Ardal dynodi
Cod cyfeirnod
Teitl
Dyddiad(au)
- 1929-1983 (Creation)
Lefel y disgrifiad
Ffeil
Maint a chyfrwng
297 ff.
Gosodwyd mewn llewys melinecs a 4 blwch modrwyog yn LlGC.
Ardal cyd-destun
Enw'r crëwr
Hanes bywgraffyddol
Ganwyd Kate Roberts (1891-1985), un o'r ffigurau pwysicaf yn hanes llenyddiaeth Cymru, yn Rhosgadfan, Llanwnda, pentref yn ardal y chwareli yn sir Gaernarfon. Yr oedd yn nofelydd, yn awdur storiâu byrion ac yn newyddiadurwraig lenyddol. Graddiodd mewn Cymraeg yng Ngholeg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, lle bu'n astudio o dan Syr John Morris-Jones a Syr Ifor Williams. Wedi hynny bu'n athrawes Gymraeg yn Ystalyfera ac Aberdâr, ac yn 1928 priododd Morris T. Williams a phrynodd y ddau Wasg Gee, cyhoeddwr Baner ac Amserau Cymru. Yn dilyn marwolaeth ei gŵr yn 1946, parhaodd i redeg y busnes ar ei phen ei hun am ddeng mlynedd arall. Cyhoeddodd nifer fawr o nofelau a storiâu byrion o 1925 hyd 1937 ac o 1949 hyd 1981. Yr oedd hefyd yn aelod gweithgar o Blaid Genedlaethol Cymru a chyfrannodd yn rheolaidd i bapur newydd misol y blaid, Y Ddraig Goch. Mae nifer o'i gweithiau yn adlewyrchu cymdeithas y chwarel y magwyd Kate Roberts ynddi. Mae rhai o'i gweithiau yn ymwneud â gwragedd neu hen bobl yn byw ar eu pennau eu hunain. Yr oedd hefyd yn awdures llyfrau ar gyfer ac am blant. Yr oedd themâu ei gwaith cyhoeddedig yn cynnwys pynciau llenyddol, gwleidyddol a theuluol.
Enw'r crëwr
Hanes bywgraffyddol
Hanes archifol
Ceisiodd Mrs Samuel ddileu rhai brawddegau yn y llythyrau cyn eu cyflwyno i'r Llyfrgell (ff. 45, 65 verso, 126, 182 verso).
Ffynhonnell
Mrs Olwen Samuel; Glynebwy; Rhodd; 1985; 004647931.
Ychwanegwyd rhai llythyrau gan Mrs Joan P. Rees (chwaer-yng-nghyfraith y derbynydd); Penrhosgarnedd, Bangor; Rhodd; 1991; 004647931.
Ardal cynnwys a strwythur
Natur a chynnwys
Cyfres o 241 llythyr, 1929-1983, oddi wrth Kate Roberts at Mrs Olwen Margaret Samuel (née Rees), Glynebwy. Bu'r derbynydd yn ddisgybl i Kate Roberts yn Ysgol Ramadeg y Merched, Aberdâr, a chyfranodd atgofion yn Bobi Jones (gol.), Kate Roberts: Cyfrol Deyrnged (Dinbych, 1969), tt. 182-8. Ceir rhai o lythyrau Olwen Samuel at Kate Roberts yn Archif Kate Roberts yn LlGC. = A series of 241 letters, 1929-1983, from Kate Roberts to Mrs Olwen Margaret Samuel (née Rees), Ebbw Vale. The recipient was a former pupil of Kate Roberts at the Aberdare County Grammar School for Girls, and contributed reminiscences to Bobi Jones (ed.), Kate Roberts: Cyfrol Deyrnged (Dinbych, 1969), pp. 182-8. Some of Olwen Samuel's letters to Kate Roberts are in the Kate Roberts Archive at NLW.
Cynhwysa un llythyr gyfeiriad at amgylchiadau marw'r bardd David Ellis ym 1918 (f. 74). = One letter in this series refers to the circumstances surrounding the death of poet David Ellis in 1918 (f. 74).
Gwerthuso, dinistrio ac amserlennu
Croniadau
System o drefniant
Trefnwyd yn ôl dyddiad yn LlGC mewn pedwar blwch: (i) 1929-1967; (ii) 1968-1973; (iii) 1974-1979; (iv) 1980-1983.
Ardal amodau mynediad a defnydd
Amodau rheoli mynediad
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gydymffurfio â'r amodau a nodir ar y ffurflen 'Papurau modern - gwarchod data' a gyflwynir iddynt gyda'u tocynnau darllen.
Amodau rheoli atgynhyrchu
Amodau hawlfraint arferol.
Iaith y deunydd
- Cymraeg
Sgript o ddeunydd
Nodiadau iaith a sgript
Cymraeg.
Cyflwr ac anghenion technegol
Cymhorthion chwilio
Ardal deunyddiau perthynol
Bodolaeth a lleoliad y gwreiddiol
Bodolaeth a lleoliad copïau
Unedau o ddisgrifiad cysylltiedig
Ardal nodiadau
Nodiadau
Teitl yn seiliedig ar y cynnwys.
Nodiadau
Gynt Eitem dan glo 140. Cedwid yr eitemau hyn dan embargo hyd ddydd Calan 2011, ond diddymwyd yr embargo, yn unol ag ysbryd y Ddeddf Rhydddid Gwybodaeth, ym Mawrth 2009.
Nodiadau
'Cymraeg oedd prif bwnc Olwen Rees yn y chweched dosbarth, ac yno y ffurfiwyd cyfeillgarwch rhyngddi hi a Kate Roberts, cyfeillgarwch a barhaodd hyd farwolaeth yr awdures. Pan fyddai Olwen yn galw i weld ei brawd Llewelyn Morgan Rees a'i wraig Joan ym Mangor, yn ddieithriad byddai yn galw i weld Kate Roberts yn Ninbych. Byddai'r ddwy ohonynt yn ysgrifennu ambell i lythyr y naill at y llall, a chadwodd Olwen y llythyrau yn ofalus. Pan fu farw Olwen ychydig flynyddoedd ar ôl ei gŵr Dewi, Joan Rees fu'n gyfrifol am wagio'r tŷ yng Nglynebwy, a phan ddaeth ar draws llythyrau gan Kate Roberts, anfonodd hwy i'r Llyfrgell Genedlaethol' (tystiolaeth Mr Cledwyn Jones, brawd-yng-nghyfraith Mrs Joan Rees, Mehefin 2009).
Nodiadau
Preferred citation: NLW MS 23991i-ivE.
Dynodwr(dynodwyr) eraill
Virtua system control number
Pwyntiau mynediad
Pwyntiau mynediad pwnc
Pwyntiau mynediad lleoedd
Pwyntiau mynediad Enw
Pwyntiau mynediad Genre
Ardal rheolaeth disgrifiad
Dynodwr disgrifiad
Dynodwr sefydliad
Rheolau a/neu confensiynau a ddefnyddiwyd
Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau LlGC a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH
Statws
Lefel manylder disgrifiad
Dyddiadau creadigaeth adolygiad dilead
Ebrill 2009.
Iaith(ieithoedd)
- Cymraeg
Sgript(iau)
Ffynonellau
Nodyn yr archifydd
Lluniwyd y disgrifiad gan Maredudd ap Huw;