Showing 210 results

Tystlythyrau John Edwal Williams wrth iddo ymgeisio am swyddi wedi iddo raddio o'r Coleg Normal, Bangor, gan gynnwys tystlythyron oddi wrth John Price, prifathro'r Coleg Normal, ac oddi wrth J. Cocker, prifathro Ysgol Maenclochog, lle cwblhaodd John Edwal dymor prentisiaeth fel athro; ynghyd â curriculum vitae (anghyflawn) John Edwal [yn ei law ei hun].

Llyfr nodiadau yn cynnwys copi teg o'r awdl Tŷ Ddewi gan ac yn llaw Waldo Williams. Cyfansoddwyd yr awdl ar gyfer Eisteddfod Genedlaethol Abergwaun 1936, ond bu'r cynnig yn aflwyddiannus.

Trafodaeth gan Jâms (James) Nicholas o'r awdl Tŷ Ddewi yn rhifyn 12 Hydref 1957 o bapur newydd Y Seren.

Ysgrif deipysgrif anghyflawn yn dwyn y teitl 'Two Grandfathers' gan, yn ôl pob tebyg, Jean Hunt (gynt Ware, ganed Jones) (gweler Coeden deulu Syr Henry Jones dan bennawd Angharad Williams (née Jones)). 'Roedd Jean Hunt yn wyres i'r athronydd Syr Henry Jones, ewyrth Angharad, ac i'r microsgopydd a'r bacteriolegwr Dr Griffith Evans, tad ei mam, Mair Olwen Jones (née Evans).

Cerdd, yn ôl pob golwg gan Waldo Williams, mewn teipysgrif yn dwyn y teitl Tua'r Gogledd. Yn ôl nodyn ynghlwm wrth y gerdd, fe'i chyhoeddwyd yn rhifyn Awst 1950 o'r cyfnodolyn Taliesin.

Copi teipysgrif o ysgrif gan Waldo Williams yn dwyn y teitl 'Tri Emynydd', un o gyfres Gwŷr llên y ddeunawfed ganrif a'u cefndir.

Llungopïau o dorion papur newydd o'r 1920au a gymerwyd o'r Narberth, Whitland & Clynderwen Weekly News, y deunydd yn bennaf o ddiddordeb gwleidyddol, llenyddol neu lleol.

Amrywiol dorion papur newydd, yn bennaf o ddiddordeb gwleidyddol, llenyddol, lleol neu genedlaethol, gan gynnwys deunydd o'r papurau newydd sosialaidd y Labour Leader a'r British Weekly.

Copïau o gyfnodolion fu ym meddiant John Edwal Williams, sef The Welsh Outlook, 1912, 1915, 1917, 1927, 1928, 1931, 1932, Y Geninen, 1912, 1917, a rhifyn olaf papur newydd Y Deyrnas, Tachwedd 1919. Ar frig tri o'r Welsh Outlook ceir yr arysgrifau 'JEW', 'J Edwal Williams' a 'Mr Williams Brynconin Sch[ool] Clynderwen'. Ar frig hysbyseb di-ddyddiad, o bosib wedi'i dynnu allan o ffynhonell brintiedig, ceir nodyn [yn llaw John Edwal Williams] sy'n crybwyll enwau'r bardd a'r llenor [Walt] Whitman a'r bardd a'r athronydd Edward Carpenter, dau o arwyr John Edwal.

Eitem o bapur newydd y Western Mail yn cynnwys rhan o gyfieithiad Waldo Williams o Hen Dŷ Ffarm (1953), cyfrol hunangofiannol y bardd a'r llenor D. J. Williams. Cyhoeddwyd y cyfieithiad dan y teitl The Old Farmhouse ym 1961.

Cyfrol yn cynnwys cerdd Francis Thompson (1859-1907) 'The Hound of Heaven', gyda llofnod Dilys Williams ('A[ngharad] D[ilys] Williams') ar yr wyneb-ddalen. Cyhoeddwyd y gerdd am y tro cyntaf ym 1893 yng nghyfrol farddoniaeth gyntaf Thompson.

Toriadau papur newydd yn dwyn teyrngedau i Waldo Williams yn dilyn ei farwolaeth ar 20fed o Fai 1971, gan gynnwys teyrngedau ar ffurf barddoniaeth gan ei gyfeillion Euros Bowen a W. R. (William Rees) Evans.

Llungopi o doriad papur newydd (Y Cymro, 18 Chwefror 1998) yn cynnwys teyrnged i Dilys Williams.

Deunydd yn ymwneud ag aelodau teulu Waldo Williams, yn bennaf ei rieni John Edwal Williams ac Angharad Williams (née Jones) a'i chwaer Dilys Williams, yn ogystal ag aelodau eraill o'r teulu, gan gynnwys ei frawd a'i chwaer Roger a Mary (yn ddiweddarach Francis), ei nai David Williams (mab Roger Williams) ac aelodau o gangen Llewellyn i'r teulu, gan gynnwys Gwladys Llewellyn a Mary Llewellyn.

Taflen wasanaeth angladdol Waldo Williams, 24 Mai 1971, sy'n cynnwys teyrnged gan gyfaill Waldo, y bardd a'r athro Jâms (James) Nicholas, emyn o waith Waldo ei hunan, ac egwyl o ddistawrwydd yn ôl arferiad y Crynwyr. Bu farw Waldo ar yr 20fed o Fai 1971 a'i gladdu gyda'i wraig Linda a'i rieni ym mynwent Capel y Bedyddwyr Blaenconin, Llandysilio, Sir Benfro, lle priodwyd Waldo a Linda ychydig dros ddeg mlynedd ar hugain ynghynt.

Taflen wasanaeth angladdol John Jones, Holt, Wrecsam, gŵr Alice May Jones a thad Michael Jones, a fu farw 7 Ebrill 1988. Mae'n bosib fod John Jones yn perthyn i Azariah Henry Jones, brawd Angharad Williams, a fu'n gweithio fel athro yn Wrecsam.

Taflen ganfasio Waldo Williams pan safodd fel ymgeisydd Plaid Cymru dros Sir Benfro yn Etholiad Cyffredinol 1959.

Coeden deulu Syr Henry Jones, brawd John Jones, tad Angharad Williams (née Jones), a luniwyd - yn ôl nodyn [yn llaw David Williams, nai Waldo a gor-nai Angharad] ar ymyl y ddalen gefn - gan Jean Ware (bellach Hunt, ganed Jones) (a oedd, yn ôl tystiolaeth y goeden deulu, yn wyres i Syr Henry Jones); ynghyd â gwybodaeth bellach ynghylch ŵyrion, gor-ŵyrion a gor-gor-ŵyrion Syr Henry Jones yn llaw Jean Ware (am Jean Ware, gweler Llythyr at Dilys Williams oddi wrth Jean Hunt dan bennawd Dilys Williams - Gohebiaeth at Dilys Williams).

Erthygl a llun wedi'u llungopïo yn ymwneud ag Amgueddfa Syr Henry Jones yn Llangernyw, Conwy. Addaswyd Cwm, cartref teuluol Syr Henry Jones, yn amgueddfa er mwyn olrhain ei fywyd a'i waith cyntaf fel prentis i'w dad Elias Jones, a oedd yn grydd wrth ei alwedigaeth. Ceir arysgrif [yn llaw David Williams, nai Waldo Williams a gor-nai Angharad] ar frig yr erthygl, sy'n cynnwys cyfeiriad at Jean Ware (bellach Hunt, ganed Jones).

Llungopi o erthygl am Syr Henry Jones a ymddangosodd yn Y Glannau, papur bro ardal Y Rhyl a'r cylch, gwaelod Dyffryn Clwyd a Llanelwy, Sir Ddinbych. Sonnir am rai aelodau o deulu Angharad, a hefyd am y cywydd coffa ysgrifennodd ei mab, Waldo Williaims, iddi (am y cywydd coffa, gweler hefyd Llythyrau at Dilys Williams oddi wrth Elias, Bont Faen, Llangernyw a Llythyr at Dilys Williams oddi wrth Jean Hunt, ill dau dan bennawd Dilys Williams - Gohebiaeth at Dilys Williams). Cynhwysir y cywydd coffa 'Angharad' yn Dail Pren (1956), unig gyfrol farddoniaeth gyhoeddiedig Waldo Williams.

Rhaglen ddigwyddiadau i ddathlu Ail-Agor Amgueddfa'r Cwm a lansio'r gyfrol Yr Athro Alltud dan nawdd Ymddiriedolaeth Cofeb Syr Henry Jones.

Llungopi o ddatganiad Waldo Williams yn erbyn rhyfel a wnaeth gerbron tribiwnlys Caerfyrddin ar 12fed o Chwefror 1942.

Copi o rifyn Mawrth 1931 o bapur Y Ford Gron, sy'n cynnwys y gerdd Soned i Bedlar gan Waldo Williams; a thoriad papur newydd (yn bur debyg, rhifyn Mai 1932 o The Welsh Outlook) yn cynnwys cyfieithiad o'r gerdd gan Wil Ifan (y gweinidog Annibynnol, bardd a llenor William Evans (1883-1968)).

Llyfr nodiadau yn llaw Waldo Williams yn cynnwys nodiadau ar seintiau Celtaidd, enghreifftiau o linellau cynghanedd a bras nodiadau eraill.