Showing 59941 results

Dwy gerdd teipysgrif, [1917x1918], [gan Caradog Rowlands, Llanuwchllyn], un, yn dwyn y teitl 'Yr Hen Gloch', ynglŷn â Lewis Davies, Blaenau Ffestiniog, golygydd papur newydd Y Gloch, oedd hefyd yn Swyddog Gorfodaeth i'r Fyddin (f. 1), a’r llall, ['Palas Pen Gwalia'], am Robert Edward Roberts, a oedd gyda swydd cyffelyb yn ardal Llanuwchllyn (f. 2). Ceir rhywfaint o gefndir y cerddi yn Haf Llewelyn, I Wyneb y Ddrycin: Hedd Wyn, Yr Ysgwrn a'r Rhyfel Mawr (Bala?, 2017), tt. 41-43, yn ogystal a saith pennill cyntaf 'Palas Pen Gwalia' (t. 43). = Two typescript poems, [1917x1918], [by Caradog Rowlands, Llanuwchllyn], one, entitled 'Yr Hen Gloch', concerning Lewis Davies, Blaenau Ffestiniog, editor of the newspaper Y Gloch who was also an Army Conscription Officer (f. 1), the other, ['Palas Pen Gwalia'], concerning Robert Edward Roberts, who fulfilled the same role in the Llanuwchllyn area (f. 2). The background to the poems is briefly discussed in Haf Llewelyn, I Wyneb y Ddrycin: Hedd Wyn, Yr Ysgwrn a'r Rhyfel Mawr (Bala?, 2017), pp. 41-43, alongside the first seven verses of 'Palas Pen Gwalia' (p. 43).

(Brawd Kate Roberts, 1895-1951, a glwyfwyd yn ddifrifol yn y Somme yn 1916).

Cardiau post wedi'u cyfeirio at Mary Williams (yn ddiweddarach Francis), fel a ganlyn:

Cerdyn, di-ddyddiad, wedi'i lofnodi gan George W[illiam] Roome, a oedd yn gyd-fyfyriwr i John Edwal Williams, tad Mary, yn y Coleg Normal, Bangor (gweler Alan Llwyd: Waldo: Cofiant Waldo Williams: 1904-1971 (Y Lolfa, 2014), tud. 28).

Cerdyn, marc post 19 Rhagfyr 1915, oddi wrth ei hewythr, William Price Jones, brawd ei mam, Angharad Williams (née Jones) (mae'r cyfeiriad 'Oak or Elm Cottage' ar ei gerdyn yn enghraifft o hiwmor William Price Jones (gweler Alan Llwyd: Waldo: Cofiant Waldo Williams: 1904-1971 (Y Lolfa, 2014), tud. 39) (gweler hefyd Cardiau post at Angharad Williams oddi wrth William Price Jones dan bennawd Angharad Williams (née Jones)).

Cardiau, un di-ddyddiad, un marc post 3 Rhagfyr 1915, oddi wrth 'Uncle Ned' ac oddi wrth 'Uncle Ned, Aunty Minnie & Ioan', sef Edward (Ned) Thomas Edmunds, ei wraig Wilhelmina (Minnie) (née Jones), chwaer Angharad Williams (née Jones), a'u mab Ioan Edmunds (gweler Edward (Ned) Thomas Edmunds dan bennawd Angharad Williams (née Jones)).

Dau gerdyn, marc post Avalon, California, 9 Gorffennaf 1927 a Cleveland, Ohio, 1[?0] Mawrth (dyddiad wedi'i ddiddymu), oddi wrth Lewis Williams (llofnod 'LW' ar y cardiau), brawd ei thad, John Edwal Williams (gweler hefyd Lewis Williams dan bennawd John Edwal Williams a Cerdyn post at Dilys Williams oddi wrth Lewis Williams dan bennawd Dilys Williams - Gohebiaeth at Dilys Williams).

Cerdyn, di-ddyddiad, â'r un gair 'Mary' arno.

Cerdyn, marc post 16 Awst 1915, oddi wrth 'Gwyneth'.

Dyddiadur a llawlyfr y Bedyddwyr am 1920, sef dyddiadur olaf William Williams (Gwilamus), brawd John Edwal Williams. Ceir nodyn ar y clawr, o bosib yn llaw Dilys Williams, merch John Edwal a nith Gwilamus, yn datgan 'DYDDIADUR OLAF W. G. WILLIAMS RHOSAERON "Uncle William" Brawd Dad [h.y. John Edwal Williams] dy dadcu di David William[s]' (h.y. David Williams, nai Waldo Williams a gor-nai John Edwal - gweler Aelodau eraill teulu Waldo Williams - David Williams). Mae'r nodiadau yn y dyddiadur yn dirwyn i ben ym mis Ebrill 1920, a bu farw Gwilamus yn y mis Gorffennaf canlynol (gw. Llythyr oddi wrth Nan a Waldo Roberts at Gwladys [Llewellyn] dan bennawd Aelodau eraill teulu Waldo Williams).

Cerdyn post di-ddyddiad yn dwyn yr un gair 'Roger'.

Cerdyn post di-ddyddiad yn dwyn yr un gair 'Roger'.

Llythyr, 14 Gorffennaf 1920, oddi wrth Nan a Waldo Roberts, Sgiwen, Castell-nedd Port Talbot at Gwladys [Llewellyn] yn datgan cydymdeimlad ar achlysur marwolaeth ewythr Gwladys, sef William Williams (Gwilamus), brawd John Edwal Williams, tad Waldo (gweler William Williams (Gwilamus) dan bennawd John Edwal Williams).

Cerdyn post, marc post 4 Medi 1920, a anfonwyd at Waldo Williams gan [ei chwaer] Mary [Williams (yn ddiweddarach Francis)], yn llongyfarch Waldo, yn ôl pob tebyg am ennill Gwobr James yng nghyfarfod gwobrwyo Ysgol Ramadeg Arberth, lle bu'n ddisgybl o 1917 hyd 1922 (gweler Diwrnod gwobrwyo Ysgol Sir Arberth dan bennawd Deunydd yn ymwneud â Waldo Williams).

Llythyrau oddi wrth yr ysgolhaig o Lydaw Francois Vallée, yn Gymraeg, a llythyr oddi wrth L. P. Nemo [Roparz Hemon] yn Saesneg.

Llythyrau oddi wrth Jennie Thomas at ei dyweddi T. Eirug Davies, 1918-1921.

Cyfrol yn cynnwys torion, 1921, o golofn Cybi 'O Eifion i Arfon' yn Y Genedl Gymreig, yn ogystal ag ambell i ysgrif arall ganddo i'r wasg, 1918-1921 (ff. 1-27). = A volume containing pasted-in cuttings, 1921, of Cybi's column 'O Eifion i Arfon' in Y Genedl Gymreig, and a few other press contributions by him, 1918-1921 (ff. 1-27).
Defnyddiwyd y gyfrol yn wreiddiol fel llyfr ymarferion ysgol (Cymraeg a Saesneg) gan Harry Hughes, Llangybi, 1910-1911. = The volume was originally used as a school exercise book (Welsh and English) by Harry Hughes, Llangybi, 1910-1911.

Llythyrau oddi wrth T. Eirug Davies at ei ddyweddi Jennie Thomas, 1918-1921, gan gynnwys adysgrifau o rai o’r llythyrau.

Cyfrol yn cynnwys torion, Rhagfyr 1918-Mehefin 1921, o 'Colofn Awen', colofn Cybi yn Yr Udgorn, papur newydd ardal Pwllheli (ff. 1-72 (rectos yn unig), 73-75, 76 recto-verso, tu mewn i'r clawr cefn). = A volume containing pasted-in cuttings, December 1918-June 1921, of 'Colofn Awen', Cybi's column in the Pwllheli newspaper, Yr Udgorn (ff. 1-72 (rectos only), 73-75, 76 recto-verso, inside back cover).
Defnyddiwyd y gyfrol yn wreiddiol fel llyfr ymarferion ysgol (Saesneg) gan Harry Hughes, Llangybi, 1911-1912. = The volume was originally used as a school exercise book (English) by Harry Hughes, Llangybi, 1911-1912.

Ffotograff o aelodau dosbarth Arholiad Cyfundebol Dosbarth Talysarn a Tan’rallt, 1921, 1922 a 1923, ac mae Mathonwy Hughes, Tan'rallt, yn eu plith.

Adroddiadau ysgol John Eilian, 1911-1915, tra'n ddisgybl yn Ysgol y Cyngor Penysarn, ynghyd â phapurau amrywiol.

Cyfrol o nodiadau, [1903x1924], ar hanes eglwysi Methodistiaid Calfinaidd yn sir Gaernarfon, yn llaw'r Parch. William Hobley, ar gyfer ei Hanes Methodistiaeth Arfon, 6 chyfrol (Caernarfon, 1910-24). = A volume of notes, [1903x1924], on the history of Calvinistic Methodist churches in Caernarfonshire, in the hand of Rev. William Hobley, in preparation for his Hanes Methodistiaeth Arfon, 6 vols (Caernarfon, 1910-24).
Mae'r nodiadau ac adysgrifau wedi eu tynnu o nifer o ffynonellau llawysgrif a phrintiedig, mewn perthynas ag amryw o eglwysi, gan gynnwys Salem, Llanllyfni (ff. 2-35), Y Graig, Bangor (ff. 60 verso-74), a'r Tabernacl, Bangor (ff. 84-91). = The notes and transcripts are taken from various manuscript and printed sources and relate to a number of churches, including Salem, Llanllyfni (ff. 2-35), Y Graig, Bangor (ff. 60 verso-74), and Tabernacl, Bangor (ff. 84-91).

Gohebiaeth, Mawrth-Mai 1924, rhwng Beriah Gwynfe Evans a Iorwerth C. Peate yn amlygu ffrae rhyngddynt ynglŷn â golygu Colofn Bobl Ieuainc yn y Tyst. = Correspondence, March-May 1924, between Beriah Gwynfe Evans and Iorwerth C. Peate revealing a quarrel between them regarding the editing of a youth column in the Tyst.
Ymddiswyddodd Peate fel is-olygydd y golofn ar ôl i Evans, y golygydd, wrthod cyhoeddi darn ganddo yn beirniadu adolygiad (yn y Tyst, 6 Mawrth 1924, Atodlen Llen, t. i) o act gyntaf Blodeuwedd, drama Saunders Lewis (a gyhoeddwyd yn y Llenor, 2 (1924), 231-244). Cyhoeddwyd eglurhad gan Peate o'r digwyddiadau (ff. 14-17) yn Baner ac Amserau Cymru, 5 Mehefin 1924, t. 5. Ceir fersiwn arall o'r eglurhad ar ff. 20-34. Ceir hefyd lythyr, 5 Mehefin 1924, i Evans oddiwrth H. M. Hughes, awdur yr adolygiad gwreiddiol (f. 35). = Peate resigned as sub-editor of the column after Evans, the editor, refused to print a piece by him criticizing a review (in the Tyst, 6 March 1924, Literature Supplement, p. i) of the first act of Saunders Lewis' play Blodeuwedd (as published in Llenor, 2 (1924), 231-244). Peate's explanation of events (ff. 14-17) was published in Baner ac Amserau Cymru, 5 June 1924, p. 5. Another version of the explanation is ff. 20-34. There is also a letter, 5 June 1924, to Evans from H. M. Hughes, author of the initial review (f. 35).

Llyfrau nodiadau yn llaw Waldo Williams a ddefnyddwyd ganddo tra bu'n astudio yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth.

Llyfrau nodiadau yn llaw Waldo Williams a ddefnyddwyd ganddo tra bu'n astudio yng Ngholeg y Brifysgol Aberystwyth, gan raddio mewn Saesneg ym 1926. Cynhwysa'r cyfrolau yn bennaf nodiadau ar weithiau Shakespeare ac ar lenyddiaeth Llychlynaidd.

Llawysgrifau Cybi, [c. 1906]-1925, yn cynnwys hunangofiant, 1925; a chyfrolau o dorion o'i golofnau newyddiadurol, [c. 1906]-1921. = Manuscripts of Cybi, [c. 1906]-1925, comprising an autobiographical composition, 1925; and volumes of press cuttings of his newspaper columns, [c. 1906]-1921.