Benillion Cymreig, Anghyoeddedig') which was awarded the prize at Rhuddlan Eisteddfod, 1850, under the pseudonym of 'Diwyd', together with a report of the adjudication; a second collection of 285 and some unnumbered 'penillion' compiled at Llanrwst after the completion of the first; a collection made at Llanrwst, 1865, of 'cywyddau', 'englynion', 'awdlau', 'carolau', 'penillion' and hymns ('Casgliad o hen Farddoniaeth') by Dafydd Llwyd ap Ll'n ap Gryffydd, Cutto'r [sic] Glyn, Rhys Goch Eryri, Gruffydd Llwyd Dafydd ap Einion Lygliw, Huw Arwystl, William Lleyn, Rowland Fychan, Caergai, William Byrchinshaw, E[dward] Kyffin, Simmwnt Fychan, Hopcin ab Thomas ap Einion ('o ynys Dawy'), Rhys Jones ('o'r Blaenau'), Morris Powell, Rosier Cyffin, William Morris, Gwerfil Goch ('neu Mynor Vychan Caer Gai'), H. Hughes ('Y Bardd Coch o Fon'), [Evan Evans] ('Ifan Brydydd Hir'), [Edward Richard] ('Iorwerth Rhisiard'), Roger y Gweydd, Dafydd Benwyn, Llywelyn ab Rossers ('o Sain ffagys'), Sion Brwynog, Hugh Lloyd Cynfal, Huw Ceiriog, Huw Llyn, Huw Pennant, Ieuan Tew, Bedo Hafhesb, Sion Tudur, Owen Gwynedd, Dafydd o'r Nant, Lewis Morris ['Llywelyn Ddu o Fôn'], [John Davies] ('Sion Dafydd Las'), Syr Rhys, William Phillip, William Elias, Ieuan Lleyn, Dafydd Nanmor, Cadwaladr Cesail, Huw Ifan ab Huw, John Ifans, John Williams, Llangwm, Humprey [sic] Owen, John Rhydderch, Dafydd Manuel, John Prichard, Dafydd Jenkin, Meurig Llwyd, Michael Prichard, Llanllyfni, Robert Edward Lewis, Hugh Gruffydd, Rhys Cain, Dafydd ap Edmwnt, Edmunt Prys, David Evans, Llanfair, Goronwy Owen, Henry Humpreys [sic], Rees Llwyd, Ap Ioan, John Morgan, M.A. (1714), Ellis Wynn, Lasynys, Tudur Aled, Thomas Prys, Plas Iolyn, Dafydd Williams (1650), William Sawndwr ('o Landaf'), Rhisiart Phylip, Gwerfyl Mechain, Margaret Jones (1734), Rowlant Hugh ('o'r Graienyn'), Sion Cain, D[avid] Jones ('Dewi ab Sion') ('Dewi Fardd'), Howel Pirs, John Richards ('o'r Fryniog'), Hugh Jones, Llangwm, Margrad Llwyd Ragad, Sion Richard ('o'r Garth'), and Thomas Edwards ('Twm o'r Nant'), together with anonymous poems (including one signed 'Nis gwyddai Sion Llannor Pwy a'i Cant'); 'Perllan Clwyd', being a collection made at Llanrwst, 1856, of poetry, poetical reminiscences, and witty sayings ('Casgliad o Farddoniaeth yn Cynwys Carolau Cerddi Englynion a Man Gofion Barddonol ac hefyd Ffraeth Ddywediadau') of Thomas Edwards ('Twm o'r Nant'), together with a poem ('cân') by William Jones, Cefn Berain, Llanefydd ('Yn gymaint ac na allaf gyd fyned a chwi yn eich Canu diweddaf i'r offeiriadau ...'), and an index to first lines of Gardd o Gerddi (Merthyr [1846]) and five interludes by Thomas Edwards. The collection entitled 'Casgliad o hen Farddoniaeth' contains a section transcribed from manuscripts ('o hen ysgrifau') of David Jones ('Dewi Fardd'), Trefriw, including much of the material contained in Cwrtmawr MS 98.

Llyfr Ofer Gerddi Margaret Davies,

A manuscript entitled 'Llyfr Ofer Gerddi Margaret Davies 1738', being a collection of 'carolau', 'dyrïau', 'Penillion', and 'englynion' compiled by Margaret Davies (c. 1700-85?), of Coetgae-du, Trawsfynydd, Merioneth. An analysis of the volume ('Bannau'r Llyfr hwn ... by the scribe describes the contents as follows: 'Y Part Cynta or Llyfr sydd O Garolau Maswedd gan mwya. Yna Cerddi ar amryw fesurau Er Gofyn amryw Roddion. Ac yna Dirifau ne ddyriau Mawl merched. Ychydig Alar Gerddi. Amryw fasweddgerdd I ferched Ac ar amryw fesurau. Englynion'. The authors represented in the volume are Hugh Maurice, Lewis Owen ('o Dyddyn y Gareg'), William Phylip, Hugh ab Cadwaladr, Robert Edward Lewis, Hugh ab Evan ('Caer Cyrach'), Willm. Dafydd Meyrick, Edward Maurice, Sr. Morgan, Robert Evan ('o Rhedyn Cochion'), Cadwaladr Roberts, Thomas Edwart ('o Blwy Cerig y Drudion'), Rees Jones [o'r Blaenau] (1737), Mr. Robt. Lloyd, W. Lias, Margarett ych Evan ('o Gaer Cyrach'), Mr Price, Ellis Rowland, Owen Griffith, Sion Ellis ('y Telyniwr'), 'hên wraig o drawsfynydd', John Rhydderch, W. D., John Davies, Richard Phylip, M[argaret] Davies, Richard Abraham, Hugh Evan, Morris Robert, Edward Rowland, Mathew Owen, Maurice Robert, Franses Parry, Roger Edward, John Prichard Prys, Olvar Ifan, Rowland Davies, Mr J. Pughe, John David ('Siôn Dafydd Las'), M[ichael] P[ritchard], Dic Thomas, Robert Humphre[ys] ['Robin Rhagad'], Mrs Wynne, Moris Lloyd, Hugh Wynn, Ellis Moris, Dafydd ab Edmwnt, Mr Wm. Wynne, Margt. Rowland, H[uw] ab Ifan ab Robert, Rees Goch [Eryri], Rees Lloyd, Lewis Rowland, Rowland Owen, Robt. Owen Lewis, Iorwerth fynglwyd, William Gryffydd ('o Ddrws y Coed'), and [Ellis Roberts] ('Ellis y Cowper'). Several of the poems are anonymous, and some are written on the dorse of an undated letter (mid eighteenth century) from Robt. Anwyl, Hengae, to his uncle Robert Vaughan, Dolymelynllyn (wages requested by an employee, news from Guilsfield) and on the dorse of address leaves of letters to Margaret Davies at Goedtref [Llanelltyd, Merioneth], at Plâstanyfynwent, Dolgelley, at Plas Tan y Bwlch, and at Berthlwyd, near Dolgelley; also bound in the volume (pp. 249-74) are printed 'carolau' and 'cerddi' by John Rhydderch, Huw Morys, Thomas Edwart ['Twm o'r Nant'], Morus Robert, Dafydd Thomas, and Gruffudd Edward ('o Lan-Silin').

Y Piser Hir,

A volume consisting almost entirely of Parts I - II of 'Y Piser Hir' in the hand of Owen Williams, Waunfawr, Caernarvonshire, being transcripts, with copious annotations, made during the period 1859-60, of 'cywyddau', 'awdlau', 'englynion', etc. by Tudur Aled, Gruffydd ab yr Ynad Coch, Guto'r Glyn, Sion Tudur, Edmund Prys, William Llyn, Simwnt Vychan, Gruffydd Hiraethog, Sion Brwynog, Dafydd ab Edmund, Iolo Goch, Gwerfil Mechain, Ieuan Gethin ab Ieuan ab Lleision, Gwilym ab Ieuan hen, Dafydd Nanmor, Owain Gwynedd, Aneurin Wawdrydd, Dafydd Llwyd ysgolaig, Dafydd Llwyd ab Llywelyn ab Gruffydd, Dafydd Meifod, Dafydd ab Meredydd ab Tudur, Dafydd ab Hywel, Dafydd Ddu o Hiraddug, Edward Morys, Edward Maelor, Ellis Rowlands, Gruffydd Llwyd ab Dafydd ab Einion, Gutyn Ceiriog, Gwilym ab Sefnyn, Gruffydd Philip, Hugh Morys, Huw Arwystl, Hywel Dafydd ab Evan ab Rhys, Huw Llwyd Cynfel, Huw Gruffydd ('y Quaker'), Hywel ab Syr Mathew, Huw Cae Llwyd, Huw Roberts ('o Dre Logen'), Ieuan Llwyd Siephrey, Ifan ab Hywel ab Swrdwal, Llawdden Brydydd, Ieuan ab Rhydderch, Lewis Mon, Llywelyn ab Gutyn, Meredydd ab Rhys, Morys Dwyfech (Morys ab Ifan ab Einion), Owain ab Llywelyn ab y Moel, Ffoulk Prys, Owain Deiliwr, Prydydd hael, Richard Philip, Robin y prydydd bach, Robert ab Rhys Wyn, Rowland Vaughan, Rhys Goch Glyn Ceiriog, Robin Ddu Ddewin, Rhys Goch Glyn Dyfrdwy, Robin Cludro, Rhees ab Hary ('gwr boneddig or Dref hir yn Euas'), Rhys ab Hywel ab Dafydd, Sion Philip, Dr Sion Cent, John Prichard, John Davies ('Sion Dafydd las', 'Bardd Meirion'), John Gruffydd (Llanddyfnan), Sion Mawddwy, Syr Dafydd Trefor, Siancyn ab Einion, Sion Roger, Tudur Penllyn, Thomas ab Robert, Thomas Prys (Plas Iolyn), William Philip, Elis Cadwaladr, Huw ab Evan ab Robert, Dafydd ab Gwilym, Sion Risiart, John Davies [? Rhiwlas], Gruffydd Grug, Lewis Daron, Lewis Glyn Cothi, Llywelyn Guto Banwr, Dafydd Epynt, Llywelyn Goch ab Meirig hen ('o Nanau'), Rhys Penardd, Edward ab Rhys, Rhys Nanmor ('pencerdd'), Gruffydd ab Dafydd Vychan, Llywelyn ab Gruffydd ab Ednyfed, Robin Ddu o Fon, Syr Huw Pennant, Dafydd Gorlech, Gruffydd ab Llywelyn Vychan, Ieuan brydydd hir, Ieuan Gruffydd Leiaf, Ieuan Dyfi, Olifer ab Daf'dd Llwyd, Llywelyn ab owain ab Cynwrig Moel, Rhys D'dd Llwyd ab Einon Lygliw, Llywelyn ab Ednyfed leiaf, Dafydd ab Rhys, Rhys Goch Eryri, Meredydd Llwyd, Llywelyn ab Hywel ab Ieuan ab Goronwy, Ll'n ab Einion Ddu, Hwlcyn, Llywelyn ab Hywel, Syr Rhys [o Garno], Owain Dwna, Robin Ddu o Arfon, Gr'dd ab Ieu'n ab Ll'n Vychan, Syr Ieuan, Syr Owain ab Gwilym, Gruffydd ab Goronwy Gethin, Dafydd ab Llywelyn Fychan, etc. The text also includes 'Casbethau Ieuan Brydydd hen' and some Nanmor and Llandrillo pedigrees, and a lacuna in the text of one 'cywydd' is completed in the hand of [John John Roberts] ('Iolo Caernarfon'). Part I is based on 'Llyfr Brith Corsygedol' (Peniarth MS 198) and Part II on a manuscript probably in the hand of John Jones, Gellilyfdy. There are imperfect lists of contents at the beginning of each part. Bound in at the end of the volume, also in the hand of Owen Williams, are 'englynion' ('I'r Iesu', etc.) transcribed in 1853 from a manuscript (1655) of William Salesbury of Bachymbyd; two versions of an address on 'Helynt y Cymry, eu hiaith a'u defodau, etc.' delivered at Eisteddfod Tywyn, Tre Fadog, and prepared for publication in the Carnarvon Herald; and a biography of Richard Jones ('Gwyndaf Eryri'; 1785-1848). The volume is lettered on the spine in gold: 'Owain Gwyrfai MS'.

Llyfr o Hen Ganeuon ...

Two volumes entitled 'Llyfr o Hen Ganeuon wedi eu cyfansoddi ers 200 mlynedd. 1900'. The volumes are in the hand of J. H. Davies and contain transcripts, with annotations and collations, of 'carolau', 'cerddi', 'dyrïau', 'englynion' and 'awdlau' from the Welsh School and Cymmrodorion groups of manuscripts in the British Museum Additional Collection (MSS 14866-15089). Many of the poems are anonymous but the following authors are named: Richard (Dicc) Hughes, Ll'n ab Hwlkyn ('o Fon'), Cadwaladr Cesail, John Griffiths (Llanddyfnan), Huw Dafi ('o Wynedd') ('nage huw Dafi ap Robert'), Hugh Lloyd (Cynwal), Rolant Vychan ('o Gaer Gai'), H. Hughes ('or foel yn Llandyfrydog o Fon'), Rhys Gray, Davydd Lloyd ('of Sybylltir meddant'), Gwilym Tew ('meddai Llyfr Lewys Hopkin'), 'Gofalus' [Sion Morgan], Thomas Jones ['person Llan fair yn sir Fynwyl], Sion Prus, Lewis Morris, William Roberts ('clochydd Llannor or Llanfor yn Lleyn'), Morgan Evan ('the Bailiff to Thos. Jones Esqre one of His Majesties Just. of the Peace for ye County of Cardigan'), [Richard Morris?], Llywelyn ap Hywel ap Ieuan ap Gronwy, Risiart Parry?, Mathew Owen, Samson Edward ('y Gwehydd'), Hugh ap Ieuan ap Robt. ['o Dolgelleu'], Thomas Siencyn ap Ifan ('o Forganwg'), and Howel Thomas Dafydd. MS 167 also contains a prose text entitled 'Yr Ail Rhan o Bregeth Morgan y Gogrwr'. There are a list of contents and an index of first lines at the end of MS 166 and a list of contents at the end of MS 167. Among the insets are a folio from an eighteenth century manuscript containing an imperfect free-metre poem ('Can'), and transcripts of free-metre poems in the hands of J. Glyn Davies and E. A. Lewis of University College of Wales, Aberystwyth.

Llyfr o Hen Ganeuon

A third volume entitled 'Llyfr o Hen Ganeuon', being a continuation of MSS 166-7 and comprising largely of transcripts by J. H. Davies from manuscripts in the British Museum, in the Cardiff Central Library, in the National Library of Wales and in Jesus College, Oxford of 'carolau', 'dyrïau', 'englynion', etc. by Hugh Roberts, Sion Roger, Hugh Morris, Harri Llwyd, Rowland Vaughan, E[lis] Anwyl, Wm. Phylip, Huw Llwyd, Jo. Griffith [Llanddyfnan], W[atcyn] Clywedog, Hen. Bodwrda, G[ruffudd] N[annau], Gr. Ph[ylip], Ffouck Llwyd ('o Henllan'), Rich. Hug[hes] (Dick Hughes), Thom. Price, Gwerful ferch Guttyn ('Tafarnwraig Talysarn'), J[ohn] Ed[wards], R[ichard?] B[ulkeley?], Ed. Samuel, Ellen Gwdmon, Tudur Aled, Heilin Capten Roberts (Lifftenant Wiliam Peilyn), Richard Parry, Dafydd ap Huw'r Gô ('o Fodedern'), Meister Lewis Meyrig ('y Cyfreithiwr'), Huw Bwccleu ('o Lanfechell'), Dafydd Llwyd (Sybylltir), Robin Dyfi, Richard Phillip, T. Llo[yd], Sr. Morgans, Sion Morys, Sr. Sion Gruffydd ('chaplen Mr. Wil. Tomas'), Tomas Brydydd ('o Lanvyl[lin]'), Morgan taylor, John William, Llelo, Sion Tudyr, Elinor Humphrey, Goronw Owen, Elis Kenferick, Iaco ap Dewi, Jon. Owen, Richard Owen ('or lasynis'), 'Edwardus David' [Edward Dafydd], and Mredyth ap Rosser. The volume also contains anonymous poems from the same sources; calendars of the contents of manuscripts in the British Museum and in the Cardiff Central Library; an extract from Drych Cristianogawl (1585); a pedigree of the family of Billings of Dymerchion; and 'Notes on Cerddi, etc'.

Llyfr Cerddi William Morgan,

A volume labelled 'Llyfr Cerddi William Morgan', being a collection largely of poetry compiled during the late seventeenth and early eighteenth century by William Morgan (died 1728), Plassegwynio[n], Llanymawddwy, Merioneth. It contains 'Yr Eisteddfod ynghaerwys ... y 26 o fis May yn y nawfed flwyddyn o deyrnasiad y fre[n]hines Elizabeth ...' [1567], being a list of the gentlemen before whom it was held and of those who graduated in 'cerdd dafod' and 'cerdd dant'; 'cywyddau' by Mr Edmont Prees, Sion Philip, Gryffyth Lloyd ab Dafydd ab Einion Lligliw, Dafydd Nanmor, Ifan ap Howel Swrd[w]al, Ifan Tudur Penllyn, Dafydd ap Gwylim, Gruffyth Phylip fardd, William Phylip, Sion Tudur, Dafydd ap Ievan Lloyd, Sion Kerri, Dafydd Lloyd ap Llewelyn ap Gruffyth, Lewis Morganwg, Richard Lloyd, John David, Gutto Glyn, Lewis ab Edward, Simwynt Vychan, William Puw Llafar, Lewis Môn, Huw Llyn, Rees Edneved, Richard Phyllip, John Vaughan ('Esqr. o Gaer Gai'), John Rhydderch, Gwilym ab Syfnyn, Gruffyth ap Gronwy Gethin, Edward Vrien, William Cynwal and Rowland Price; 'englynion' by John Vaughan [Caer-gai], Syr Rees Cadwalada[r], Moris Robert, Robert Edward Lewis and John Davyd, and anonymous 'englynion'; 'carolau', 'cerddi', 'ymddiddanion', 'penillion', etc. by Evan Thomas, Cathring Sion, Gaynor Llwyd, Thomas Evan, Moris Richard, Huwkyn Sion, Hugh Moris, Gryffyth Moris Evan, Mr Edward Jones ('Vicar Mychynlleth'), Llywelun Cadwaladr, Sir Rees Cadwaladr, Rees Ellus, Evan Gruffydd, Mrs Jane Vaughan ('Caer gae'), Cadwaladr y Prydydd, John Morgan ('Vicar Aber Conwy', 1698), Lewis or Plas, Edward John ab Evan, Ellis Edward, John Davyd, Davyd Thomas ('o Sir Drefaldwn'), Thomas Llwyd ('or Rhiw'), Moris Richard and Robertt Evans ('o blwy Meifod'), and anonymous poems in free metres; and pedigrees of the family of Lloyd of Hendre y Mur [Maentwrog, Merioneth] and of William Pugh of Mathafarn [Montgomeryshire]; and 'Prognosticasiwn Sion Tudur'. At the end of the volume is a later section containing English verses and a log of a voyage [to London], 11 May - 11 June 1754. There are also copious additions on the blank pages and in the margins of the volume, including poetry by Cadwaladr ap Dewi and Dafudd Gryffydd ('ai Dychreuodd, John Llwyd ai diweddodd'); transcripts, 1721 and undated, of depositions and an incomplete lease touching properties in the township of Lowarch and in Lanerchvyda, Merioneth; undated accounts, e.g. 'Potatws a Count'; etc. There is an entry in the hand of 'Mair' [Richards, Darowen], 1853.

Llyfr Thomas ap Edward,

A mutilated early seventeenth century manuscript of poetry in strict metres in the hand of Thomas ap Edward (Edwardes). It contains 'cywyddau' by Roger Kyffine, David ap Gwilym, Owen ap Gwilim, Gwerfyl Mechain, y Doctor John Kent, Gruffyth ap Ieuan ap Lle'n Vychan, Ieuan Klywedog, John Fylip, Iolo Goch, H[u]w Dyfy, Moris ap Howel ap Tudur, William Kynwall, Ieuan Dyfi, Howell Kilan, Gvto or Glyn, Gruffyth Hiraethog, Ieuan ap Gruffyth Leia, Robin Ddv, David ap Edmwnd, D'd Nanmor, Sr Rys ap Hary, Tydvr Alet, and Ieuan Lla[var] and anonymous 'cywyddau'; and 'englynion' by sion Tud[u]r, [ ] Lwyd, Moris ap Ieuan ap D'd and Hugh ap Moris, and anonymous 'englynion'. The scribe gives his descent (f. 19b) as Thomas ap Edward ap David ap Ieuan bach ap Egion ap Ho'll ap Kynfrig ap Lle'n ap Madok ap Ieuan ap Lle'n ap Kynfrigg ap Ririd ap Riwallon ap Kynvyn ap Gwrstan [ap] Gwaith Voed and he has also (f. 34b) entered the dates of the birth of his children, Katterin (12 October 1612), Thomas (7 June 1615), and Jane (11 January 1613/14). A portion of the volume (ff. 30b-56b) and the marginal notes have been transcribed by Owen Jones ('Manoethwy', 1838-66) in Cwrtmawr MS 401, pp. 1-25.

Llyfr John Morris,

A late eighteenth century collection of poetry in the hand of John Morris, Glan'r Afon containing 'carolau', 'cerddi', 'ymddiddanion', etc. in free metres and a few englynion by Hugh Morus, Edward Samuel ('Person Llan-garw Gwyn'), [David Jones] ('Dewi Fardd'), Richard Parry ('or Ddiserth'), Morys ap Robert ('o'r Bala'), Robert Evans ('o blwy Meifod'), Mr Robert Wynn ('Vicar Gwyddelwern'), Owen Gruffydd, Ellis Rowland (Harlech), Matthew Owen ('o Langar'), Mr W. Williams ('Person Llan Aelian yn Rhos'), 'Dai Seion' ('o Gaernarfon'), Mr William Williams [recte Wynn] ('o Langynhafal'), Sion Powel ('o Lansannan'), Edward Richard, [Walter Davies] ('Gwallter Mechain'), Jonathan Hughes, Edward Morris, Lewis Glyn Cothi and David Ellis. Preceding the text are 'englynion' by David Thomas ['Dafydd Ddu Eryri'], David Ellis, [David Jones] ('Dewi Fardd') and Evan Evans ['Ieuan Fardd'] ('Gweinidog Llanllechio' [recte Llanllechid]) and 'Awdl y Nef' by 'Ieuan Fardd ag Offeiriad'; a list of contents of the volume ('Testyn Caniadau'r Llyfr hwn'); an introduction by the scribe, dated at Glan'r Afon, 24 December 1793. The collection was begun probably in 1788.

Llyfr Lewis Owen,

A volume of poetry transcribed by Lewis Owen [Tyddyn y garreg, Dolgellau, Merioneth] during the last quarter of the seventeenth century. It contains 'cywyddau', 'englynion', 'penillion', 'carolau', etc. by Lewis Owen, Rowland Owen, John Vaughan, William Phylyp, Dafydd Nanmor, Robin Du o fôn, John Owen, Owen Gwynedd, Sion Tydder, Bedo Brwynllysg, Jon. Phylip [Siôn Phylip], Hugh Lloyd Cynddel [recte Cynfal], Morys Dwyferch [recte Dwyfech], Dafydd ap Ifan ap Owen, Sion Dafydd Trefor [Syr Dafydd Trefor], John Brwynog, Thomas Pris [Plas Iolyn], Rowland Prys, John Davies ['Siôn Dafydd Las'], Sr. Reese, Sion Parry, Hugh Morris, Oliver Roger, Ellis Wynn, William Hu[m]ffr[eys], Robert Owen and [? Dafydd] Cadwaladr, together with anonymous poems and fragments. At the end of the volume are a leaflet entitled 'Dirgelwch i'r Rhodianwr ar y Sabbath', published by 'Cymdeithas y Traethodau Crefyddol' [Religious Tracts Society] (No. 17) (mounted on the blank leaf of a letter addressed to the Revd. Mr [Thomas] Richards, Darowen), and 'englynion' by Sion Tudur (in the hand of Mary Richards [Darowen]) and Wa[l]ter Davies ['Gwallter Mechain'].

Llyfr Cywyddau,

A volume containing 'cywyddau' and some 'awdlau' by William Lleyn, Thos. Prys, Lewis Glynn Cothi, Edmwnd Prys, Sion Tudur, Dafydd Llwyd ap Llew. ap Gruffudd, Taliesin, Owain Gwynedd, Tudur Aled, Robert Klidro, Sion Philyp, Sion Dafydd ap Guttun, Wiliam Kynwal, Simwnt Fychan, Edward (ap) Ralph, Ieuan Tew, Robert Dafydd Lloyd, Doctor Sion Kent, Rissiart Phylyps, Ffowke Prys, Llowdden, Hitts Grydd, Robert ap Dafydd, Owain ap Rhys ap Sion ap Howel Koetmor, Guttyn Tomas, Gruffydd ap Gronwy Gethin ('o Lanfair dal hayarn, a oedd ai drigiant ai enedigaeth ynhalwrn y kethin ymhikyll y maelor Gymraeg'), Owain Llwyd, Gutto'r Glynn, Meredydd ap Rys, Gwerfil Mechain, Dafydd ap Edmwnt, Tudur Penllyn, Sion ap Howel ap Ll. Vychan, Syr Dafydd Trefor, Gruffydd ap Tudyr ap Howel, Sr. Elis, Sr. Robert Llwyd ('Persson Gwtherin'), Huw Arwystl, Robin Ddu, Rhys Goch o ryri, Sion ap Howel Tudur and Lle. ap Ohwain [sic], and anonymous poems. There are also 'englynion' by Sion Philip, G[ruffudd] Leiaf, G[ruffudd] Hiraethog, D. Sion, W[illiam] Philip, G[ruffudd] Philip, R[ichard] Philip, J[ohn] Philip, H[uw] ap Evan, [John Davies] ('Sion Davydd Las'), Lewis Owain, Morgan Dafydd, M[athew] O[wen], Edwart Morris, Huw Morris, Wm. Elias, Owain Gruffudd, Gr[uffudd] Nanney (1654) [Robert] Klidro, H. H., R[hys] Cain and Mr. Hugh Llafar, and anonymous 'englynion'; 'Kyffes Taliesyn'; and 'ymddiddanion' and 'carolau', etc. by Sion Tudur, J. P. and Wm. Philip, and anonymous poems. The manuscript is undoubtedly 'Ysgriflyfr Carndochan', which Owen Jones ('Manoethwy') cites as the original from which he made transcripts in Cwrtmawr MSS 400 and 515. An incomplete list of contents appears in Cwrtmawr MS 317, p. 265 in the hand of Canon Robert Williams, Rhydycroesau, and a note on the fly-leaf of the present manuscript explains that Robert Williams obtained the volume from the library of Daniel Silvan Evans. The spine is lettered 'Llyfr Cywyddau'.

Transcripts by Mary Richards,

A volume of transcripts by Mary Richards, including 'cywyddau' and 'englynion' by Dafydd ap Gwilim, Thomas Pryse, Robert ap Howel ap Morgan ('o Langower'), David Llwyd ap Hugh, Gruffydd ab Meredydd ab Dafydd, Sion Philip ('ne Owen Gwynedd'), R[obert] Leiaf, Tudur Aled, Dafydd Emanuel, Dio ap Ie[ua]n Du, [Lewys] Morganwg, S[ion] Tuddur, Howel ap Gytto, W. Llwyd, Gruff. Llwyd ap D'd ap Einion, Ifan Tew Brydydd, Gytto or Glyn, etc., and anonymous poetry; later poetry of personal and local interest, in both strict and free metres (especially 'englynion') by (among others) John Blackwell ('Alun'), Walter Davies ('Gwallter Mechain'), [John Jones] ('Myllin'), Sion Cain Jones ('Sion Ceiriog'), Evan Jones (Gwyneddon, Aberhonddu), Richard Hughes (rector of Llany Mowddwy), Thomas Elis (Caerwys), Robert Davies ('Bardd Nantglyn'), R. Llwyd (Llangynyw), David Rowland(s) ('Dewi Brefi'), Evan Evans (['Ieuan] Glangeironydd'), John Robert (Hersedd), David Richards ('Dewi Silin'), Cadwaladr Dafydd (Llan y Mowddwy), Jon. Evans (Glandyfi), Sion Prys (Mowddwy) ('o Bennant'), Morris Jones ('Meurig Idris'), Dafydd Ellis (Mowddwy), David Jones (Llwyn y Maen), Mr Philips ('or Hays'), Goronwy Owen ('Goronwy Ddu o Fôn'), John Davies (Dolgoch, Llanbrynmair), [William Williams] 'Gwilim ab Iorwerth' (Darowen), [John Athelstan Owen] ('Bardd Meirion'), [William Williams] ('Gwilym Cyfeiliog'), Thomas Jones (Llynlleifiad), Rowland Parry (Llanuwchllyn), [Benjamin Jones] ('P. A. Mon'), 'Cynddelw ab David ab Thomas ab Richard ab Thomas (Hirnant), Evan Jones ('Saer Darowen') and Aneurin Owen, and anonymous poetry; letters largely to members of the Richards family of Darowen from James Evans, secretary, Cymrod[or]ion or Metrepolitan [sic] Cambrian Institution, 1821 (the election of Mary Richards to honorary membership), T. Price ('Carnhuanawg'), Crickhowel, 1833 (the preservation of the Welsh language), Robert Davies (Dafydd), Nantglyn, 1820-34 (2) (visits to the recipients, the writer's search for books of 'Diliau Barddas'), John Jones, Bryn Derfel, 1833 (an invitation), Edward Davies, 1829 (a parcel from [John] Blackwell ['Alun'], a proposed visit), Richd. Owen, Hendre Gadog, 1811 (a translation by Goronwy Owen), [Anthony Ashley-Cooper 7th earl of Shaftesbury, styled] Lord Ashley, 1827 (Denbigh eisteddfod), John Evan, Llanfyllin, undated [1826] (the illness of 'Myllin'), Reginald Heber [aft. bishop of Calcutta] Hodnet, 1822 (a donation towards the education of Evan Evans [?'Ieuan Glan Geirionydd']), John Robert, Herseth, Nannerch, 1824 (subscribing to Y Gwyliedydd) and John Blackwell ('Alun'), Aberhiw, 1826 (an account of festivities at Darowen Vicarage), and an original letter from W[alter] D[avies] ['Gwallter Mechain'], 1816 (a carol for publication in Cylchgrawn Cymru); and miscellanea, including an obituary notice of the Reverend Daniel Rowland [Llangeitho] by the Reverend Thos. Charles, Bala, 1790, a treatise on angling entitled 'Am Bysgota', an introduction to a text book on music ('Music Soniarus'), incomplete depositions of 'old men' (Hugh Jones etc.) touching the boundaries and rights and liberties of properties in Llan Mowddwy, Merioneth, 1788, household and medical recipes, an anecdote concerning the Prince of Wales (aft. King Edward VII), etc. Inset is a prospectus, 1822, 'For Publishing, by Subscription, in the Welsh Language, a book called The Reformation of Wales; containing the destruction of monasterys and a correct account of several Cambri Britons who suffer'd Martyrdom ... by William Owen' (See William Owen Drych Crefyddol, Lle'rpwll, 1824). Much of the volume was probably compiled during the late 1840's, but there are additions to the early 1870s.

Llyfr Hir Mair Richards,

A manuscript consisting largely of transcripts and memoranda by Mary Richards and Thomas Richards of Darowen. The volume appears originally to have been used as an account book of receipts and disbursements in respect of the farms of Llwyn, Cafnmaelen and Byrthlwydd [parish of Dolgellau, Merioneth], 1799-1802, and also to record biographies of [James Crichton, 'The Admirable'], Sir Francis Walsingham, Sir Francis Drake and William Cecil, Lord Burghley. The additions made by the Richards family consist of contemporary and some near-contemporary poetry in both strict and free metres by Walter Davies ('Gwallter Mechain'), Robert Parry (Eglwysfach, Denbighshire), [Morris Jones] 'Meurig Idris', Robin Ddu o Fôn, David Richards ('Dewi Silin'), Sion Pryse (Penant Mowddwy), [John Jones] 'Myllin', Dafydd Ellis (Mowddwy), William Owain (1822), [Thomas Edwards] 'Twm o'r Nant', John Roberts (Herseth), [Hugh Jones] 'H[uw] Erfyl', Evan Evans ('Ieuan Glan Geirionydd'), William Jones ('Cawrdaf'), David Rees (1785), John Morgan ('o Lanfread Ceredigion'), Hugh Moris, Robert Davies ('Bardd Nantglyn'), Evan Evan ('o Arwydd yr Arth'), H. Griffith ('H[arri] Goch'), Robt Parry (Darowen), Robert Richard ('mab Hugh Richard Tailiwr Darowen'), [William Williams] 'Gwilym ab Iorwerth' (Darowen), Richard Richards [Meifod], William Pugh, J[ohn] H[ughes], Pontrobert, [John Jones] 'Ioan Tegid', Robert Dafydd ('o Fowddwy'), [Daniel Evans] 'Daniel Ddu o Geredigion', Edward Taliesin Llwyd (Tal y bont, swydd Gaerdigan'), John Athelystan [sic] Owen ('Bardd Meirion'), John Blackwell ['Alun'], John Morris ('Y Wern Philyp, Llanbadarn'), David Morgan (1743), Dafydd Morris (Llanfair Caer Einion), [Robert Williams] 'Robert ap Gwilym Ddu', W. Jones (Llanerful), ? Morris Jones (Towyn), ? Lewis Richards ('Person Llan Erful'), Thomas Williams (Llanfihangel) ['Eos Gwynfa', or 'Eos y Mynydd'], Evan Williams (Darowen), Dafydd Thomas ('Dafydd Ddu Eryri'), [William Edwards] 'Gwilym Padarn', John Williams (Dolgelley), Dafydd William (Llandeilo fach), Thomas Ellis (Caerwys), etc., and anonymous compositions; transcripts and extracts from earlier manuscripts, consisting largely of 'cywyddau', 'awdlau', etc. by Ifan Llwyd, Edward Urien, Huw Mathew, Leilin [recte Heilin] Fardd, Rys Cain, Davydd ap Gwilim, Dafydd Nanmor, Lewis Trefnant, Efan Tew, Mathew Bromfield, Syr Owen ap Gwilim ('Persson Owen'), Owen Gwynedd, William Llyn, Huw Arwystl, John Philip, Rissiart Philip, Sion Cent, Evan Llwyd Owain Erigain [recte 'o waun Einion'], Morus ap I[eu]an ab Einion [Morus Dwyfech], Lewys Glyn Cothi, Edmund Prys, Owain ap Rhys ap Sion ap Howel Koetmor, Sion Tudur, Ystyffan Bardd Teiliaw, Thomas Lloyd Iangaf ('o Penmaen'), Thomas Pryse (Plas Iolyn), Gwilim ap Ieuan hen, William Cynwal, Syr Rhys Carno, Dafydd Llwyd Llywelyn ap Gruffydd, Meredydd ap Rhys, Llywelyn ap Guttun, Sr Huw Jones ('Bicar Llanvair Ynyffryn Clwyd'), Taliesin, Howel ab Reinallt, Sion Brwynog, Iorwerth Fynglwyd, Gutto'r Glyn, Huw Penant, Gruffudd D'd ap Howel, Howel Cilan, Dafydd ap Einion, Gruffudd ap Jenkin ap Llywelyn Vychan, Gruffudd Hiraethog, Deicin Kyfeiliog, Ifan Tudur Owen, Huw Kollwyd [recte Kollwyn], Iefan Brydydd hir, Iolo Goch, etc. and anonymous compositions; letters from W[alter] D[avies] ['Gwallter Mechain'] to T[homas] Richards, Berriew School, 1824 (inscriptions on medals), John Davies, Llanbryn Mair to Mary Richard, Darowen, 1828 (a request for a carol), Dafydd Richards ['Dewi Silin'] to his brother Richard Richards, undated (an appointment), William Tolman, Carnarvon, to [Mary Richards], 1826 (engraving on silver cups presented to Llanbeblig Church), John Blackwell to D. Richard ['Dewi Silin'], Llansilin, undated (enclosing 'englynion'), and Robert Nanney [Llwyn, Dolgelley], Dartmouth to [Thomas] Richards, Llan y Mowddwy, 1793 (the writer's tithe); 'Gofrestr or Tansgryfwyr at y Cwpanau Arian a gasglwyd yn y flwyddyn 1823'; notes on excavations of cairns in Darowen and Cemes; a treatise, being 'a Preface to a Book composed by me L[ewis] M[orris] Entitled Y [swe]lediad byr or holl Gelfyddydau a gwybodaethau Enwogaf yn y Byd June 1729' (extracted from Cwrt Mawr MS 200; see Y Gwyliedydd, 1837, 85-6 et al, and Cymru XII (1897), 261-4: a note on page 185 verso states that 'Trysor Gell Barddoniaeth ... Gan Lewis Morris' (Cwrt Mawr MS 200) was then in the possession of Mrs Watkin, Moel Cerni, Llanfihangel Genau'r Glyn, Cardiganshire, and that she also possessed several other manuscripts. Mrs Watkins' father, Mr Morgan 'o Lanfread' is stated to have been a friend of Lewis Morris); 'Grwgnachrwydd yr Oes. Sef Traethawd byr ar un o destynau Eisteddfod Tal y Cafn ... y 30ain o Hydref 1823. Gan Ednyfed', pedigrees (eg Dr John Davies, Mallwyd and Thomas Jones, Esgir Evan, Llanbryn Mair); medical recipes; memoranda and diary entries; cut-out autographs; press cuttings, etc. The volume is lettered 'Llyfr Hir Mair Richards'.

Transcripts by Mary Richards, etc.

A volume originally intended as an arithmetic rule and exercise book but largely used by Mary Richards to record transcripts of fragments of 'Llyma ddeall y Pader Ynghymraeg', ['Breudwyt Pawl Ebostol'], etc., letters from Griffydd Jones (Griffydd Glan Gwynion'), Dolgelle to [Mary] Richards, undated (enclosing a gift of two books) and from Morris Jones ['Meurig Idris'], Dolgellau to the Reverend Thos Richards, Llangynyw, 1845 (a concert at Dolgellau, the double action Cambrian harp) and 'cywyddau' by Gruffydd Hiraethog, Guto'r Glynn, Tudur Aled, William Llyn, Ieuan Tew [Ieuanc], Tudur Penllyn, Huw Kae Llwyd, Llywelyn Goch Amheurig hen, Dafydd Nanmor, Gruffydd Hafren, Syr Owen ap Gwilim, Sion Philip, Bedo Brwynllys, Morys Dwyfech, Dafydd ap Edmwnd, Llowdden, Tomas Penllyn, Meredydd ap Rys and Sion Tudur. On the inside lower cover is an extract beginning 'E Mab Enogi a wnaeth dri ffug Lyfr Ynys Brydain ...' copied from a book of Sir Thomas Llwyd, 'Person Kemes', which later passed into the hands of Angharad Llwyd, Caerwys. Among a number of items pasted on the inside upper cover and fly-leaf is an engraving entitled 'Begging Devotees of China & Jugglers mounted on tame Tigers'.

Transcripts by Mary Richards, etc.

A volume originally intended as an account book (receipts and disbursements in respect of wine, tobacco, house expenses, etc.), January - February 1800, but subsequently used by Mary Richards to record transcripts of letters from Henry Griffith, perpetual curate of Llandrygarn and Bodwrog, to T[homas] Richard[s], Llanerful, 1860 (the death of the Reverend R[ichard] Richards), Richard M. Bonnor, Bryngwalia to David Richards, Llansilin, undated (the writer's desire to perfect himself in the Welsh language), 'Dafydd ab Ioan', Llangollen to D[avid] Richard[s], 1823 (an adjudication by the recipient at Llangollen eisteddfod), William Williams [printer, Brecon] to D[avid] Richards, Llansilin, 1824 (payment for [William Warrington's] History of Wales, a prospectus of [Edward Williams:] Cyneirlyfr ... ), J. Blackwell ['Alun'], Jesus Coll[ege], Oxon to T[homas] Richard[s], Berriew, 1828 (the death of Charles Clough's wife, the writer's studies, Jesus College Missionary Association, the possibility of [John Jones] 'Tegid's appointment to be Head of Lampeter College, greetings to 'the illustrious Gwalter'), Howell Parry, Dolgelley to William Robert, 1779 (an action touching a tenement in Llan y Mowddwy), David Richard[s], Llansilin to [John Luxmore], bishop of St Asaph, 1820 (a visit from Luxmore), C. H. Mitchell to David Richards, Llansilin, 1819 (an exchange of books) (with a reply), David Richards ('D[ewi] Silin'), Llansilin to the Reverend Rowland Williams, Meifod, 1826 (a misunderstanding in connection with a book brought from Mr Walter Davies's house at Manafon), [William Williams] 'Gwilym ab Iorwert' (Darowen) from Llan Idloes to M[ary] Richards, 1851 (thanks for a Grammar, the writer's poetry and literary interests, details of the writer's family, the writer's employment), Elinor Jones ('merch Rev. [Robert] Jones Rector Llanrhaidr'), Llanrhaiadr [ym Mochnant] to T[homas] Richard[s], Llan y Mo[w]ddwy, 1789 (an offer of assistance with needlework); W[alter] Davies ['Gwallter Mechain'], Manafon (one letter in the third person) to T[homas] Richard[s], Berriew, 1823 (a request for books for E. Ridge, 'the scholar of Dolgynvelyn', a request for a meeting), John Solomon Jones ('Shon fawddwy') London to Mary Richards, London, 1819 (accounts of the campaign to establish a Welsh Church in London), Jame[s] Hughes, Llys Meirchion to Dafydd Richard[s], undated (a Sunday engagement by the recipient), etc.; poetry ('cywyddau', 'englynion', 'carolau', etc.) by Wiliam Edward ['Gwilym Padarn'] (Waun fawr), ?Edward ap Rhys Wynne ab William Prys (Clegyrog, Fellow of Wadham College, Oxford), ? Lodwick Lloyd, Dafydd ab Gwillim, [John Jones] ('Myllin'), E[van] E[vans] (['Ieuan] Glangeirionydd'), Dafydd Richards ('Dewi Silin'), 'D[afydd] ab Ioan' (Llangollen), [William Williams] 'Gwilym ab Iorwerth', [Rowland Parry] 'Ieuan Carn Dochan', Hugh Morris ('Allan o hen Lyfyr i Hugh Morris'), W[alter] Davies ('Gwallter Mechain'), Dafydd Morris (Llanfair Caer Einion), [John Jones] ('Ioan Tegid'), [Robert Roberts] 'Robin Meirion', Robert Dafydd ('Bardd Nan[t]glyn'), Iorwerth ab Robert ab Arthur (Glyn Caerog) ('neu Ned Glan Gwryd'), Gwerfyl Mechain, Gutto'r Glynn, Morris Dafydd ('alias Mowddwy'), [Peter Jones] ('Pedr Fardd') ('o Lynlleified'), Jonathan Hughes, E. Jones (Darowen), John Athelustan [sic] Owen, Robert Morris (Hendre Fair), Sian [Jane] Richards ('Enid Mathrafal') (Darowen), [John Jenkins] 'Ivor Ceri', Llywelyn goch ap Merrick hen, Gruffudd Gryg, etc., and anonymous poems; and miscellanea, including an extract from the charge of [Edward Copleston], bishop of Llandaff, 1845, an eulogy on the occasion of the coming-of-age of R. Bonner, Bryngwalia, 1820, an account of 'Rejoicings at Llan Silin' to celebrate the birth [1820] of the heir of Wynnstay [aft. Sir Watkin Williams-Wynn, 6th bart], lists of priests, bearers, mourners, etc., at the funeral of the Reverend John Llwyd Richards, Llangynyw [1854], a list of contents of a manuscript of 'cerddi' and 'cywyddau' sent back to Thos Jones of Llangadwaladr, Denbighshire, 1831, a broadside printed by William[s] & Jones, Dolgelleu, [c. 1808], in aid of Robert Edwards, a native of Machynlleth ('Second son of the celebrated Tanner, William Edwards ap Griffith ap Morgan ... Conductor to and over ... Cader Idris ... '), a list of subscribers towards a bardic chair to be presented to Walter Davies ['Gwallter Mechain'] (the chair was to be made of Montgomeryshire oak, 'after the model of that which he filled with so much credit to himself at the late eisteddfod at Carmarthen'), 1820 (with a memorandum of payment of £3 to Mr Clayton of Kerry, 1821), a short account of an ascent of Aran [Fawddwy] made by M[ary] Richards and others, 1800; etc. The volume is written from both ends. Among the items mounted on the inside covers and fly-leaves are printed verses in memory of Mrs [Jane] Lewis, wife of R[oderick] Lewis, vicar of Llanbrynmair, 1828.

Canlyniadau 81 i 100 o 112