Showing 160 results

Llungopïau a chopïau gwreiddiol o goeden deuluol Angharad Williams (née Jones), yn olrhain manylion teulu ei mam, Margaret Jones, oddi ar Elias Jones, Cwm, Llangernyw. Mae rhai o'r dalennau yn llaw David Williams, nai Waldo Williams a gor-nai Angharad.

Coeden deulu Syr Henry Jones, brawd John Jones, tad Angharad Williams (née Jones), a luniwyd - yn ôl nodyn [yn llaw David Williams, nai Waldo a gor-nai Angharad] ar ymyl y ddalen gefn - gan Jean Ware (bellach Hunt, ganed Jones) (a oedd, yn ôl tystiolaeth y goeden deulu, yn wyres i Syr Henry Jones); ynghyd â gwybodaeth bellach ynghylch ŵyrion, gor-ŵyrion a gor-gor-ŵyrion Syr Henry Jones yn llaw Jean Ware.

Llungopi o fanylion achyddol a arysgrifwyd ym meibl teuluol John a Margaret Jones, rhieni Angharad. Nodir genedigaethau plant ac ŵyrion John a Margaret Jones (gan gynnwys Angharad), ynghyd â'r wybodaeth mai anrheg briodas oddi wrth aelodau 'Temlwyr Da Brynaman' oedd y beibl. Yr oedd John Jones yn brifathro Ysgol Elfennol Brynaman ar y pryd.

Achau teuluol Angharad, yn deillio oddi wrth ei thaid a'i nain, Elias ac Elizabeth Jones, Cwm, Llangernyw; ynghyd â manylion achyddol yn llaw David ('Dai') Williams, nai Waldo Williams a gor-nai Angharad.

Allbrintiadau o fanylion a gymerwyd o gyfrifiadau 1861 a 1881 oddi ar wefan Ancestry.com yn dangos manylion am John Jones, tad Angharad, pan yn blentyn yn byw yn Cwm, Llangernyw, cartref ei rieni, ac yna ym mhlwyf Hanley Castle, Swydd Gaerwrangon, lle 'roedd yn gweithio fel garddwr a lle ganwyd ei ail fab, Azariah Henry Jones, brawd Angharad; hefyd, manylion am Angharad pan yn blentyn yn byw ym mhlwyf Hanley Castle, Swydd Gaerwrangon.

Allbrintiadau o gyfrifiadau 1861 a 1871 yn dangos manylion teulu Elias ac Elizabeth Jones, Cwm, Llangernyw, taid a nain Angharad ar ochr ei thad, a llungopi o gyfrifiad 1881 yn dangos manylion teulu John a Margaret Jones, rhieni Angharad, pan yn byw yn mhlwyf Hanley Castle, Swydd Gaerwrangon, lle ganed Azariah Henry Jones, brawd Angharad. Testun yn aneglur.

Copi o ffotograff o Azariah Henry Jones, brawd Angharad Williams (née Jones), a gymerwyd, yn ôl pob golwg, o ffynhonell brintiedig, ynghyd â rhai manylion bywgraffyddol amdano yn llaw David Williams, nai Waldo Williams a gor-nai Angharad.

Cardiau post, marc post 11 Ebrill 1974, marc post 29 [?Rhagfyr] 1975, 1 Ionawr 1977, 23 Gorffennaf 1980 (marc post 24 Gorffennaf 1980), a anfonwyd at Benni ac Elsie Lewis, Llanwnda, Wdig, Sir Benfro ac at Elsie Lewis, Abergwaun, Sir Benfro oddi wrth Dilys Williams.

Llyfr nodiadau yn llaw Dilys Williams, y nodyn 'ACHAU Wil Penfold' wedi'i ysgrifennu ar y clawr blaen, yn cynnwys un dalen yn unig o nodiadau achyddol, gyda gweddill y gyfrol o'r bron yn cynnwys nodiadau ynghylch amserlen Eisteddfod Genedlaethol Cricieth 1975, pryd y cynhaliwyd [?cystadleuaeth] Cerdd Goffa Waldo yn y Babell Lên. Ar ddalen gyntaf y gyfrol ceir yr enw 'Dil' a rhifau wedi'u hysgrifennu mewn ysgrifen plentyn, ynghyd â'r dyddiad '1975', mae'n debyg yn llaw Dilys Williams.

Englyn [gan David Williams] i'w wraig, Cecilia; dyfyniad o R. S. Thomas; a bendith Wyddelig. Ceir nodiadau yn llaw David Williams, gan gynnwys y nodyn 'Darllenwyd gan Teifryn fy mhrawd [sic]' ar frig y ddalen.

Llungopïau o ffotograffau o Waldo Williams a'i chwiorydd Morvydd Monica Williams a Mary Enid Williams (yn ddiweddarach Francis) ac o'r pump plentyn - Morvydd Monica, Mary Enid, Waldo, Roger (brawd Waldo) a Dilys Williams (chwaer Waldo). Mae'r arysgrif anhysbys (wedi'i lungopïo) ochr-yn-ochr â'r lluniau yn datgan fel y nodwyd gwybodaeth ar gefn y ffotograffau gwreiddiol gan Dilys Williams.

Llungopi o doriad o'r wasg yn dangos ffotograff o blant ac athrawon Ysgol Mynachlog-ddu, 1915, yn eu plith Waldo Williams, ei chwiorydd Morvydd a Mary, ei frawd Roger a'i dad John Edwal Williams, prifathro'r ysgol. Rhestrir enwau'r plant a'r athrawon ar waelod y llun.

Llyfrau nodiadau yn llaw Waldo Williams a ddefnyddwyd ganddo tra bu'n astudio yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth, gan raddio mewn Saesneg ym 1926. Cynhwysa'r cyfrolau yn bennaf nodiadau ar weithiau Shakespeare ac ar lenyddiaeth Llychlynaidd.

Llyfr nodiadau yn llaw Waldo Williams sy'n cynnwys nodiadau a gymerwyd o Hanes Cymru yn y Ddeunawfed Ganrif gan R. T. Jenkins (Gwasg Prifysgol Cymru, 1928); nodiadau ar Hywel Dda (c. 880-950); nodiadau ar hanes economaidd a gwleidyddol; a mân nodiadau eraill.

Cerdd, neu ran o gerdd, yr ymddengys ei fod yn llaw Waldo Williams, sy'n cychwyn 'Gay is the Maypole - with sprigs we have wound it'.

Nodyn at Waldo Williams oddi wrth y bardd a'r llenor D. J. Williams, wedi'i ysgrifennu ar doriad papur newydd sy'n cynnwys erthygl gan D. J. Williams yn dwyn y teitl Politics - Old and New in Pembrokeshire.

Llythyr, 4 Mai 1960, at Waldo Williams oddi wrth Brenda Jones yn amgau barddoniaeth yng Nghymraeg a Saesneg gan D .T. Jones, o bosib ei gŵr, rhai o'r cerddi mewn teipysgrif a rhai ohonynt wedi'u copïo yn llaw Brenda Jones; hefyd, copïau teipysgrif o farddoniaeth gan Esther Phillips.

Llungopïau o lythyrau, 6 Mawrth [1967], 19 Mawrth [1967], 30 Hydref [1967], 18 Awst 1970, 18 Mai 1971, at Waldo Williams oddi wrth Anna Wyn Jones, un o gyd-athrawon a chyfaill Waldo yn Ysgol Ramadeg Botwnnog. Ynddynt, ceir cyfeiriadau at Dilys Williams a Mary Francis (née Williams), chwiorydd Waldo, ynghyd â thrafodaeth o Yr Heniaith, un o gerddi Waldo. Cynigiodd Waldo eglurhad o'r gerdd mewn llythyr nas cynhwysir yma ond a ddyddiwyd 16 Mawrth 1967 ac a anfonwyd oddi wrth Waldo at Anna Wyn Jones rhwng ei hymholiadau yn ei llythyr dyddiedig 6 Mawrth [1967] a'i hymateb i'w eglurhad yn ei llythyr dyddiedig 19 Mawrth [1967] (gweler nodyn isod). Ysgrifennwyd y ddau lythyr dyddiedig 18 Awst 1970 a 18 Mai 1971 at Waldo pan oedd dan ei gystudd olaf yn Ysbyty Sant Thomas, Hwlffordd; dyddir y llythyr olaf ddeuddydd cyn ei farwolaeth ar 20fed o Fai 1971.

Label bagiau yn dangos enw a chyfeiriad Waldo Williams yn 'Great Harmston [sic - am Harmeston], Johnston, Haverfordwest'.

Toriadau papur newydd yn dwyn teyrngedau i Waldo Williams yn dilyn ei farwolaeth ar 20fed o Fai 1971, gan gynnwys teyrngedau ar ffurf barddoniaeth gan ei gyfeillion Euros Bowen a W. R. (William Rees) Evans.

Rhaglen brintiedig ar gyfer y ddrama Waldo's Witness gan y bardd a'r llenor Nigel Jenkins a lwyfanwyd gan Gwmni Theatr Coracle.

Llungopi o goeden deulu teulu Llewellyn, sy'n cynnwys Linda Llewellyn (yn ddiweddarach Williams), gwraig Waldo Williams. Lluniwyd y goeden deulu gan R. G. Thorne, Ionawr 1980 (gweler nodyn ar frig y ddalen).

Allbrint o gyfrifiad 1911 yn dangos manylion teulu Waldo Williams, a oedd ar y pryd yn byw yn Nhŷ Ysgol Prendergast, Hwlffordd, lle 'roedd John Edwal Williams, tad Waldo, yn brifathro. Mae'r cofnodion yn dangos fod y teulu bellach yn gyflawn ac mai Saesneg oedd iaith pob un o'r plant.

Toriadau papur newydd yn cynnwys ysgrifau coffa Benni Lewis, Wdig.

Copïau o rifynnau 3 a 17 Hydref 1969 o Seren Cymru, wythnosolyn y Bedyddwyr Cymraeg.

Rhifyn 11 Awst 1950 o bapur newydd Y Cymro.

Pamffledi a llyfrynnau ym meddiant John Edwal Williams yn ymwneud yn bennaf â sosialaeth a Theosoffiaeth, gan gynnwys deunydd a gyhoeddwyd gan y Gymdeithas Ffabiaidd gan yr athronydd a'r llenor Thomas Carlyle a'r dramodydd, adolygydd a'r dadleuydd George Bernard Shaw ac eraill; yn ogystal â deunydd sy'n dyddio o'r 1940au, wedi marwolaeth John Edwal Williams. Arysgrifir llofnod John Edwal ar ambell ddalen. Cyhoeddwyd y deunydd ym Mhrydain a'r Unol Daleithiau.