Identity area
Reference code
Title
Date(s)
- 1931-1979 / (Creation)
Level of description
file
Extent and medium
70 ff. Gardiwyd a ffeiliwyd yn LlGC.
Context area
Name of creator
Biographical history
Roedd 'Anthropos', y Parch. Robert David Rowland ([1953]-1944), yn weinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, yn fardd ac yn llenor. Cafodd ei fagu yn Nhyn-y-cefn, ger Corwen, sir Feirionnydd. Dechreuodd bregethu yn 1873 a chofrestru yng Ngholeg y Bala yn 1874. Tra'r oedd yn y Bala bu'n athro yn yr ysgol leol a chyhoeddodd gyfrol o gerddi, Y Blodeuglwm (Bala, 1878). Symudodd i Gaernarfon lle bu'n newyddiadurwr, gan weithio ar Yr Herald Gymraeg, Amseroedd ac Y Genedl Gymreig, y bu'n olygydd arni o 1881 i 1884. Ordeiniwyd ef yn 1887, a chael ei alw yn weinidog Capel Beulah yng Nghaernarfon yn 1890, lle yr arhosodd tan ei ymddeoliad yn 1933. Parhaodd i ysgrifennu'n doreithiog, yn cyhoeddi cyfrolau o gasgliadau o gerddi, storiâu a thraethodau. Ymysg y pwysicaf ohonynt ceir Y Ffenestri Aur (Dinbych, 1907) a Y Pentref Gwyn (Wrecsam, 1909) lle rhydd atgofion am ei blentyndod. Bu hefyd yn olygydd Trysorfa'r Plant o 1912 i 1932 ac ysgrifennai i Baner, 1904-1914, yr Herald ac amryw o gyfnodolion eraill. Bu farw yng Nghaernarfon ar 12 Tachwedd 1944. Ymhlith ei gydnabod yr oedd Lewis William Lewis ('Llew Llwyfo', 1831-1901), bardd, newyddiadurwr, nofelydd a chanwr o Ben-sarn, sir Fôn, a weithiodd ar lawer o'r un cyfnodolion ag Anthropos.
Archival history
Immediate source of acquisition or transfer
Dr Dafydd Arthur Jones; Bangor; Rhodd; Mehefin 2002; 0200208378.
Content and structure area
Scope and content
Oddeutu tri llythyr ar hugain, 1931-1934, oddi wrth y Parch. Robert David Rowland (Anthropos) at Helena Roberts (m. 1934), Porthmadog, awdur Dramau i Blant (Wrecsam, 1934) a cyfrannwr rheolaidd i Drysorfa'r Plant, a olygwyd gan Anthropos ar y pryd (ff. 1-58). = Some twenty-three letters, 1931-1934, in Welsh, from the Rev. Robert David Rowland (Anthropos) to Helena Roberts (d. 1934), Porthmadog, author of Dramau i Blant (Wrexham, 1934) and a regular contributor to Trysorfa'r Plant, then edited by Anthropos (ff. 1-58).
Mae nifer o'r llythyrau (ff. 3, 6, 29, 37-38, 47) yn cynnwys cerddi gan Anthropos. Ceir hefyd lythyr, 20 Rhagfyr 1934, oddi wrth Anthropos at Evelyn Roberts, chwaer Helena (ff. 60-61), ynghyd â gohebiaeth, 1979, rhwng Evelyn a'r Parch. John Roberts, Llanfwrog, mewn perthynas â pherfformiad yng Nghaernarfon o 'Y Gwr o'r Pentre Gwyn', pasiant yn seiliedig ar fywyd Anthropos (ff. 68-70). = Several of the letters (ff. 3, 6, 29, 37-38, 47) contain poetry by Anthropos. Also included is a letter, 20 December 1934, from Anthropos to Evelyn Roberts, Helena's sister (ff. 60-61), together with correspondence, 1979, between Evelyn and the Rev. John Roberts, Llanfwrog, relating to a performance in Caernarfon of 'Y Gwr o'r Pentre Gwyn', a pageant based on the life of Anthropos (ff. 68-70).
Appraisal, destruction and scheduling
Item: 1.1 Dogfennau Rhydd (NLW MS 23888D). Action: Adolygwyd y cyflwr. Action identifier: 4252619. Date: 20030207. Authorization: Detholwyd ar gyfer cadwraeth. Authorizing institution: LlGC. Action agent: J. Thomas. Status: Dogfennau Rhydd (NLW MS 23888D) : Gardio a ffeilio chwe deg naw dogfen laswysgrifol ac un llungopi a llythyr mewn du. Institution: WlAbNL.
Item: 1.2 Dogfennau Rhydd (NLW MS 23888D). Action: Gwnaed gwaith cadwraeth. Action identifier: 4252619. Date: 20031219. Authorizing institution: LlGC. Action agent: G. Edwards. Status: Dogfennau Rhydd (NLW MS 23888D) : Trwsiwyd deg dogfen, gardiwyd a ffeiliwyd dogfennau rhydd a’u llythrennu’n ddu. Institution: WlAbNL.
Accruals
System of arrangement
Conditions of access and use area
Conditions governing access
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gydymffurfio â Deddf Gwarchod Data 1998 yng nghyd-destun unrhyw brosesu ganddynt o ddata personol a gasglwyd o gofnodion modern sydd ar gadw yn y Llyfrgell. Nodir y manylion yn yr wybodaeth a roddir wrth wneud cais am Docyn Darllen.
Conditions governing reproduction
Language of material
Script of material
Language and script notes
Cymraeg.
Physical characteristics and technical requirements
Finding aids
Allied materials area
Existence and location of originals
Existence and location of copies
Related units of description
Notes area
Note
Teitl yn seiliedig ar y cynnwys.
Note
Preferred citation: NLW MS 23888D.
Alternative identifier(s)
Virtua system control number
GEAC system control number
Access points
Subject access points
Place access points
Name access points
- Anthropos, 1853?-1944 -- Correspondence. (Subject)
- Roberts, Helena -- Correspondence. (Subject)
- Roberts, Helena. (Subject)
- Roberts, Evelyn, of Porthmadog. (Subject)
- Roberts, John, 1910-1984 (Subject)
Genre access points
Description control area
Description identifier
Institution identifier
Rules and/or conventions used
Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH.
Status
Level of detail
Dates of creation revision deletion
Mawrth 2012.
Language(s)
- Welsh
Script(s)
Sources
Archivist's note
Lluniwyd y disgrifiad gan Maredudd ap Huw, a'i adolygu gan Rhys Morgan Jones;