Ardal dynodi
Cod cyfeirnod
Teitl
Dyddiad(au)
- [1658]-[?1990au] (Creation)
Lefel y disgrifiad
Fonds
Maint a chyfrwng
0.17 metrau ciwbic (18 bocs bach, 1 gyfrol).
Ardal cyd-destun
Enw'r crëwr
Hanes bywgraffyddol
Roedd Evan Roberts (1877-1977) o Landderfel, sir Feirionnydd, yn awdur a hanesydd lleol. Ganwyd ef yn Llandderfel ar yr 2 Mehefin 1877 yn fab i Peter ac Ann Roberts. Cafodd addysg yn Hen Ysgol y Bwrdd yn Llandderfel cyn mynd i weithio yn ffatri wlân Cefnddwysarn pan yn 14 mlwydd oed. Priododd Ellen Davies (1882-1972) yn 1906 a chawsant ddau blentyn, Eirianwen (1909-1971) a Tegwyn (g. 1911).
Ar ôl i'w iechyd dorri yn 1913 roedd yn gaeth i'w wely am rhai blynyddoedd. Roedd y cyfnod yma yn sbardun i'w ddiddordeb mewn darllen ac ysgrifennu, yn enwedig ar bynciau hanes lleol. Ymddangosodd ei golofn wythnosol 'Ysgubau o Ysgrepan y Lloffwr' ym mhapur newydd Y Seren (Bala) o'r 1920au hyd yr 1950au ac ysgrifennodd erthyglau yn rheolaidd i nifer o gyfnodolion eraill. Roedd hefyd yn darlithio ac yn cystadlu mewn eisteddfodau; cyhoeddwyd dau o'i draethodau eisteddfodol yn y gyfrol Casgliad o Enwau Lleoedd ym Mhlwyf Llandderfel, a'u hystyron ... ynghyda Diwydiannau Coll Plwyf Llandderfel … (Bala; 1928). Yn sgìl ei waith daeth yn gyfaill i nifer o enwogion o Gymru a thu hwnt, yn eu plith John Cowper Powys, Bob Owen, Croesor, Iorwerth Peate a John Redwood Anderson. Bu farw Evan Roberts ym mis Mai 1977, yn 99 mlwydd oed.
Hanes archifol
Ffynhonnell
1-246: Evan Roberts; Llandderfel; Pryniad; 1949.
247-612: Evan Roberts; Llandderfel; Pryniad; Medi 1951.
613-986: Evan Roberts; Llandderfel; Pryniad; 1952.
987-1311: Evan Roberts; Llandderfel; Pryniad; Hydref 1955.
1312-1613: Evan Roberts; Llandderfel; Pryniad; Awst 1956.
Is-fonds A: Mrs Nan Jones (wyres Evan Roberts); Wrecsam; Rhodd; Ebrill 2024; 99126299502419.
Ardal cynnwys a strwythur
Natur a chynnwys
Papurau Evan Roberts, Llandderfel, [1658]-[?1990au], yn cynnwys llythyrau a chardiau post, 1921-1973, oddi wrth ystod eang o ohebwyr, gan gynnwys John Cowper Powys; erthyglau, traethodau a darlithoedd ganddo, ynghyd â nodiadau ymchwil, [?1924]-[1968x1975]; papurau personol, 1924-[?1990au]; llyfrau lloffion, papurau newydd a deunyddiau printiedig eraill, [1658]-1970; a llawysgrifau, yn cynnwys gweithiau llawysgrif gan amryw awdur megis Clwydydd a Derfelog, a gasglwyd ganddo, [c. 1736]- [20 gan., ½ cyntaf]. = Papers, [1658]-[?1990s], relating to Evan Roberts, Llandderfel, including letters and postcards, 1921-1973, from a wide range of correspondents, including John Cowper Powys; articles, essays and lectures by Evan Roberts, together with research notes, [?1924]-[1968x1975]; personal papers, 1924-[?1990s]; scrapbooks, newspapers and other printed materials, [1658]-1970; and manuscript material, including manuscript works by various authors such as Clwydydd and Derfelog, collected by him, [c. 1736]- [20 cent., first ½].
Gwerthuso, dinistrio ac amserlennu
Cadwyd yr holl bapurau a dderbyniwyd gan y Llyfrgell, heblaw am ychydig o eitemau printiedig dyblyg.
Croniadau
Ni ddisgwylir ychwanegiadau.
System o drefniant
Trefnwyd yn LlGC fel a ganlyn: gohebiaeth; erthyglau a llawysgrifau; ychwanegiad Ebrill 2024. (Yn y siediwlau gwreiddiol trefnwyd y pump grwp 1949-1956 yn ôl dyddiad derbyn.)
Ardal amodau mynediad a defnydd
Amodau rheoli mynediad
Disgwylir i ddarllenwyr sydd am ddefnyddio papurau modern yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru gydymffurfio â Deddf Warchod Data 2018 a Rheoliadau Diogelu Data Cyffredinol 2018 yng nghyd-destun unrhyw brosesu ganddynt o ddata personol a gasglwyd o gofnodion modern sydd ar gadw yn y Llyfrgell. Nodir y manylion yn yr wybodaeth a roddir wrth wneud cais am Docyn Darllen.
Amodau rheoli atgynhyrchu
Amodau hawlfraint arferol.
Iaith y deunydd
- Saesneg
- Cymraeg
Sgript o ddeunydd
Nodiadau iaith a sgript
Cymraeg, Saesneg.
Cyflwr ac anghenion technegol
Cymhorthion chwilio
Ceir copïau caled o'r catalogau ar gyfer grwpiau 1949-1956 yn LlGC, sef: 'A List of Manuscripts and Letters received from Mr Evan Roberts, Llandderfel', September 1951, 1952, October 1955, August 1956; a fersiwn diwygiedig o dan y teitl 'Rhestr o Lawysgrifau a Llythyron a roddwyd gan Evan Roberts, Llandderfel, Awst 1949-Awst 1956' (1987). Mae catalog 1987 yn cynnwys Mynegai i'r Gohebwyr (tt. 52-64) a Mynegai Testunol (tt. 65-72).
Ardal deunyddiau perthynol
Bodolaeth a lleoliad y gwreiddiol
Bodolaeth a lleoliad copïau
Unedau o ddisgrifiad cysylltiedig
Nodyn cyhoeddiad
Mel Williams, 'Evan Roberts - Y Bob Owen Arall', Y Casglwr, 82 (Gaeaf 2004), 1.
Nodyn cyhoeddiad
Mel Williams, 'Evan Roberts - Y Llyfrbryf o Landderfel (2)', Y Casglwr, 83 (Gwanwyn 2005), 1, 20.
Ardal nodiadau
Nodiadau
Teitl yn seiliedig as gynnwys y fonds.
Dynodwr(dynodwyr) eraill
Rhif rheoli system Virtua
Project identifier
Pwyntiau mynediad
Pwyntiau mynediad pwnc
Pwyntiau mynediad lleoedd
Pwyntiau mynediad Enw
Pwyntiau mynediad Genre
Ardal rheolaeth disgrifiad
Dynodwr disgrifiad
Dynodwr sefydliad
Rheolau a/neu confensiynau a ddefnyddiwyd
Wrth lunio'r disgrifiad hwn dilynwyd canllawiau ANW a seiliwyd ar ISAD(G) Ail Argraffiad; rheolau AACR2; ac LCSH
Statws
Lefel manylder disgrifiad
Dyddiadau creadigaeth adolygiad dilead
Chwefror 2025.
Iaith(ieithoedd)
- Cymraeg
Sgript(iau)
Ffynonellau
Defnyddiwyd y ffynonnellau canlynol wrth lunio'r disgrifiad hwn: LlGC, Papurau Evan Roberts; Mel Williams, 'Evan Roberts - Y Bob Owen Arall', Y Casglwr, 82 (Gaeaf 2004), 1; Mel Williams, 'Evan Roberts - Y Llyfrbryf o Landderfel (2)', Y Casglwr, 83 (Gwanwyn 2005), 1, 20.
Nodyn yr archifydd
Adolygwyd y disgrifiad gan Rhys Jones.