Showing 159 results

Deunydd amrywiol yn ymwneud â gwaith Menna Elfyn gyda'r cyfryngau, gan gynnwys cytundeb printiedig oddi wrth y BBC, llythyrau oddi wrth gwmni cyfryngau digidol Fidgety Lizard a Phrifysgol Copenhagen, slip cyfarchion Ffilmiau Bryngwyn a bras nodiadau.

Deunydd yn ymwneud ag Ysgol Haf Ryngwladol Dylan Thomas, 2014-2016, a gynhaliwyd yng Ngholeg Prifysgol Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan a lle bu Menna Elfyn yn un o'r tiwtoriaid, gan gynnwys rhaghysbysiadau, amserlenni a gwybodaeth ar gyfer y cwrs, rhestr myfyrwyr, araith gan Menna Elfyn wrth gyflwyno Gwobr Farddoniaeth Ryngwladol Dylan Thomas, gwybodaeth am Dylan Thomas, ynghyd ag enghreifftiau o'i waith, ac adborth un o'r myfyrwyr.

Deunydd yn ymwneud â darlithoedd ac anerchiadau a draddodwyd gan Menna Elfyn yng Nghymru, Prydain a thu hwnt mewn gŵyliau, prifysgoliaon, cymdeithasau ac achlysuron eraill ar destunau megis llenyddiaeth, menywod a Chymru a'r iaith Gymraeg, gan gynnwys copïau sgriptiau drafft a theg, nodiadau, gohebiaeth a thorion o'r wasg.

Erthyglau, adolygiadau a datganiadau i'r wasg gan awduron oddieithr Menna Elfyn ond sy'n ymwneud â bywyd a gwaith Menna Elfyn, gan gynnwys: adolygiadau o'i chasgliadau barddonol megis Aderyn Bach Mewn Llaw (1990), Cell Angel (1996), Cusan Dyn Dall/Blind Man's Kiss (2001), Perffaith Nam/Perfect Blemish (2007) Merch Perygl (2011) a Murmur (Bloodaxe Books, 2012), The Bloodaxe Book of Modern Welsh Poetry (2003), a gyd-olygwyd gan Menna Elfyn a John Rowlands, Y Forwyn Goch (1992), drama am yr aflonyddwraig, diwinydd ac athronydd Simone Weil, ac Ar Dir Y Tirion (1993), drama'r geni tra amgen, ill dwy a sgriptiwyd gan Menna Elfyn, a'i nofel i blant a phobl ifanc Madfall ar y Mur (1993)); hanes digwyddiadau a gŵyliau y bu Menna Elfyn yn cymryd rhan ynddynt, gan gynnwys Binding the Braids, digwyddiad barddonol rhyng-Geltaidd a gynhaliwyd yng Nghaeredin ym 1992, Gŵyl Lenyddol Ilkley, Swydd Efrog, 1992, a 'Threave Poets', digwyddiad fel rhan o Ŵyl Gelfyddydau Dumfries a Galloway a gynhaliwyd yn Castle Douglas ym 1994; erthygl yn ymwneud â darlleniad o farddoniaeth yng Nghymraeg, Saesneg, Lithwaneg a Malteg i ddathlu digwyddiad o fewn yr Undeb Ewropeaidd; datganiadau i'r wasg sy'n ymwneud yn bennaf â llwyddiannau barddonol a llenyddol Menna Elfyn, gan gynnwys ei phenodiad fel Bardd Plant Cymru am 2002-2003 (y bardd benywaidd cyntaf i'w hanrhydeddu â'r swyddogaeth honno); ac erthyglau yn ymwneud â Menna Elfyn, ei bywyd a'i gwaith, gan gynnwys toriad o'r Western Mail, 1 Rhagfyr 1970, sy'n dangos llun o Menna Elfyn a rhai o'i chyd-fyfyrwyr o Goleg y Brifysgol Abertawe yn gwrthdystio yn erbyn yr hyn a welsant fel y mewnlifiad gormodol o fyfyrwyr Seisnig i'r Brifysgol.
Dwy erthygl yn ymddangos fel petaent yn anghyflawn.
Sawl eitem yn ddi-ddyddiad.
Am y gweithiau gan Menna Elfyn a grybwyllir, gweler dan y penawdau perthnasol o fewn yr archif.

Cerddi gan Menna Elfyn a gynhwysir yn ei chyfrolau cyhoeddiedig ond nad oeddent wedi'u cyplysu o fewn y casgliad ag unrhyw gyfrol(au) penodol.

Erthyglau ac ysgrifau gan neu yn ymwneud â Menna Elfyn, gan gynnwys drafftiau o ragymadroddion, rhageiriau a phenodau ar gyfer deunydd cyhoeddedig; ynghyd â dwy erthygl am Fflur Dafydd, merch Menna Elfyn, a gohebiaeth berthnasol at Menna Elfyn oddi wrth yr Athro John Rowlands ac eraill.

Deunydd yn ymwneud â'r opera Gair ar Gnawd, a gomisiynwyd ar gyfer Opera Cenedlaethol Cymru, y libretto gan Menna Elfyn a'r gerddoriaeth gan Pwyll ap Siôn, gan gynnwys sgorau cerddorol, drafftiau a chopïau teg o'r libretto, brasluniau o'r naratif, datganiadau i'r wasg, drafft o sgwrs am y broses o lunio'r libretto a gohebiaeth.

Prosiect celf gyhoeddus ar y cyd rhwng y beirdd Menna Elfyn, Nigel Jenkins, David Hughes a Rhys Owain Williams a'r artisitiaid Katie Allen, David Jones, Alan Goulbourne a Danielle Arbrey, gan gynnwys brasluniau, nodiadau a drafftiau, toriad papur newydd a gohebiaeth rhwng cyd-weithwyr y prosiect, yn bennaf oddi wrth Nigel Jenkins at eraill o'r cyfranwyr.

Deunydd yn ymwneud â gwobrywon ac anrhydeddau a ddaeth i ran Menna Elfyn yn ystod ei gyrfa, y rhan helaeth ohono yn deillio o'i chyfnod fel Bardd Plant Cymru (penodwyd 2002), gan gynnwys erthyglau yn y wasg, llyfrynnau gwybodaeth a phosteri Planed Plant; ynghyd â deunydd yn ymwneud â gwobrwyon ac anrhydeddau eraill, er enghraifft Prif Wobr Cymru Greadigol 2007-8, Cymrodoriaeth Coleg Prifysgol Cymru, Aberystwyth (yn cyd-weithio gyda Elin ap Hywel) (2002-2006), Cymrodoriaeth y Royal Society of Literature (2015) a llywyddiaeth PEN Cymru (2015), yn ogystal â llythyr, 2012, yn ymateb i gais Menna Elfyn i fod yn Gymrawd o'r Academi Gymreig.

Deunydd yn ymwneud â gweithdai ar gyfer plant ac oedolion a gynhaliwyd gan Menna Elfyn, un a'i ar ei phen ei hunan neu ar y cyd â beirdd neu lenorion eraill, rhai ohonynt dramor dan nawdd y Cyngor Prydeinig, gan gynnwys llyfrau nodiadau (yn bennaf ar gyfer cyrsiau yn Nhŷ Newydd, Llanystumdwy), rhaghysbysebion am gyrsiau, cynlluniau ac amserlenni dysgu, enghreifftiau o waith myfyrwyr ac adborth myfyrwyr, gohebiaeth, torion o'r wasg a gwybodaeth gefndirol.

Deunydd yn ymwneud â gweithiau llwyfan a gyd-grewyd gan Menna Elfyn ac eraill, gan gynnwys: sgript 'cyflwyniad/drama lwyfan' gan Menna Elfyn o'r enw Y Garthen (dim dyddiad, ond arnodir yn llaw Menna Elfyn fod y gwaith yn rhagddyddio'r sioe Rhyw Ddydd, a gyd-grewyd gan Menna Elfyn ac a lwyfanwyd yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llanbedr-Pont-Steffan 1984 (https://mennaelfyn.co.uk/cy/project/rhyw-ddydd/; gweler hefyd dan y pennawd Rhyw Ddydd, gan Menna Elfyn, Eirlys Parri, Llio Silyn a Judith Humphreys o fewn yr archif hon); sgript o ddrama'r geni amgen o'r enw Trefn Teyrnas Wâr, a berfformiwyd yn wreiddiol ar lwyfan ym 1990 gan Theatr Taliesin ac a ddarlledwyd fel drama deledu dan y teitl Ar Dir y Tirion ar S4C ym 1993; poster ar gyfer y ddrama gomedi gymunedol Malwod Mawr! (2004), a sgriptiwyd gan Menna Elfyn, gyda cherddoriaeth gan Iwan Evans, gŵr Fflur Dafydd, merch Menna Elfyn; sgript opera neu operetta o'r enw Y Gath Wyllt/Wild Cat (2007) a sgrifenwyd gan Berlie Doherty a Julian Philips ac a gyfieithwyd gan Menna Elfyn; a phoster ar gyfer yr opera aml-ieithog Gair ar Gnawd (2015), y libretto gan Menna Elfyn a'r gerddoriaeth gan yr Athro Pwyll ap Siôn, darlithydd yn Adran Gerddoriaeth Coleg Prifysgol Cymru Bangor.
Ambell eitem wedi'u harnodi yn llaw Menna Elfyn.

Am Trefn Teyrnas Wâr/Ar Dir y Tirion (1990), a hefyd am Y Forwyn Goch (1992), drama am yr aflonyddwraig, diwinydd ac athronydd Simone Weil a sgriptiwyd gan Menna Elfyn, gweler hefyd dan Am Menna Elfyn: Erthyglau, adolygiadau a datganiadau i'r wasg a dan benawdau Tref[e]n Teyrnas Wâr, Y Forwyn Goch a Drama deledu: Ar Dir y Tirion o fewn yr archif hon.
Am y dramâu radio Dim Byd o Werth (2009) a Colli Nabod (2012), gweler dan Darllediadau cyfryngol.

Barddoniaeth amrywiol feirdd ar wahân i Menna Elfyn, gan gynnwys Nigel Jenkins, R. S. Thomas, Ted Hughes, Peter Meilleur, Iwan Llwyd, Joseph Clancy, Raymond Garlick a Gillian Clarke.

Deunydd yn ymwneud â'r ddrama lwyfan Y Fenyw ddaeth o'r Môr (2015), sef addasiad Cymraeg gan Menna Elfyn o ddrama Henrik Ibsen The Lady from the Sea (1888), gan gynnwys copi teg o sgript y ddrama a phoster brintiedig yn hysbysebu perfformiadau.

Deunydd yn ymwneud â chyrsiau academaidd a gweithdai y bu Menna Elfyn yn darlithio iddynt, yn eu cyfarwyddo, neu fel arall yn ymwneud â hwynt, gan gynnwys: cwestiynau a bras nodiadau yn ymwneud â chwrs 'Merched o Feirdd yng Nghymru, Ddoe a Heddiw', a gynhaliwyd, yn ôl tystiolaeth pennawd y papur arholiad y defnyddiwyd ar gyfer y nodiadau, ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan; bras nodiadau (llaw a theipysgrif) a wnaed gan Menna Elfyn ar gyfer seminarau fel rhan o gwrs 'Barddoniaeth yr Wythdegau' y bu'n darlithio arno yng Ngholeg Prifysgol Caerdydd yn ystod y 90au, ynghyd â nodiadau bywgraffyddol ar y "bardd dawnus" (yng ngeiriau Menna Elfyn) Ennis Evans, a fu farw ym 1982 yn 29 oed, gan y bardd a'r llenor Einion Evans, tad Ennis, ysgrif gan Ennis Evans yn dwyn y teitl 'Pe Meddwn Ddawn ...' a dau nodyn ar y deunydd bywgraffyddol ac ar ysgrif Ennis Evans yn llaw Einion Evans; manylion ynghylch amserlenni cwrs Ysgrifennu Creadigol yng Ngholeg y Drindod, Caerfyrddin, 1999-2010, a gyd-gyfarwyddwyd gan Menna Elfyn a'r bardd a'r llenor Nigel Jenkins, ynghyd â datganiad o'r wasg yn ymwneud â'r cwrs ac amrywiol ddeunydd perthnasol, megis trosolygon y cwrs, gohebiaeth, cofnodion cyfarfodydd ac adroddiadau; gweithlen a baratowyd ar gyfer gweithdy llenyddol a gynhaliwyd yn Unol Daleithiau America yn 2005; cofnodion arsylwi ansawdd a dull dysgu a darlithio Menna Elfyn (arsylwyd gan y bardd, dramodydd a darlithydd Dr Dic Edwards, a sefydlodd y cwrs Ysgrifennu Creadigol ym Mhrifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan, lle bu'n ddarlithydd hyd at 2019; deunydd yn ymwneud â chwrs Ysgrifennu Ymchwil a gynhaliwyd yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth, 2014; a bras nodiadau darlith/trafodaeth yn llaw Menna Elfyn.
Gweler hefyd dan bennawd Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant o fewn yr archif hon.
Mae Menna Elfyn yn Athro Emerita mewn Ysgrifennu Creadigol ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan.

Deunydd yn ymwneud â darllediadau cyfryngol gan neu'n ymwneud â Menna Elfyn, gan gynnwys drafft llawysgrif o anerchiad gan Menna Elfyn ar gyfer darllediad ar Radio [Cymru], Sul y Blodau 1985; llythyr, 1995, at Wasg Gomer ynghylch hawlfraint ar rai o gerddi Menna Elfyn a ddarlledwyd mewn cyfres o raglenni radio yn Nenmarc; copi teipysgrif o ysgrif gan Menna Elfyn yn dwyn y teitl 'Under the Influence', a ddarlledwyd ar Radio 3, Tachwedd 2008; sgript ddrama radio o'r enw 'Dim Byd O Werth' a sgrifenwyd gan Menna Elfyn ac a ddarlledwyd gyntaf ar Radio Cymru ar 22ain Mawrth 2009; sgript ddrama radio o'r enw 'Colli Nabod' a sgrifenwyd gan Menna Elfyn ac a ddarlledwyd gyntaf ar Radio Cymru ar 22 Ebrill 2012; a dogfennau a gohebiaeth ynghylch darlledu rhai o gerddi Menna Elfyn mewn cyfres o raglenni radio a theledu yng Nghatalwnia [2014].

Am Ar Dir y Tirion (1993), drama deledu a ymddangosodd yn wreiddiol fel y ddrama lwyfan Trefn Teyrnas Wâr (1990), gweler dan Gweithiau llwyfan a dan y pennawd Drama deledu: Ar Dir y Tirion o fewn yr archif hon.

Gohebiaeth amrywiol at, oddi wrth neu sydd yn ymwneud â Menna Elfyn, gan gynnwys: cylchlythyr ('Annwyl gyfaill') drafft, 1986, oddi wrth Menna Elfyn yn ymddiheuro am fethu mynychu cyfarfod; llythyr, 1986, oddi wrth Goleg Prifysgol Dewi Sant (bellach Prifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant), Llanbedr-Pont-Steffan at Lysgenhadaeth America yn Llundain yn cefnogi cais Menna Elfyn am ysgoloriaeth deithiol i'r Unol Daleithiau; llythyr, 1992, at Menna Elfyn oddi wrth Gwmni Theatr Dalier Sylw, Caerdydd ynghylch ymarferion ar gyfer y ddrama Y Forwyn Goch, a sgriptiwyd gan Menna Elfyn (gweler dan bennawd Am Menna Elfyn: Erthyglau, adolygiadau a datganiadau i'r wasg a dan bennawd Y Forwyn Goch o fewn yr archif hon); llythyr, 1993, at Menna Elfyn oddi wrth gwmni Poetry International Rotterdam; llythyr, 1995, at Menna Elfyn oddi wrth y Cyngor Prydeinig yn Barcelona ynghylch trefniadau ar gyfer ei hymweliad â'r ddinas; ebost, 2000, oddi wrth Menna Elfyn at y bardd Gillian Clarke ynghylch cyfieithu un o gerddi Menna Elfyn; ebost, 2012, at Menna Elfyn oddi wrth Cathey Morgan, swyddog addysg ac allanol yn Theatr Brycheiniog, Aberhonddu; ebost, 2012, at Menna Elfyn ac eraill oddi wrth y bardd a'r llenor Nigel Jenkins, yn cynnwys erthygl hunangofiannol; a llythyr, 2013, at Menna Elfyn oddi wrth Regina Dyck a Michael Augustin, trefnwyr Poetry on the Road, sef gŵyl farddoniaeth ryngwladol a gynhelir yn Bremen, yr Almaen.

Deunydd yn ymwneud â'r flodeugerdd ddwyieithog Murmur (2012), gan gynnwys adolygiadau, erthyglau, deunydd paratoadol ar gyfer darlleniadau o'r gyfrol yng Ngŵyl y Gelli 2013, llythyrau at Menna Elfyn oddi wrth Joseph Clancy, un o gyfieithwyr y cerddi gwreiddiol i'r Saesneg, deunydd yn ymwneud â chyfieithu'r gyfrol i'r Gatalaneg, a rhifyn o'r gyfrol wedi'i chyfieithu i'r Fasgeg.

Deunydd yn ymwneud â'r cylch o ganeuon Songs of the Cotton Grass, y geiriau gan Menna Elfyn a'r gerddoriaeth gan Hilary Tann, sy'n cynnwys sgoriau cerddorol a gohebiaeth yn bennaf at Menna Elfyn oddi wrth Hilary Tann.

Deunydd yn ymwneud â swyddogaeth Menna Elfyn fel Cyfarwyddwr Creadigol y cwrs MA mewn Ysgrifennu Creadigol ym Mhrifysgol Cymru y Drindod Dewi Sant, Llanbedr-Pont-Steffan, gan gynnwys copïau drafft a theg o destunau darlithoedd, prospectws ar gyfer y cwrs a manylion am weithdy ysgrifennu creadigol a gynhaliwyd yn Nhŷ Newydd, Llanystumdwy ym Medi 2002.

Llythyrau a chardiau at Menna Elfyn oddi wrth y bardd, awdur a chyfieithydd Joseph Patrick (Joe) Clancy.