National Library of Wales Archives and Manuscripts

Llythyr oddi wrth Kate [Roberts] at H[ughie] E. Williams, yn Ffrainc,

36.
File
1917, Ion. 26.

Llythyr a ddychwelwyd "Present Location Uncertain". Ni fu yn Llanberis yn ystod gwyliau'r Nadolig. Cafodd annwyd wrth deithio adre ar hyd reilffordd y Cambrian. Posibilrwydd ei bod am symud o Ystalyfera i ysgol ym Merthyr Tudful. Mae'n ddigalon oherwydd bod ei brawd ieuengaf sy'n ddeunaw oed ar ei ffordd i Salonica ac nid yw yn gryf iawn. Mae ei brawd arall adref ar ôl cael shrapnel yn ei ysgyfaint. Bydd yn meddwl llawer amdano yn yr oerni.

Llyfryn o ugain cerdyn post yn dwyn y teitl "Aux Balkans Salonique".

2216.
File

Part of Papurau Kate Roberts

Wedi eu hysgrifennu yn Ffrainc adeg y Rhyfel,

Bocs 2/Dyddiadur 7.
File
1916, Meh. 1 - Awst 26.

Part of Papurau'r Parch. J. Dyfnallt Owen

(Dyddiadur Mewnol, gyda rhai darnau o farddoniaeth.) Wedi eu hysgrifennu yn Ffrainc adeg y Rhyfel,

Bocs 2/Dyddiadur 8.
File
1916, Gorff. 9 - Awst 23.

Part of Papurau'r Parch. J. Dyfnallt Owen

Gorffennaf-Rhagfyr 1916.

A/102-36.
File

Part of Papurau Idwal Jones,

Gorffennaf-Rhagfyr 1917.

A/161-82.
File

Part of Papurau Idwal Jones,

Ionawr-Mehefin 1917.

A/137-60.
File

Part of Papurau Idwal Jones,

1915.

A/1-39.
File

Part of Papurau Idwal Jones,

'Digwyddiadau ym mywyd milwr'; copi teipysgrif.

26.
File

Part of Papurau Lewis Valentine,

Llythyr oddi wrth Evan [Roberts], brawd Kate Roberts [Somme, Ffrainc],

28.
File
[1916].

Part of Papurau Kate Roberts

Cafodd ei glwyfo yn ei frest a'i fraich. Bydd yn dychwelyd i Loegr o fewn yr wythnos a bydd yn cael dod adref gyda hyn. Cerdyn post.

Llythyr oddi wrth Evan [Roberts], brawd Kate Roberts, yn Ysbyty'r Brifysgol, Southampton,

32.
File
1916, Awst 1.

Part of Papurau Kate Roberts

Mae'n dal i wella. Mae'n cael codi i'r gadair am awr bob dydd. Disgrifio ei amgylchiadau yn yr ysbyty. Da ganddo glywed iddynt ddod i ben â'r gwair.

Llythyr oddi wrth William H. Jones, yn Ffrainc,

33.
File
1916, Medi 15.

Part of Papurau Kate Roberts

Diolch am barsel. Cyrhaeddodd y cynnwys heb dorri o gwbl. Da ganddo wybod bod Evan yn gwella. Cyfeiriadau at gydnabod. Bydd yn dychwelyd i'r ffosydd gyda hyn. Mae'n deall bod gweddïo ar eu rhan yn Rhosgadfan a Bootle.

Llythyr oddi wrth David [Gwenallt Jones], ym Mhontardawe,

40.
File
1917, Awst 20.

Part of Papurau Kate Roberts

Cydymdeimlad ar farwolaeth David, brawd Kate Roberts. Penillion o waith ei dad ar yr achlysur hwnnw. Mae'n ddrwg ganddo fod KR yn gadael Ystalyfera. Mae'n nodi ei ddyled iddi ynglyn ag astudio'r Gymraeg. Dymuno'n dda iddi yn ei swydd newydd. Gofyn iddi ysgrifennu hen amser gorberffaith "myned" gan nad yw'n cael ei gynnwys yn y llyfr gramadeg. Cyhoeddwyd llun o'r llythyr hwn yn y gyfrol Bro a Bywyd - Kate Roberts (gol Derec Llwyd Morgan ([Caerdydd], 1981), t 24.

Llythyr oddi wrth Evan [Roberts] [brawd Kate Roberts], yn Rhosgadfan,

54.
File
[1920, ?Gorff.].

Part of Papurau Kate Roberts

Newyddion am Cae'r Gors a'r ardal. Cyrhaeddodd hanner dwsin o luniau o fedd David ym Malta. Adroddir hanes sut y bu i fachgen dynnu'r lluniau a llunio llythyr ym Mai 1918. Gyda'r lluniau daeth llythyr oddi wrth fam y bachgen [gweler rhif 48 uchod] yn dweud iddi golli dau fab yn y rhyfel - un ym Malta pan oedd ar gychwyn adre a'r llall yng Nghairo. Dim ond wythnos yn ôl y cafodd yr eiddo personol yn ôl oddi wrth y Swyddfa Ryfel. Bu farw'r bachgen cyn anfon y lluniau. Mae'n amgau y ddau lythyr gan bod ei fam yn gofyn i KR i ateb y wraig a'u hanfonodd.

Llun David Owen Roberts yn ei wisg milwr,

2215.
File
[c.1916x17].

Part of Papurau Kate Roberts

Llyfr Tonau Iago ap Ieuan

Evan James MS 1 [RESTRICTED ACCESS].
File
1849-1863

Part of Llawysgrifau Evan James

Llyfr Tonau Iago ap Ieuan. Ceir disgrifiad o gynnwys y gyfrol hon yn Percy A. Scholes, 'Hen Wlad Fy Nhadau', yng Nghylchgrawn Llyfrgell Genedlaethol Cymru, 3.1-2 (1943), 1-10 (tt. 1-3). Ceir sgôr gwreiddiol Hen Wlad fy Nhadau ar f. 41 verso.