Dangos 1033 canlyniad

Ffotograff o deulu Bryn Tawel, Salem Crescent, Pwllheli, gyda'r enwau ar y cefn, [1894].

Adysgrif, [?1890au], gan John Williams (Wyr yr Eos), o'r traethawd 'Llawlyfr Cyfarwyddiadau i ganu Penillion ac Awdlau gyda'r Tannau' a ysgrifennwyd yn y 1870au gan ei daid John Williams (Eos Môn). = A transcript, [?1890s], by John Williams (Wyr yr Eos), of an essay on penillion singing, 'Llawlyfr Cyfarwyddiadau i ganu Penillion ac Awdlau gyda'r Tannau', written in the 1870s by his grandfather John Williams (Eos Môn).
Cynhwysir hefyd lythyr, 22 Medi 1955, gan y rhoddwr, yn disgrifio hanes y llawysgrif (f. i). = Also included is a covering letter, 22 September 1955, from the donor, describing the history of the manuscript (f. i).

Copi personol Thomas [Edward] Ellis, wedi ei ryngddalennu, o Morgan Llwyd, Llyfr y Tri Aderyn (Lerpwl: Isaac Foulkes, 1893), yn cynnwys nodiadau ac arnodiadau helaeth, yn Saesneg a Chymraeg, yn llaw Ellis, [c. 1897]. Ellis oedd golygydd cyfrol gyntaf Gweithiau Morgan Llwyd o Wynedd (Bangor, 1899), lle'r atgynhyrchwyd testun argraffiad cyntaf Llyfr y Tri Aderyn (1653) (tt. 151-266). = Thomas [Edward] Ellis's personal interleaved copy of Morgan Llwyd, Llyfr y Tri Aderyn (Liverpool: Isaac Foulkes, 1893), containing copious notes and annotations, [c. 1897], by Ellis in English and Welsh. Ellis was the editor of the first volume of Gweithiau Morgan Llwyd o Wynedd (Bangor, 1899), in which was reproduced the text of the first edition of Llyfr y Tri Aderyn (1653) (pp. 151-266).
Mae'r gyfrol yn cynnwys mân arnodiadau ar y testun gwreiddiol gyda nodiadau ychwanegol ar y rhyngddalennau (ff. 28 verso-141 verso passim). Ceir nodiadau a dyfyniadau mwy sylweddol, ar bynciau megis y Rhyfel Cartref a'r Werinlywodraeth, Oliver Cromwell, John Milton, diwinyddiaeth Gatholig, y Bumed Frenhiniaeth a'r Piwritaniaid Cymreig, ar y dalennau ychwanegol ar gychwyn a diwedd y gyfrol (ff. 1 verso-15, 25 verso-26, 145-150), gan ddyfynnu amrywiaeth o ffynonellau. = The volume contains minor annotations to the original text with further notes supplied on the interleaves (ff. 28 verso-141 verso passim). More substantial notes and quotations, on subjects including the Civil War and Commonwealth, Oliver Cromwell, John Milton, Catholic theology, the Fifth Monarchy and the Welsh Puritans, have been written on the additional leaves at the beginning and end of the volume (ff. 1 verso-15, 25 verso-26, 145-150), quoting various sources.

Llyfr nodiadau yn cynnwys barddoniaeth, englynion yn bennaf, 1862-1900, yn llaw William Cosslett (Gwilym Elian), ar amrywiol bynciau, gyda nifer yn ymwneud ag ardaloedd Pontypridd a Chaerffili. = A notebook containing holograph poetry, mainly englynion, 1862-1900, of William Cosslett (Gwilym Elian), on a variety of subjects, with many relating to the Pontypridd and Caerphilly areas.
Mae'r farddoniaeth yn cynnwys marwnadau, beddargraffiadau a cherddi mawl i Gwilym ap Rhys (f. 11 verso), Joseph Edwards (ff. 14 verso-15), Ardalydd Bute (f. 24 recto-verso), Stonewall Jackson (f. 29 recto-verso), H. H[ussey] Vivian (f. 30), David Pugh, [A.S.] (f. 30), E[van] Mat[t]hew Richards (f. 30 verso), [Alexandra], Tywysoges Cymru (ff. 31 verso-32), Alaw Goch (ff. 41 verso-42, 46 verso-47), Ioan Emlyn (ff. 56, 80), Telynog (f. 60), y Farwnes Windsor (ff. 60 verso-61), Syr Thomas Picton (ff. 64 verso-65), [W. E.] Gladstone (f. 68 verso), Caledfryn (f. 73 verso), R[isiart] Ddu o Wynedd (f. 74), Talhaiarn (f. 77), Dr [William] Price (ff. 77 verso-78), Ieuan Ddu (f. 80), Eurglawdd (f. 94 verso), Ieuan ab Iago (f. 96), a Llew Hiraethog (f. 112), ymysg eraill. = The poetry includes elegies, epitaphs and poetry in praise of Gwilym ap Rhys (f. 11 verso), Joseph Edwards (ff. 14 verso-15), the Marquess of Bute (f. 24 recto-verso), Stonewall Jackson (f. 29 recto-verso), H. H[ussey] Vivian (f. 30), David Pugh, [M.P.] (f. 30), E[van] Mat[t]hew Richards (f. 30 verso), Alexandra, Princess of Wales (ff. 31 verso-32), Alaw Goch (ff. 41 verso-42, 46 verso-47), Ioan Emlyn (ff. 56, 80), Telynog (f. 60), Baroness Windsor (ff. 60 verso-61), Sir Thomas Picton (ff. 64 verso-65), [W. E.] Gladstone (f. 68 verso), Caledfryn (f. 73 verso), R[isiart] Ddu o Wynedd (f. 74), Talhaiarn (f. 77), Dr [William] Price (ff. 77 verso-78), Ieuan Ddu (f. 80), Eurglawdd (f. 94 verso), Ieuan ab Iago (f. 96), and Llew Hiraethog (f. 112), amongst others.

Albwm llofnodion, 1872-1878, 1901, a fu'n eiddo i Sarah Williams, Bont Dolgadfan, Llanbrynmair, sir Drefaldwyn, yn cynnwys enghreifftiau o farddoniaeth, emynau a rhyddiaith Cymraeg a Saesneg yn nwylo tua 123 o weinidogion, beirdd ac unigolion eraill a oeddynt yn adnabod ei thad, William Williams (Gwilym Cyfeiliog). Ceir yn y gyfrol yn ogystal dau ddeg pedwar o lythyrau, 1840-1891, 1901, y rhan fwyaf at Gwilym Cyfeiliog neu ei blant, a phedwar eitem arall, i gyd wedi'i tipio i mewn. = Autograph album, 1872-1878, 1901, of Sarah Williams of Bont Dolgadfan, Llanbrynmair, Montgomeryshire, containing examples of poetry, hymns and prose in Welsh and English in the hands of some 123 Nonconformist ministers, poets and other individuals, mostly acquainted with her father William Williams (Gwilym Cyfeiliog). Also included are twenty-four letters, 1840-1891, 1901, mostly addressed to Gwilym Cyfeiliog or his children, and another four items, all tipped into the volume.
Ymysg y cyfranwyr mae Mynyddog (f. 32), [William Rees] (G[wilym] Hiraethog) (f. 53 verso), [Richard Roberts] (Gruffydd Risiart) (f. 66 verso) a Ieuan Gwyllt (f. 74). Ceir llythyrau gan W[illiam] Rowlands (Gwilym Leyn), [18]64 (f. 3), S[amuel] R[oberts], 1876 (ff. 10-11), [y Parch.] Richard [Williams], [ewythr Sarah Williams], [18]42 (f. 14), John Evans (I. D. Ffraid), 1870 (f. 18), [y Parch.] Henry Rees, [18]59 (f. 21), J. R. Kilsby Jones, Tachwedd-[Rhagfyr] 1866 (ff. 23-24, 28 verso-29 (copi)), J[oseph] Parry, 1870 (f. 26), E[dward] Stephen (Tanymarian) (f. 31), [y Parch.] John Elias, 1840 (f. 41), James Sauvage, 1882 (ff. 45-46), Fre[deri]ck Hanbury Tracy [AS], 1878 (f. 50), Mary Davies, [18]83 (f. 61), Cranogwen, 1867 (f. 65 recto-verso), ac eraill. Hefyd yn y gyfrol mae copi o'r emyn pedair pennill, yn cychwyn 'Er mai hollol groes i nattur…', o waith Ann Griffiths, yn llaw y Parch. John Hughes Pontrobert, [?1840au] (ff. 56 recto-verso; gw., er enghraifft, Gwaith Ann Griffiths, [gol. gan O. M. Edwards] (Llanuwchllyn, 1905), tt. 30-31), ar gefn byr-gofiant Thomas Meredith, Llanbrynmair, gan 'WH' [?William Howell] (ff. 56 verso-57; gw. hefyd f. 52). = The contributors include Mynyddog (f. 32), [William Rees] (G[wilym] Hiraethog) (f. 53 verso), [Richard Roberts] (Gruffydd Risiart) (f. 66 verso) and Ieuan Gwyllt (f. 74). There are letters from W[illiam] Rowlands (Gwilym Leyn), [18]64 (f. 3), S[amuel] R[oberts], 1876 (ff. 10-11), [the Rev.] Richard [Williams], [Sarah Williams's uncle], [18]42 (f. 14), John Evans (I. D. Ffraid), 1870 (f. 18), [the Rev.] Henry Rees, [18]59 (f. 21), J. R. Kilsby Jones, November-[December] 1866 (ff. 23-24, 28 verso-29 (copy)), J[oseph] Parry, 1870 (f. 26), E[dward] Stephen (Tanymarian) (f. 31), [the Rev.] John Elias, 1840 (f. 41), James Sauvage, 1882 (ff. 45-46), Fre[deri]ck Hanbury Tracy [MP], 1878 (f. 50), Mary Davies, [18]83 (f. 61), Cranogwen, 1867 (f. 65 recto-verso), among others. Also inserted into the volume is a copy of the hymn of four stanzas beginning 'Er mai hollol groes i nattur…' by Ann Griffiths in the hand of the Rev. John Hughes, Pontrobert, [?1840s] (f. 56 recto-verso; see, for instance, Gwaith Ann Griffiths, [ed. by O. M. Edwards] (Llanuwchllyn, 1905), pp. 30-31), written on the reverse of a brief memoir of Thomas Meredith, Llanbrynmair, by 'WH' [?William Howell] (ff. 56 verso-57; see also f. 52).

Casgliad o dair cerdd holograff Cymraeg, 1902-[1917], a roddwyd i'r Llyfrgell Genedlaethol o wahanol ffynonellau rhwng 1934 a 1956. = A collection of three holograph Welsh poems, 1902-[1917], received by donation from various sources by the National Library of Wales between 1934 and 1956.

Cyfrol yn cynnwys torion, Tachwedd 1916-Rhagfyr 1918, o 'Colofn Awen', colofn Cybi yn Yr Udgorn, papur newydd ardal Pwllheli (ff. i, 1-77 (rectos a 64 verso yn unig), tu mewn i'r clawr cefn). Defnyddiwyd y gyfrol yn wreiddiol gan Cybi, [c. 1906], i ysgrifennu barddoniaeth, sydd nawr, gan fwyaf, wedi ei orchuddio gan y torion. = A volume containing pasted-in cuttings, November 1916-December 1918, of 'Colofn Awen', Cybi's column in the Pwllheli newspaper, Yr Udgorn (ff. i, 1-77 (rectos and 64 verso only), inside back cover). The volume was was originally used by Cybi, [c. 1906], to write autograph poetry in Welsh, now mostly obscured by the cuttings.

Cyfrol yn cynnwys torion, 1921, o golofn Cybi 'O Eifion i Arfon' yn Y Genedl Gymreig, yn ogystal ag ambell i ysgrif arall ganddo i'r wasg, 1918-1921 (ff. 1-27). = A volume containing pasted-in cuttings, 1921, of Cybi's column 'O Eifion i Arfon' in Y Genedl Gymreig, and a few other press contributions by him, 1918-1921 (ff. 1-27).
Defnyddiwyd y gyfrol yn wreiddiol fel llyfr ymarferion ysgol (Cymraeg a Saesneg) gan Harry Hughes, Llangybi, 1910-1911. = The volume was originally used as a school exercise book (Welsh and English) by Harry Hughes, Llangybi, 1910-1911.

Cyfrol yn cynnwys torion, Rhagfyr 1918-Mehefin 1921, o 'Colofn Awen', colofn Cybi yn Yr Udgorn, papur newydd ardal Pwllheli (ff. 1-72 (rectos yn unig), 73-75, 76 recto-verso, tu mewn i'r clawr cefn). = A volume containing pasted-in cuttings, December 1918-June 1921, of 'Colofn Awen', Cybi's column in the Pwllheli newspaper, Yr Udgorn (ff. 1-72 (rectos only), 73-75, 76 recto-verso, inside back cover).
Defnyddiwyd y gyfrol yn wreiddiol fel llyfr ymarferion ysgol (Saesneg) gan Harry Hughes, Llangybi, 1911-1912. = The volume was originally used as a school exercise book (English) by Harry Hughes, Llangybi, 1911-1912.

Ffotograff o aelodau dosbarth Arholiad Cyfundebol Dosbarth Talysarn a Tan’rallt, 1921, 1922 a 1923, ac mae Mathonwy Hughes, Tan'rallt, yn eu plith.

Adroddiadau ysgol John Eilian, 1911-1915, tra'n ddisgybl yn Ysgol y Cyngor Penysarn, ynghyd â phapurau amrywiol.

Cyfrol o nodiadau, [1903x1924], ar hanes eglwysi Methodistiaid Calfinaidd yn sir Gaernarfon, yn llaw'r Parch. William Hobley, ar gyfer ei Hanes Methodistiaeth Arfon, 6 chyfrol (Caernarfon, 1910-24). = A volume of notes, [1903x1924], on the history of Calvinistic Methodist churches in Caernarfonshire, in the hand of Rev. William Hobley, in preparation for his Hanes Methodistiaeth Arfon, 6 vols (Caernarfon, 1910-24).
Mae'r nodiadau ac adysgrifau wedi eu tynnu o nifer o ffynonellau llawysgrif a phrintiedig, mewn perthynas ag amryw o eglwysi, gan gynnwys Salem, Llanllyfni (ff. 2-35), Y Graig, Bangor (ff. 60 verso-74), a'r Tabernacl, Bangor (ff. 84-91). = The notes and transcripts are taken from various manuscript and printed sources and relate to a number of churches, including Salem, Llanllyfni (ff. 2-35), Y Graig, Bangor (ff. 60 verso-74), and Tabernacl, Bangor (ff. 84-91).

Gohebiaeth, Mawrth-Mai 1924, rhwng Beriah Gwynfe Evans a Iorwerth C. Peate yn amlygu ffrae rhyngddynt ynglŷn â golygu Colofn Bobl Ieuainc yn y Tyst. = Correspondence, March-May 1924, between Beriah Gwynfe Evans and Iorwerth C. Peate revealing a quarrel between them regarding the editing of a youth column in the Tyst.
Ymddiswyddodd Peate fel is-olygydd y golofn ar ôl i Evans, y golygydd, wrthod cyhoeddi darn ganddo yn beirniadu adolygiad (yn y Tyst, 6 Mawrth 1924, Atodlen Llen, t. i) o act gyntaf Blodeuwedd, drama Saunders Lewis (a gyhoeddwyd yn y Llenor, 2 (1924), 231-244). Cyhoeddwyd eglurhad gan Peate o'r digwyddiadau (ff. 14-17) yn Baner ac Amserau Cymru, 5 Mehefin 1924, t. 5. Ceir fersiwn arall o'r eglurhad ar ff. 20-34. Ceir hefyd lythyr, 5 Mehefin 1924, i Evans oddiwrth H. M. Hughes, awdur yr adolygiad gwreiddiol (f. 35). = Peate resigned as sub-editor of the column after Evans, the editor, refused to print a piece by him criticizing a review (in the Tyst, 6 March 1924, Literature Supplement, p. i) of the first act of Saunders Lewis' play Blodeuwedd (as published in Llenor, 2 (1924), 231-244). Peate's explanation of events (ff. 14-17) was published in Baner ac Amserau Cymru, 5 June 1924, p. 5. Another version of the explanation is ff. 20-34. There is also a letter, 5 June 1924, to Evans from H. M. Hughes, author of the initial review (f. 35).

Llawysgrif ddrafft, 1925, o 'Hunangofiant Gwâs Ffarm' gan ac yn llaw Cybi, gydag ychydig gywiriadau ganddo (ff. 1-110, rectos yn unig). = Autograph draft manuscript, 1925, of an autobiographical composition 'Hunangofiant Gwâs Ffarm' by Cybi, with a few corrections by the author (ff. 1-110, rectos only).
Cynhwysir tudalen cynnwys (f. iii). Cynigiwyd y gwaith yn gystadleuol yn Eisteddfod Genedlaethol Pwllheli, 1925 (gw. y nodyn ar f. i verso). = A contents page is included (f. iii). The work was submitted for competition at the Pwllheli National Eisteddfod, 1925 (see note on f. i verso).

Cerddi a thraethodau buddugol ac anfuddugol a anfonodd T. Eirug Davies i’r Eisteddfod Genedlaethol, gan gynnwys ‘Nifer o ganeuon byrion’, cydradd fuddugol yn Eisteddfod Genedlaethol Caernarfon 1921; pryddest ‘Y tannau coll’, Eisteddfod Genedlaethol Rhydaman 1922; pryddest ‘Dafydd ap Gwilym’ a soned 'Henaint', Eisteddfod Genedlaethol Pontypŵl 1924; casgliad o farddoniaeth (y goron), Eisteddfod Genedlaethol Abertawe 1926; a'i draethawd buddugol ‘Traethawd hanesyddol a beirniadol ar Ddiwinyddiaeth yng Nghymru o 1860 hyd heddyw’, Eisteddfod Genedlaethol Abertawe 1926.

Traethawd 'The Empire's debt to The Tudor Dynasty' gan 'Ap Watcyn'.

Papurau, 1834-1933, yn ymwneud a'r bardd gwlad John Morris Jones (Ioan Cunllo) o Rydlewis, sir Aberteifi, wedi eu dwyn ynghyd gan Daniel Thomas, Rhydlewis. = Papers, 1834-1933, relating to the country poet John Morris Jones (Ioan Cunllo) of Rhydlewis, Cardiganshire, collected together by Daniel Thomas, Rhydlewis.
Mae'r llawysgrif yn cynnwys barddoniaeth gan Ioan Cunllo, 1834-1884 (16623iE, ff. 1-34); llythyrau iddo oddi wrth D. Silvan Evans, 1864-1869, Iago Emlyn, 1869, a Robyn Ddu Eryri, 1876 (16623iE, ff. 37-49); cerddi gan Tegid, Robyn Ddu Eryri, Einion Evans, Gwilym Gwenog ac eraill, 1843-[19 gan., ail ½] (16623iE, ff. 35-36, 50-51, 54-59); a chopi o'r Haul, 35.8 (Awst 1933), yn cynnwys erthygl ar Ioan Cunllo (16623iE, ff. 60-79); gyda rhestr, ar bedair amlen, yn disgrifio trefn flaenorol y llawysgrif (16623iE, ff. i-iv); llyfr nodiadau yn llaw Daniel Thomas yn cynnwys yn bennaf adysgrifau, [20 gan., ½ cyntaf], o farddoniaeth Ioan Cunllo (16623iiE); llyfr lloffion yn cynnwys torion papur newydd, 1849-1923, yn bennaf o farddoniaeth, llythyrau ac erthyglau Ioan Cunllo a newyddion ardal Llandysul (16623iiiE). = The manuscript contains poetry by Ioan Cunllo, 1834-1884 (16623iE, ff. 1-34); letters to him from D. Silvan Evans, 1864-1869, Iago Emlyn, 1869, and Robyn Ddu Eryri, 1876 (16623iE, ff. 37-49); poems by Tegid, Robyn Ddu Eryri, Einion Evans, Gwilym Gwenog and others, 1843-[19 cent., second ½] (16623iE, ff. 35-36, 50-51, 54-59); and a copy of Yr Haul, 35.8 (August 1933), containing an article on Ioan Cunllo (16623iE, ff. 60-79); with a list on four envelopes describing a previous arrangement of the contents (16623iE, ff. i-iv); a notebook in the hand of Daniel Thomas mainly containing transcripts, [20 cent., first ½], of Ioan Cunllo's poetry (16623iiE); a scrap book containing newspaper cuttings, 1849-1923, mainly of Ioan Cunllo's poetry and news relating to the Llandysul area (16623iiiE).

Llyfr nodiadau, 1905-1933, y Parch. J. Roberts-Evans, Birmingham, yn cynnwys nifer o ysgrifau yn ymwneud a hanes y Cymry, ac yn benodol y Methodistiaid Calfinaidd, yn ardal Birmingham. = Notebook, 1905-1933, of the Rev. J. Roberts-Evans, Birmingham, containing various texts relating to the history of the Welsh, in particular the Calvinistic Methodist causes, in the Birmingham area.
Mae'r gyfrol yn cynnwys adysgrif, [1906], o hanes y Methodistiaid Calfinaidd Cymreig ym Mirmingham gan Evan Thomas, Handsworth (gweler NLW MS 18151A am y llawysgrif gwreiddiol) (ff. 1-92, rectos yn unig); darlith gan J. Roberts-Evans, 1906, ar y pwnc 'Birmingham Cymreig o 1800 i 1850' (ff. 5 verso-40 verso, versos yn unig); ac adysgrifau, [?1920au], o gofnodion cyfarfodydd Dosbarth y Trefi Seisnig o Gyfarfod Misol Trefaldwyn Isaf, 1885-1915 (ff. 41 verso-58 verso, versos yn unig). Ceir hefyd ddeunydd yn ymwneud â Dr John Birt Davies, [c. 1905] (tu mewn i'r clawr blaen), Humphrey Lloyd, Bala, 1905 (f. 106 verso, tu mewn i'r clawr cefn), a'r Methodistiaid Calfinaidd yn Walsall, 1926-1933 (ff. 58 verso-63 verso, versos yn unig). = The volume contains a transcript, [1906], of a history of the Welsh Calvinistic Methodists in Birmingham by Evan Thomas, Handsworth (see NLW MS 18151A for the original manuscript) (ff. 1-92, rectos only); a lecture by J. Roberts-Evans, 1906, entitled 'Birmingham Cymreig o 1800 i 1850' (ff. 5 verso-40 verso, versos only); and transcripts, [?1920s], of minutes of meetings of the English Towns District of the Lower Montgomeryshire Presbytery, 1885-1915 (ff. 41 verso-58 verso, versos only). Also included is material relating to Dr John Birt Davies, [c. 1905] (inside front cover), Humphrey Lloyd, Bala, 1905 (f. 106 verso, inside back cover), and the Calvinistic Methodists in Walsall, 1926-1933 (ff. 58 verso-63 verso, versos only).

Darlithiau ac anerchiadau, gan gynnwys ‘Eifion Wyn’, Tachwedd 1926, ‘Llenyddiaeth a bywyd yng Nghymru’, Gŵyl Ddewi, 1928, a ‘John Roberts, Llanbrynmair (1767-1834)’, 1934.