Showing 93 results

Tair llawysgrif, [16 gan.]-1650, o lyfrgell y Parch. R. Peris Williams, Wrecsam, yn cynnwys barddoniaeth, achau, ryseitiau meddygol a thractiau eglwysig. = Three manuscripts, [16 cent.]-1650, from the library of the Rev. R. Peris Williams, Wrexham, containing poetry, pedigrees, medical recipes and ecclesiastical tracts.

Papurau Carneddog a rhai a gasglwyd ganddo, 1743-1947, yn cynnwys rhyddiaith a barddoniaeth ganddo ef ac eraill ar gyfer eu cyhoeddi, yn cynnwys colofn 'Manion o'r Mynydd'; torion papur newydd o'i waith ef ac eraill; gwaith gan awduron adnabyddus a gasglodd, yn eu mysg cerddi David W. Morris ('Dewi Glan Dulas', 1853-95) a dyfyniadau cywyddwyr; ei nodiadau bywgraffiadol ar awduron; papurau personol a theuluol, yn cynnwys llythyrau a anfonwyd ganddo o Iwerddon, pan oedd yn gwella o salwch yn 1899; swm sylweddol o ddeunydd yn ymwneud â hanes Beddgelert a phlwyfi cyfagos, yn cynnwys llyfrau lloffion gyda nodiadau llawn, copi llawysgrif o hanes Beddgelert a nifer o deuluoedd lleol, a llyfr rent Carneddi, 1743-1832; a nifer fawr o lythyrau at Garneddog, llawer ohonynt yn ymwneud â'i golofn yn yr Herald, a hefyd yn cynnwys llythyrau gan awduron Cymreig a llythyrau o UDA ac Awstralia. = Papers, 1743-1947, of and collected by Carneddog, comprising prose and poetry by him and others towards publications including the 'Manion o'r Mynydd' column; newspaper cuttings of his own work and that of others; works by well-known authors collected by him, including poems of David W. Morris ('Dewi Glan Dulas', 1853-95) and quotations from the cywyddwyr; biographical notes by him on authors; personal and family papers, including letters sent by him from Ireland, where he was recuperating from illness in 1899; a considerable amount of material relating to the history of Beddgelert and neighbouring parishes, including fully annotated scrapbooks, a manuscript history of Beddgelert and of several local families, and a rent book from Carneddi, 1743-1832; and a large number of letters to Carneddog, many of them relating to his column in the Herald, and also including letters of Welsh authors and letters from the USA and Australia.

Papurau Undeb Cymru Fydd, yn cynnwys cofnodion, 1939-1966, gohebiaeth, 1944-1955, a chofnodion eraill y Cyngor, 1945-1963; papurau'n ymwneud â Phwyllgor Amddiffyn Diwylliant Cymru a ffurfio Undeb Cymru Fydd, 1939-1942; cofnodion a phapurau'r Pwyllgor Gwaith, 1943-1969; cofnodion ariannol, 1939-1970, yn cynnwys papurau'r Pwyllgor Ariannol, 1957-1966; cofnodion yn ymwneud â Phwyllgor Cronfeydd Deddf yr Eglwys yng Nghymru, 1953-1970; papurau'n ymwneud â'r Pwyllgor Llyfrau a chyhoeddiadau gan gynnwys Yr Athro a' calendr, 1944-1970; papurau Pwyllgor y Merched a Llythyr Ceridwen, 1955-1969; cofnodion amrywiol ganghenau, 1940-1956; papurau'n ymwneud â'r cynadleddau blynyddol, 1939-1964; papurau a gohebiaeth gyffredinol o'r brif swyddfa, 1941-1970; papurau, 1942-1948, a chofnodion, 1943-1947, Cyd Bwyllgor Undeb Cymru Fydd a'r Eglwysi; torion o'r wasg, 1939-1952; atebion i holiadur 'Ymchwil Undeb Cymru Fydd i Gyflwr Bywyd Cymdeithasol Cymru', 1943; papurau'n ymwneud ag ymgyrch Senedd i Gymru, 1950-1957; papurau'n ymwneud â materion ynglŷn â'r cyfryngau ac ymgyrchoedd, 1945-1963; papurau ynglŷn â'r iaith Gymraeg, yn enwedig mewn perthynas ag addysg, 1947-1964; papurau'r Pwyllgor Addysg, 1944-1963; papurau'n ymwneud ag Eisteddfodau Cenedlaethol, 1947-1968; papurau'n ymwneud â meddiannu tir gan y llywodraeth (Mynydd Epynt, Tryweryn, a thiroedd eraill) ac ynghylch dŵr, 1940-1958; copïau o Cofion Cymru, 1941-1946; copi llawysgrif y gyfrol Undeb Cymru Fydd 1939-1960 (1960) gan T. I. Ellis; a llythyrau at Ymddiriedolaeth Undeb Cymru Fydd. = Papers of Undeb Cymru Fydd, including minutes, 1939-1966, correspondence, 1944-1955, and other records, 1945-1963, of the Council; papers relating to Pwyllgor Amddiffyn Diwylliant Cymru and the formation of Undeb Cymru Fydd, 1939-1942; minutes and papers of the Executive Committee, 1943-1969; financial records, 1939-1970, including papers of the Financial Committee, 1957-1966; records relating to the Welsh Church Act Funds Committee, 1953-1970; papers relating to the Books Committee and publications including Yr Athro and the calendar, 1944-1970; papers of the Women's Committee and Llythyr Ceridwen, 1955-1969; records of various branches, 1940-1956; papers relating to the annual conferences, 1939-1964; general papers and correspondence from the main office, 1941-1970; papers, 1942-1948, and minutes, 1943-1947, of the Joint Committee of Undeb Cymru Fydd and the Churches; press cuttings, 1939-1952; replies to the questionnaire 'Ymchwil Undeb Cymru Fydd i Gyflwr Bywyd Cymdeithasol Cymru' (Survey of the condition of social life in Wales), 1943; papers relating to the Parliament for Wales campaign, 1950-1957; papers relating to media issues and campaigns, 1945-1963; papers concerning the Welsh language, particularly in relation to education, 1947-1964; papers of the Education Committee, 1944-1963; papers relating to the National Eisteddfodau, 1947-1968; papers relating to government requisition of land (Mynydd Epynt, Tryweryn, and other land) and water issues, 1940-1958; copies of Cofion Cymru, 1941-1946; manuscript of the volume Undeb Cymru Fydd 1939-1960 (1960) by T. I. Ellis; and letters to the Undeb Cymru Fydd Trust, 1967-1991.

Papurau Llywelyn Phillips,1864-1982, yn cynnwys gohebiaeth, 1937-1981; erthyglau, darlithoedd, anerchiadau a chyfansoddiadau llenyddol,1933-1980; papurau amrywiol yn ymwneud â'i yrfa, pynciau amaethyddol, bywyd a llenyddiaeth Cymru, 1864-1952; llyfrau lloffion o dorion,1949-1956; cerddi, gan gynnwys y rhai a gyflwynodd i eisteddfodau a chyfansoddiadau ar gyfer achlysuron arbennig, 1957-1981; erthyglau amrywiol a sgriptiau radio,1940-1981; teyrngedau i Llywelyn Phillips,1864-1982; a gweithiau printiedig,1954-1981 = Papers of Llywelyn Phillips, 1864-1982, including correspondence, 1937-1981; articles, lectures, addresses and literary compositions, 1933-1980; miscellaneous papers relating to his career, agricultural matters, Welsh life and literature, 1864-1952; scrap books of cuttings, 1949-1956; poems, including those submitted for eisteddfodau and compositions for special occasions, 1957-1981; miscellaneous articles and radio scripts, 1940-1981; tributes to Llywelyn Phillips, 1981-1982; and printed works, 1954-1981.

Papurau Wil Ifan, 1896-1982, yn cynnwys llythyrau ato, 1902-1966, ac oddi wrtho at ei deulu, 1915-1966; gweithiau cyhoeddedig a barddoniaeth a rhyddiaith, yn Saesneg yn bennaf, yn cynnwys nodiadau, [1920]-1956; pregethau, 1921-1933; dyddiaduron, 1900-1947; sgriptiau radio, 1952-1963; a chopïau o Celt a olygwyd gan Dan Evans, 1896-1897. = Papers of Wil Ifan, 1896-1982, including letters to him, 1902-1966, and from him to his family, 1915-1966; published works and poetry and prose, mainly in English, including notes, [1920]-1956; sermons, 1921-1933; diaries, 1900-1947; radio scripts, 1952-1963; and copies of Celt, edited by Dan Evans, 1896-1897.

Hefyd yn cynnwys astudiaeth Shirley Wynne Vinall, 2019, wedi ei argraffu a’i rwymo yn ddwy gyfrol, o 'Llyfr yr Achau' gan 'Wil Ifan', yn cynnwys detholiadau o lyfr nodiadau ei thaid ar hanes ei deulu, gwybodaeth am deuluoedd ei fam a’i dad yn Sir Gaerfyrddin, Cwmafan a Sir Aberteifi, a theulu ei wraig Nesta Wyn Edwards, Dolgellau, ynghyd â phennod ychwanegol gan y rhoddwr ar ei yrfa a’i ysgrifau. Ceir hefyd gopi llawysgrif o’r emyn "O Jesu, King most wonderful", a gyfieithwyd gan y Parch. E. Caswall, gyda cherddoriaeth gan B[ertram] J. Orsman, 1946, wedi’i lofnodi a’i gyflwyno gan y cyfansoddwr i’r Parch. W. Evans ('Wil Ifan'). = Also includes a study by Shirley Wynne Vinall, 2019, printed and bound in two volumes, of 'Llyfr yr Achau' by 'Wil Ifan', including extracts from her grandfather’s notebook on his family history, and containing information about his maternal and paternal families in Carmarthenshire, Cwmavon and Cardiganshire, and the family of his wife Nesta Wyn Edwards, Dolgellau, together with an additional chapter by the donor on his career and writings. Also included is a manuscript copy of the hymn "O Jesu, King most wonderful", translated by Rev. E. Caswall, with music by B[ertram] J. Orsman, 1946, signed and presented by the composer to the Rev. W. Evans ('Wil Ifan').

Papurau a roddwyd Hydref 2022: gweler y disgrifiad dan y Gyfres ychwanegol.

Llawysgrifau a phapurau eraill a grynhowyd ac a gasglwyd gan J. Tysul Jones, yn cynnwys llythyrau,1924-1985; papurau ymchwil ar gyfer astudiaeth destunol a gramadegol o Hystoria Lucidar, ynghyd â geirfa lawn, ar gyfer ei draethawd MA, 1958; deunydd yn ymwneud â hanes Llandysul a'r cylch, 1888-[1985]; llawysgrifau o ddeunydd a ysgrifennwyd neu a gyfieithwyd ganddo,1936-1970; torion papur ynglŷn â J. Tysul Jones ac eraill,1912-1971; nodiadau a deunydd arall, 1926-1970, ynglŷn ag Idwal Jones, Waldo Williams, Ifan Jones, ac unigolion o ardal Llandysul; llawysgrif gan neu'n ymwneud â Sarnicol,1889-[1975], yn cynnwys cerddi yn ei law, [1944], copi yn ei law o'i gyfrol Storiau ar Gân (Dinbych, 1936), 1936-1938, adysgrifau a thorion papur newydd o'i waith, 1907-[1975], llythyrau at J. Tysul Jones ynghylch Sarnicol,1947-1973, cyfieithiadau llawysgrif o waith Sarnicol,[1935], a nodiadau ar Sarnicol gan J. Tysul Jones, [1972]. = Manuscripts and other papers accumulated and collected by J. Tysul Jones, including letters, 1924-1985; research papers for a textual and grammatical study of Hystoria Lucidar, with a full vocabulary, for his MA thesis, 1958; material relating to the history of the Llandysul area, 1888-[1985]; manuscripts of works written or translated by him, 1936-1970; newspaper cuttings relating to J. Tysul Jones and others, 1912-1971; notes and other material, 1926-1970, relating to Idwal Jones, Waldo Williams, Ifan Jones, and individuals from the Llandysul area; manuscripts of and relating to Sarnicol, 1889-[1975], including autograph poems, [1944], an annotated copy of his Storiau ar Gân (Denbigh, 1936), 1936-1938, transcripts and newspaper cuttings of his works, 1907-[1975], letters to J. Tysul Jones concerning Sarnicol, 1947-1973, manuscript translations of Sarnicol's work, [1935], and notes on Sarnicol by J. Tysul Jones, [1972].

Papurau teulu Roberts, Llanbrynmair a Chonwy, 1779-1885, yn cynnwys dyddiaduron Samuel Roberts (S.R.), 1843-1885 gyda bylchau; gohebiaeth S.R. a'i dad, John Roberts, ymysg eraill, 1800-1884; pregethau a nodiadau pregethau S.R., [1827x1885], ei frodyr John Roberts (J.R.), [1829x1884], a Gruffydd Rhisiart (G.R.), [c. 1872]-1883, eu tad, John Roberts, [19 gan. cynnar], Jenkin Lewis, [1779x1811], Thomas Jones, 1794-1821, a John Breese, 1828-1829; traethodau, erthyglau ac anerchiadau gan S.R., J.R. ac eraill, [1820x1885], llawer ohonynt ar gyfer eu cyhoeddi yn Y Cronicl; llyfrau casglu, 1828-1881, yn bennaf ar gyfer Apel y Capeli Annibynol Cymreig, 1835; barddoniaeth ac emynau gan S.R. ac eraill, [1820x1885]; nodiadau amrywiol a phapurau eraill S.R., [c. 1807]-[1885], a J.R., 1857-[1884]; 'Llawlyfr y Gweithiwr' gan G.R., 1875; cyfrifon a phapurau eraill mewn perthynas a Thomas Jones ac ysgolion Dinbych a St. Sior, Sir Ddinbych, 1791-1866. = Papers of the Roberts family of Llanbrynmair and Conwy, 1779-1885, including diaries of Samuel Roberts (S.R.), 1843-1885 with gaps; correspondence, 1800-1884, mainly of S.R. and his father, John Roberts; sermons and sermon notes of S.R., [1827x1885], his brothers John Roberts (J.R.), junior, [1829x1884], and Gruffydd Rhisiart (G.R.), [c. 1872]-1883, John Roberts, senior, [early 19 cent.], Jenkin Lewis, [1779x1811], Thomas Jones, 1794-1821, and John Breese, 1828-1829; essays, articles and addresses by S.R., J.R. and others, [1820x1885], many intended for publication in Y Cronicl; collecting books, 1828-1881, mainly for the Welsh Congregational Churches Appeal Fund, 1835; poetry and hymns by S.R. and others, [1820x1885]; miscellaneous notes and other papers of S.R., [c. 1807]-[1885], and J.R., 1857-[1884]; G.R.'s 'Llawlyfr y Gweithiwr', 1875; accounts and other papers relating to Thomas Jones and to Denbigh and St. George schools, Denbighshire, 1791-1866.

Papurau Gwydderig, yn cynnwys ei farddoniaeth a deunydd perthynol yn cynnwys beirniadaethau eisteddfodol, torion o'r wasg, adysgrifau o'i waith a gohebiaeth, 1877-1917; ynghyd â barddoniaeth gan feirdd eraill yn cynnwys William Williams ('Myfyr Wyn', 1849-1900), a llyfr nodiadau ei frawd Benjamin Williams = Papers of Gwydderig, comprising his poetry and related material including eisteddfod adjudications, press cuttings, transcripts of his works and correspondence, 1877-1917; together with poetry by other poets including William Williams ('Myfyr Wyn', 1849-1900), and a notebook of his brother Benjamin Williams.

Llawysgrifau Daniel Owen, [1885]-[1895], yn cynnwys drafftiau o'r rhan fwyaf o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891), a rhannau o'r cyfrolau Y Siswrn (Yr Wyddgrug, 1886), Gwen Tomos (Wrecsam, 1894) a Straeon y Pentan (Wrecsam, 1895). = Manuscripts of Daniel Owen, [1885]-[1895], including drafts of most of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891), along with parts of the volumes Y Siswrn (Mold, 1886), Gwen Tomos (Wrexham, 1894) and Straeon y Pentan (Wrexham, 1895).

Papurau Gwenlyn Parry, [1962]-1993, yn cynnwys sgriptiau a phapurau amrywiol yn ymwneud â'i ddramâu llwyfan, [1966]-1992, a'i ddramâu teledu, radio a ffilm, [1966]-[1991]; papurau'n ymwneud ag addasiad teledu Gwenlyn Parry ac Endaf Emlyn o nofel Caradog Prichard, Un Nos Ola Leuad, [1966]-1991; sgriptiau gweithiau gan eraill, [1966]-1991; papurau amrywiol yn ymwneud â'i waith, megis rhageiriau ac erthyglau, 1968-[1991]; deunydd printiedig, 1962-1991; a phapurau personol a theyrngedau, 1962-1993. = Papers of Gwenlyn Parry, [1962]-1993, comprising scripts and various papers relating to his stage plays, [1966]-1992, and television and radio dramas, [1966]-[1991]; papers relating to Gwenlyn Parry and Endaf Emlyn's television adaptation of Caradog Prichard's novel Un Nos Ola Leuad, [1966]-1991; scripts of works by others, [1966]-[1991]; various work-related papers, such as prefaces and articles, 1968-[1991]; printed material, 1962-1991; and personal papers and tributes, 1962-1993.

Papurau Dewi Emrys, 1936-1960, yn cynnwys ei gerddi cyhoeddedig a rhai nas cyhoeddwyd; cerddi a gyflwynwyd ar gyfer cystadlaethau'r Eisteddfod Genedlaethol ac eisteddfodau eraill; torion o gerddi a luniwyd ar achlysur ei farwolaeth yn 1952; darlithoedd ac anerchiadau; llythyrau yn ymwneud â thysteb iddo; a rhestr o'i lawysgrifau. = Papers of Dewi Emrys, 1936-1960, including his published and unpublished poems; poems entered in National and other eisteddfodau; cuttings of poems written on his death in 1952; lectures and addresses; letters relating to his testimonial; and a list of his manuscripts.

Mae'r fonds yn cynnwys gohebiaeth, 1898-1958, dyddiaduron, 1918-1954, llawysgrifau a theipysgrifau llawer o'i gyhoeddiadau llenyddol, hanesyddol, crefyddol a hunangofiannol, 1934-1955, copi o'i draethawd MA, 1920, ynghyd â nifer bychan o ddarlithoedd a phapurau amrywiol, 1937-1949. Mae rhai o'r llythyrau at Bebb, ynghyd â rhai o'i ddyddiaduron, yn taflu goleuni gwerthfawr ar gyflwr a hanes Llydaw cyn ac yn ystod yr Ail Ryfel Byd, ac i raddau llai, ar hanes cynnar Plaid Cymru.

Papurau a phregethau y Parch. Euros Bowen,1922-1983, yn cynnwys drafftiau cerddi, nodiadau darlithoedd ar ddiwinyddiaeth ac athroniaeth, 1929-1933; gweithiau llenyddol,1944-1977; dyddiaduron gwyliau, 1955-1980; gohebiaeth yn ymwneud â Chomisiwn Sefydlog Ymgynghorol Litwrgi yr Eglwys yng Nghymru a drafftiau o litwrgïau, 1967-1974; a thorion papur newydd a phapurau printiedig, 1953-1963 = Papers and sermons of the Rev. Euros Bowen, 1922-1983, including drafts of poems, lecture notes on theology and philosophy, 1929-1933; literary works, 1944-1977; holiday diaries, 1955-1980; correspondence realting to the Standing Liturgical Advisory Commission and draft liturgies, 1967-1974; and newspaper cuttings and printed papers, 1953-1983.

Papurau Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn cynnwys ffeiliau Ysgrifenyddiaeth.

Papurau Mihangel Morgan, 1978-[2014], yn cynnwys gohebiaeth a drafftiau o'i weithiau llenyddol. = Papers of Mihangel Morgan, 1978-[2014], comprising correspondence and drafts of his literary works.

Papurau'r bardd Dewi Stephen Jones, 1980-2019, yn cynnwys drafftiau o gerddi, llythyrau oddi wrth Anne Stevenson, Bobi Jones ac Alan Llwyd, ynghyd â theyrngedau a roddwyd iddo yn dilyn ei farwolaeth yn 2019. = Papers of the poet Dewi Stephen Jones, 1980-2019, including letters from Anne Stevenson, Bobi Jones and Alan Llwyd, together with tributes on his death.

Papurau'r gymdeithas, a nodiadau ac ymchwil yn ymwneud â ffynhonnau unigol, eu hanesion a'u cyflwr presennol, a'u llên.

Papurau casglwyd a threfnwyd gan Dr Carl a Dorothy Clowes, rhieni Dafydd Ieuan and Cian Ciarán, aelodau o’r grŵp cerddoriaeth Indi/Tecno/Roc-seicoledig, Cymreig, y Super Furry Animals (Anifeiliaid Blewog Anhygoel).
Mae'r papurau'n cynnwys toriadau o erthyglau papur newydd, cyfweliadau, ffotograffau a hysbysebion am y grŵp, ynghyd ag eitemau am aelodau'r band, a bandiau Cymreig cysylltiedig.

Papurau llenyddol a phersonol E. Tegla Davies, 1879-1970, yn cynnwys ei ddyddiaduron, gohebiaeth, pregethau, ysgrifau, adolygiadau o’i weithiau ac adolygiadau ganddo, ynghyd â ffotograffau teuluol. = Literary and personal papers of E. Tegla Davies, 1879-1970, comprising his diaries, correspondence, sermons, essays, reviews of his publications and reviews by him, together with family photographs.

Papurau'r nofelydd a'r dramodydd llenyddol Eigra Lewis Roberts, [1965]-[2014], yn cynnwys drafftiau llawysgrif ar gyfer y gyfres ddrama deledu 'Minafon'; teipysgrifau addasiadau o nofelau Elena Puw Morgan, Y Wisg Sidan a Y Graith; sgript y ffilm deledu ar O. M. Edwards; sgyrsiau radio; adolygiadau, teipysgrifau o rai o'i llyfrau gan gynnwys Fy Hanes i: Streic: Dyddiadur Ifan Evans, Llwybrmain, Bethesda, 1899-1903. = Papers of the novelist and dramatist Eigra Lewis Roberts, [1965]-[2014], including manuscript drafts of the television drama series 'Minafon'; typescript adaptations of novels by Elena Puw Morgan namely Y wisg sidan [The silk gown] and Y graith [The scar]; script of the television film about O. M. Edwards; radio talks; book reviews and typescripts of some of her books including the diary of Ifan Evans, Llwybrmain, Bethesda, 1899-1903.