Showing 58 results

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod sefydlu'r Academi Gymreig dan ysgrifenyddiaeth a chadeiryddiaeth dros dro Bobi Jones a Thomas Parry, ac yn cynnwys, trafodaeth ar natur ac aelodaeth wreiddiol yr Academi, gwahoddiadau i ymuno â hi ac ymatebion y rhai a wahoddwyd, ynghyd â llungopïau o'r ymateb a fu i'r newyddion yn y wasg. Mae'r llenorion dan sylw yn cynnwys Gwilym R. Jones, J. Gwyn Griffiths, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, Alun Llywelyn-Williams, Emyr Humphreys, R. Gerallt Jones, T. H. Parry-Williams, R. T. Jenkins, E. Tegla Davies, Cynan, Iorwerth Peate, Saunders Lewis, G. J. Williams, D. J. Williams, J. M. Edwards a Crwys. Yn ogystal â hyn ceir trafodaeth ar gychwyn cylchgrawn yr Academi, y cyfeirir ato fel 'Y Llenor Newydd' a gyhoeddwyd yn ddiweddarach dan yr enw Taliesin.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod sefydlu'r Academi Gymreig dan ysgrifenyddiaeth a chadeiryddiaeth dros dro Bobi Jones a Thomas Parry, ac yn cynnwys trafodaeth ar natur ac aelodaeth wreiddiol yr Academi, gwahoddiadau i ymuno â hi ac ymatebion y rhai a wahoddwyd, ynghyd â llungopïau o'r ymateb a fu i'r newyddion yn y wasg. Mae'r llenorion dan sylw yn cynnwys Gwenallt, Gwilym R. Jones, J. Gwyn Griffiths, Waldo Williams, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, Euros Bowen, Aneurin Talfan Davies, Alun Llywelyn-Williams, Elis Gwyn Jones, Emyr Humphreys, R. S. Thomas, John Gwilym Jones a Pennar Davies. Ar gefn drafft o lythyr gan Bobi Jones mae copi o eirda a roddwyd iddo gan Griffith John Williams ym 1952.

Gohebiaeth a phapurau amrywiol, Medi-Tachwedd 1953, yn ymwneud â sefydlu a chynnal cronfa i anfon J. E. Jones, ysgrifennydd cyffredinol Plaid Cymru, ar daith i Fôr y Canoldir er mwyn ei gynorthwyo i adfer ei iechyd yn dilyn triniaeth lawfeddygol. / Correspondence and miscellaneous papers, September-November 1953, concerning the setting up and the administration of a fund to send J. E. Jones, general secretary of Plaid Cymru, on a voyage to the Mediterranean to assist him to recover his health following major surgery. -- Yn cynnwys llythyrau oddi wrth/Includes letters from: W. Ambrose Bebb; Cassie Davies; Marion Eames; Thomas Charles Edwards; Islwyn Ffowc Elis; Mari Ellis; J. Gwyn Griffiths; A. O. H. Jarman; Dr Gwenan Jones; Daydd Orwig Jones; Dr Emyr Wyn Jones; Thomas Parry; Dewi Watkin Powell; D. J. Williams, Abergwaun.

Portraits of Welsh and Anglo-Welsh writers. Many of these are photographs taken by Julian Sheppard for the Welsh Arts Council and are duplicates of photos found elsewhere in the collection.

Ymhlith y gohebwyr amlycaf mae R. Williams Parry (65, gan gynnwys teipysgrif o'r soned 'Y Dieithryn (John Saunders Lewis)', ac un cerdyn post, 1951, at Saunders Lewis), Syr Thomas Parry (25), Syr T.H. Parry-Williams (7), Ffransis G. Payne (20), Iorwerth C. Peate (17), a W. W. Price (7, un at R. T. Jenkins).

Nodiadau, [1958], gan Dr Thomas James Jenkin ar lyfr R. D. Hughes, Hanes Eglwys y Bedyddwyr, Carmel, Penfro, a'i Chefndir (Llandysul, [1935]), yn bennaf mewn perthynas â chapeli Carmel, Clarbeston, a Horeb, Maenclochog, a'u haelodau. = Notes, [1958], by Dr Thomas James Jenkin on R. D. Hughes, Hanes Eglwys y Bedyddwyr, Carmel, Penfro, a'i Chefndir (Llandysul, [1935]), mainly relating to the Baptist chapels of Carmel, Clarbeston, and Horeb, Maenclochog, and their members.
Mae'r llawysgrif hefyd yn cynnwys cyflythyr oddi wrth y rhoddwr, 3 Gorffennaf 1958 (f. ii), yn ogystal â llythyr ganddo, 31 Rhagfyr 1958, at B. G. Owens gyda nodiadau ar deulu Dr Jenkin mewn perthynas â'r llyfr Dringo'r mynydd... Hermon, Llanfyrnach, 1808-1958, gol. gan W. J. Gruffydd (Llandysul, [1958]) (f. i). = Also included is a covering letter from the donor, 3 July 1958 (f. ii), and also a letter from him, 31 December 1958, to B. G. Owens, containing notes on Dr Jenkin's family in relation to the book Dringo'r mynydd... Hermon, Llanfyrnach, 1808-1958, ed. by W. J. Gruffydd (Llandysul, [1958]) (f. i).

Ymhlith y gohebwyr mae W. J. Gruffydd (1); E. Morgan Humphreys (1); Rhiannon Davies Jones (1); John Lloyd, ei dad (1); Thomas Parry (2); Iorwerth Peate (2); Goronwy Roberts (1); David Thomas (Lleufer); a G. J. Williams (1).

Llythyrau, [1934]-[1991], gan gynnwys rhai oddi wrth H. I. Bell, G. J. Williams, D. Gwenallt Jones, T[homas] P[arry] (2), Maurice [James], H. E. G. Rope (2) yn amgau ei gerdd 'Christmas 1960. Midnight Mass', Alun Llywelyn-Williams, Huw T. Edwards, T. H. Parry-Williams, ynghyd â chopi o erthygl 'Pendraphendod' a adargraffwyd o'r Gwyddonydd, 1963, a David Thomas (Lleufer) (2) .

Llythyrau, 1942-1992. Ymhlith y gohebwyr mae Phyllis [Kinney] (2), Tom [Parry], Derec Llwyd Morgan, James Nicholas, Bryn Roberts, Meic Stephens, Enid [Pierce Roberts], W. D. [Williams], [J.] [E.] Caerwyn [Williams] (3), a Gruffydd Aled [Williams], ynghyd â chopi teipysgrif o gyflwyniad [J.] [E.] Caerwyn [Williams] i D. Tecwyn Lloyd, John Saunders Lewis (Dinbych, 1988).

Drafftiau llawysgrif o'r storïau a gyhoeddwyd yn Storïau'r Tir Du yn 1949: 'Y gorlan glyd', 1948; 'Colbo Jones yn ymuno â'r fyddin', 1941, gyda llythyr oddi wrth Tom Parry, 1941, yn ei gwrthod am ei bod yn rhy hir, a llythyr oddi wrth T. Rowland Hughes, 1941, yn ei gwrthod am yr un rheswm; 'Y Capten a'r Genhadaeth Dramor' (teipysgrif), 1943; a 'Ceinwen', 1949. Ceir 'Meca'r Genedl' mewn rhifyn o'r Fflam, Nadolig 1946, wedi'i diwygio; ynghyd ag adolygiadau o'r gyfrol, 1950.

Ymhlith y gohebwyr, 1980-1984, mae [J.] Gwynn [Williams], R. Geraint Gruffydd (6), Elwyn Davies (2), Kate Roberts (2), Ifor ap Gwilym (2), John Grigg (2), Bobi Jones, Jennie Eirian [Davies] (2), Tom [Parry], Owen [Edwards], Glanmor [Williams], Keith Joseph, Gwilym [Prys Davies], Caerwyn [Williams], John Morris, Ken [Morgan], [D.] Ellis [Evans], A. J. [Sylvester] (5, yr ail un i R. Geraint Gruffydd), Derwyn [Jones] a T. Alwyn Benjamin.

Llythyrau, [1938]-[1957]. Ymhlith y gohebwyr mae Meuryn, Dyddgu Owen, Ivor [Owen], Llew Owain, Iorwerth P[eate] (2), T[om] P[arry] (9), T. H. Parry-Williams (3), J[ohn] C[owper] Powys, R. Williams Parry, Kate Roberts (3), Keidrych Rhys, Henry E. G. Rope (3), Melville Richards (2), Enid [Pierce Roberts], [J.] [E.] Caerwyn [Williams], G. J. Williams (3), Alun Llywelyn-Williams, R. O. F. Wynne (7), Wynn Wheldon (6), W. D. [Williams], Ifor Williams, David Thomas (Lleufer) (2), Joseph Thorp, a Taldir.

Llythyrau amrywiol, 1936-1982 (1977-1982 yn bennaf), gan gynnwys rhai oddi wrth J. Redwood Anderson (2); Ifor ap Gwilym (2); Gwynn ap Gwilym; Douglas Bassett; Gerard Casey; Joseph P. Clancy; Eirian Davies; Jennie Eirian Davies; George M. Ll. Davies; R. Alun Evans (2); R. Geraint Gruffydd; Robin Gwyndaf (2); E. D. Jones; Alan Llwyd (5); Emyr Llywelyn; Dyfnallt Morgan; T. E. Nicholas (2); Thomas Parry; Selyf Roberts; Meic Stephens; W. Bryn Thomas; Glanmor Williams; a J. Lloyd Williams.

Gohebiaeth, 1928-1952, rhwng Iorwerth Peate a W. J. Gruffydd. Yn eu plith ceir llythyrau gan Jim Griffiths, William George, a H. J. Fleure; llawysgrif o ddarllediad W. J. Gruffydd, 'Yeoman's English' (1935); torion yn ymwneud ag erthygl W. J. Gruffydd 'The case against a National Council of Education for Wales', 1935; a llythyrau yn trafod achos Iorwerth Peate yn wrthwynebydd cydwybodol. -- Yn ogystal, mae'r ffeil yn cynnwys papurau, 1942-1943 a 1945, yn ymwneud ag ymgyrch etholiadol W. J. Gruffydd ar gyfer sedd Prifysgol Cymru yn y senedd, gan gynnwys llythyrau gan E. G. Bowen; David Davies (2); D. J. Llewelfryn Davies (4); E. Tegla Davies; Clement Davies; Leonard Twiston-Davies; D. Owen Evans; D. Tecwyn Evans (2); David Lloyd George (telegram); William Thomas Havard; Ernest Hughes; R. T. Jenkins (2); W. Goscombe John; E. K. Jones (4); Tom Jones (2); Thomas Artemus Jones; John Edward Lloyd; J. Dyfnallt Owen; Thomas Parry; Percy E. Watkins; J. Lloyd Williams; a Stephen J. Williams. Ceir hefyd ddatganiadau wedi'u harwyddo yn cefnogi ymgeisyddiaeth W. J. Gruffydd; anerchiadau etholiadol; a deunydd amrywiol, yn cynnwys cofnodion cyfarfodydd Pwyllgor Lleol Caerdydd i gefnogi W. J. Gruffydd, a thaflenni printiedig.

Gohebiaeth, 1939-1942, yn ymwneud ag achos Iorwerth Peate yn wrthwynebydd cydwybodol, yn cynnwys llythyrau gan Idris Bell (8); E. N. Bennett (2); Henry Bird; E. G. Bowen; Aneirin Talfan Davies (7); Clement Davies (llythyr at Robert Evans, Llanbrynmair); George M. Ll. Davies (9); Ithel Davies; Leonard Twiston Davies (17); Pennar Davies; Walter Dowding (3); Ifan ab Owen Edwards; T. I. Ellis (7); D. Owen Evans (9); Gwynfor Evans (2); Robert Evans, Llanbrynmair (5, ynghyd â dau lythyr ato gan Clement Davies); H. J. Fleure (10); R. L. Gapper; David Lloyd George; William George (3); Charles Green (3); Ll. Wyn Griffith (7); J. Gwyn Griffiths; Jim Griffiths (6); W. J. Gruffydd; W. F. Grimes (3); I. D. Hooson; D. R. Hughes (3); J. G. Moelwyn Hughes (4); Ronw Moelwyn Hughes (8, yn eu plith mae dau lythyr at 'Mr Jones'); Harold A. Hyde (3); Norah Isaac; R. T. Jenkins (3); William John (3); E. K. Jones (5, ynghyd â thorion o'r wasg yn trafod yr achos); E. P. Jones (19, yn eu plith mae llythyrau gan Jim Griffiths a John Harries (Irlwyn)); Frank Price Jones (4); Gwilym R. Jones; T. Gwynn Jones (3); David Lewis (8); Elena Puw Morgan; Herbert Morgan (2); John Morgan (2); Frank Murphy (2); J. Middleton Murry (2); T. E. Nicholas (10); R. G. Owen (4); R. Williams Parry; Tom Parry (8); T. K. Penniman (28); D. O. Roberts (4); Evan Roberts (10); Hywel D. Roberts; R. U. Sayce (2); Alf Sommerfelt (2); Ben Bowen Thomas (5); Herbert M. Vaughan (2); D. J. Williams (4); Ifor Williams (3); J. L. C. Cecil-Williams (9); a Morris T. Williams. -- Yn ogystal, mae'r ffeil yn cynnwys papurau amrywiol yn ymwneud â'r achos yn cynnwys llythyrau gan Cyril Fox (20); cefnogaeth i achos Iorwerth Peate gan amryw unigolion a sefydliadau, yn eu plith tystlythyrau gan Leonard Twiston-Davies, W. J. Gruffydd a George M. Ll. Davies; datganiadau gan Iorwerth Peate; a deunydd printiedig.

Llythyrau, 1941, yn llongyfarch Iorwerth Peate ar dderbyn gradd D.Sc. gan Brifysgol Cymru. Yn eu plith ceir llythyrau gan Arthur ap Gwynn; W. Ambrose Bebb; E. G. Bowen; Alun Oldfield Davies; Aneirin Talfan Davies; D. Tegfan Davies; J. Kyrle Fletcher; H. J. Fleure; Cyril Fox; D. R. Hughes; R. T. Jenkins; E. K. Jones; Frank Price Jones; Gerallt Jones; Gwyn Jones; John Tysul Jones; John ac Elena Puw Morgan; T. E. Nicholas; Tom Parry; Prosser Rhys; Alf Sommerfelt; J. B. Willans; Ifor Williams; a J. L. C. Cecil-Williams.

Gohebiaeth, torion o'r wasg a nodiadau yn bennaf, 1929-1941 a 1973, yn ymwneud ag amryw o destunau. Yn eu plith mae'r torion 'Llen Gwerin Morgannwg. Marw, angladdau a chladdu', 1929, a 'Clapio a hel wyau'r Pasg', 1931; llythyr, 1934, yn trafod arferion claddu; a sgript ar gyfer sgwrs radio gan Gomer M. Roberts am 'Hen arferion Llandebie', 1937. Yn ogystal, ceir llythyrau, 1929-1931, ynglŷn â llongau; llythyr, 1933, gan Thomas Parry, ynghyd ag adysgrif ganddo o'r gerdd 'Rhybudd i ferched a meibion beidio priodi yn ddi-olud'; teipysgrif 'Lliwio'; torion, 1930, am 'Y Cryman Medi'; catalog yn dangos gwaith D. J. Williams, Gwaith Haearn Brunswick, Caernarfon; a thoriad o deyrnged Bedwyr Lewis Jones i Melville Richards, 1973.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau, [1930 x 1999], oddi wrth ysgolheigion a llenorion Cymraeg a Cheltaidd, gan gynnwys nifer o lythyrau oddi wrth Saunders Lewis (17), Syr Thomas Parry (18) a Kate Roberts (18).

Ymhlith y gohebwyr, 1976-1979, mae Melvyn Rosser, George Thomas, [D.] Ellis [Evans], Edmund-Davies, John Grigg, Elwyn Davies, Kate Roberts (3), Ieuan Gwynedd Jones, Glyn Jones, Emrys [Bowen], Bryn [Roberts], Alun Creunant Davies, Tom Owen, R. Brinley Jones, Alun Talfan Davies, [R.] Bryn [Williams] a Tom [Parry]. Mae rhai o'r llythyrau yn ei longyfarch wedi iddo gael ei anrhydeddu â'r CBE yn 1977, a gradd DLitt gan Goleg y Brifysgol, Caerdydd, yn 1978.