Showing 59614 results

Y Dyddiadur Annibynol am 1885, gol. gan D. Evans a D. Stanley Davies, o eiddo Samuel Roberts, Conwy, yn cynnwys cofnodion cryno ar gyfer Ionawr-Medi 1885 yng Ngymraeg a Saesneg (tt. 9-45). = Y Dyddiadur Annibynol am 1885, ed. by D. Evans and D. Stanley Davies, belonging to Samuel Roberts, Conwy, containing brief entries for January-September 1885 in Welsh and English (pp. 9-45).

Papurau Islwyn 'Gus' Jones, 1885-2015 (gyda bylchau), yn cynnwys gohebiaeth, sgriptiau, darlithiau llenyddol, darlithiau Saesneg a sgyrsiau; cerddi; ei atgofion cynnar; papurau'n deillio o'i gyfnod yn fyfyriwr ym Mhrifysgol Aberystwyth a llythyrau oddi wrth lenorion yn ymwneud â chyhoeddiadau a olygwyd ganddo.

Llyfr nodiadau yn cynnwys cychwyn drafft pensil, [1886x1890], yn llaw Daniel Owen o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891). Ceir yma'r Rhagarweiniad a phenodau I-XIX (hyd at waelod t. 114 yn yr argraffiad cyntaf), ond wedi eu trefnu yma yn ddeuddeg pennod yn unig. Ysgrifennwyd y testun ar y rectos yn gyntaf (tt. 1-93), a'i barhau o'r cefn ar y versos (tt. 94-187, testun â'i wyneb i waered). = A notebook containing the beginning of an autograph pencil draft, [1886x1890], by Daniel Owen of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891). The volume contains the introduction and chapters I-XIX (to the end of p. 114 in the first edition), here arranged as twelve chapters only. The text begins on the rectos (pp. 1-93) and is then continued from the end on the versos (pp. 94-187, inverted text).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys barddoniaeth yn llaw Daniel Owen (tt. i, 93a, a thu mewn i'r cloriau (testun â'i wyneb i waered)), a llythyr drafft (f. i, testun â'i wyneb i waered). = The volume also contains poetry in the hand of Daniel Owen (pp. i, 93a, and inside both covers (inverted text)), and a draft letter (p. i, inverted text).

Llyfr nodiadau yn cynnwys ail ran drafft pensil, [1886x1890], yn llaw Daniel Owen o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891). Ceir yn y gyfrol y testun o ddiwedd pennod XIX hyd at gychwyn XXXIII (heblaw pennod XXIV), ond wedi eu trefnu yma yn ddeg pennod yn unig (a'u rhifo XII-XXI). Ysgrifennwyd y testun ar y rectos yn gyntaf (tt. 188-277), a'i barhau ar y versos (tt. 278-332, 334-347 (versos yn unig heblaw am t. 346), testun â'i wyneb i waered). = A notebook containing the second part of an autograph pencil draft, [1886x1890], by Daniel Owen of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891). The volume contains the text from the end of chapter XIX through to the beginning of XXXIII (except for chapter XXIV), here arranged as ten chapters only (numbered XII-XXI). The text begins on the rectos (pp. 188-277), and is then continued from the end on the versos (pp. 278-332, 334-347 (versos only except for p. 346), inverted text).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys draft o 'F'ewyrth Hugh', a gyhoeddwyd yn Y Drysorfa, Mai 1888, 171-177, ac a addaswyd wedyn yn bennod XXIV o Enoc Huws (tt. 1-18, testun â'i wyneb i waered); darnau ar grefydd (tt. x-xii, 1, testun â'i wyneb i waered); a barddoniaeth (tt. i, iv-ix a thu mewn i'r cloriau, testun â'i wyneb i waered). = The volume also contains a draft of 'F'ewyrth Hugh', which was published in Y Drysorfa, May 1888, 171-177, before being rewritten as chapter XXIV of Enoc Huws (pp. 1-18, inverted text); fragments on religion (pp. x-xii, 1, inverted text); and poetry (pp. i, iv-ix and inside the covers, inverted text).

Mae'r fonds yn cynnwys gohebiaeth, 1898-1958, dyddiaduron, 1918-1954, llawysgrifau a theipysgrifau llawer o'i gyhoeddiadau llenyddol, hanesyddol, crefyddol a hunangofiannol, 1934-1955, copi o'i draethawd MA, 1920, ynghyd â nifer bychan o ddarlithoedd a phapurau amrywiol, 1937-1949. Mae rhai o'r llythyrau at Bebb, ynghyd â rhai o'i ddyddiaduron, yn taflu goleuni gwerthfawr ar gyflwr a hanes Llydaw cyn ac yn ystod yr Ail Ryfel Byd, ac i raddau llai, ar hanes cynnar Plaid Cymru.

Llyfr cyfrifon, 1887-1906, [David Hughes], crydd, o Lanuwchllyn, sir Feirionnydd, yn cynnwys manylion atgyweiriadau a wnaethpwyd, costau'n daladwy, ayyb. = A ledger, 1887-1906, of [David Hughes], bootmaker, of Llanuwchllyn, Merioneth, containing details of repairs carried out, costs payable, etc.

Cyfansoddiadau amrywiol a gyflwynwyd i gystadlaethau llenyddol a cherddorol Eisteddfod Genedlaethol Cymru, 1887-2019. Yn eu plith ceir awdlau, pryddestau, cywyddau, englynion, englynion ysgafn, baledi, sonedau, straeon byrion, blogiau, llên meicro a dramâu. Ceir gweithiau ar gyfer y Fedal Ryddiaith, Gwobr Daniel Owen, Ysgoloriaethau Emyr Feddyg a Geraint Morris, ynghyd ag emyn-donau a chyfansoddiadau Tlws y Cerddor a chyfansoddi dawns. Cyflwynwyd cystadlaethau i ieuenctid a chystadleuaeth y gadair a thlws rhyddiaith i ddysgwyr ac i'r rhai sydd wedi byw yn y Wladfa ar hyd eu hoes. = A variety of literary and musical compositions entered at National Eisteddfodau, 1887-2018, including odes and poetry in free metre, ballads, short stories, blogs, micro literature and plays. Entries for the Prose Medal, Daniel Owen Memorial Prize, Emyr Feddyg and Geraint Morris Scholarships, together with musical compositions such as the Musicians' Medal, hymn-tunes and dance composition are also included. Competitions for young people, Welsh learners including a chair and prose competition and a competition for those who have lived in Patagonia throughout their lives have been introduced.

Papurau Thomas Owen Jones ('Gwynfor'), [c. 1889]-1969, yn cynnwys gohebiaeth, llyfrau nodiadau, dyddiadur, dramâu, storiâu, cerddi, traethodau, sgyrsiau a darlithoedd, adroddiadau a thorion o'r wasg yn ymwneud â 'Gwynfor' a byd y ddrama yng Nghymru, a chopïau o gerddi a anfonwyd ato gan Thomas Gwynn Jones (1871-1949), Robert Williams Parry (1884-1956), ac eraill; ynghyd â llythyrau at Madge Jones,1941-1969, ynglŷn â Gwynfor a'i waith. = Papers of Thomas Owen Jones ('Gwynfor'), [c. 1889]-1969, comprising correspondence, notebooks, a diary, plays, stories, poems, essays, talks and lectures, reports and press cuttings relating to 'Gwynfor' and the drama movement in Wales, and copies of poems addressed to him by Thomas Gwynn Jones (1871-1949), Robert Williams Parry (1884-1956), and others; together with letters to Madge Jones, 1941-1969, concerning Gwynfor and his work.

Llawysgrifau a phapurau eraill a grynhowyd ac a gasglwyd gan J. Tysul Jones, yn cynnwys llythyrau,1924-1985; papurau ymchwil ar gyfer astudiaeth destunol a gramadegol o Hystoria Lucidar, ynghyd â geirfa lawn, ar gyfer ei draethawd MA, 1958; deunydd yn ymwneud â hanes Llandysul a'r cylch, 1888-[1985]; llawysgrifau o ddeunydd a ysgrifennwyd neu a gyfieithwyd ganddo,1936-1970; torion papur ynglŷn â J. Tysul Jones ac eraill,1912-1971; nodiadau a deunydd arall, 1926-1970, ynglŷn ag Idwal Jones, Waldo Williams, Ifan Jones, ac unigolion o ardal Llandysul; llawysgrif gan neu'n ymwneud â Sarnicol,1889-[1975], yn cynnwys cerddi yn ei law, [1944], copi yn ei law o'i gyfrol Storiau ar Gân (Dinbych, 1936), 1936-1938, adysgrifau a thorion papur newydd o'i waith, 1907-[1975], llythyrau at J. Tysul Jones ynghylch Sarnicol,1947-1973, cyfieithiadau llawysgrif o waith Sarnicol,[1935], a nodiadau ar Sarnicol gan J. Tysul Jones, [1972]. = Manuscripts and other papers accumulated and collected by J. Tysul Jones, including letters, 1924-1985; research papers for a textual and grammatical study of Hystoria Lucidar, with a full vocabulary, for his MA thesis, 1958; material relating to the history of the Llandysul area, 1888-[1985]; manuscripts of works written or translated by him, 1936-1970; newspaper cuttings relating to J. Tysul Jones and others, 1912-1971; notes and other material, 1926-1970, relating to Idwal Jones, Waldo Williams, Ifan Jones, and individuals from the Llandysul area; manuscripts of and relating to Sarnicol, 1889-[1975], including autograph poems, [1944], an annotated copy of his Storiau ar Gân (Denbigh, 1936), 1936-1938, transcripts and newspaper cuttings of his works, 1907-[1975], letters to J. Tysul Jones concerning Sarnicol, 1947-1973, manuscript translations of Sarnicol's work, [1935], and notes on Sarnicol by J. Tysul Jones, [1972].

Wyth llythyr ar hugain, 1889-1892, oddi wrth T. Gwynn Jones at ei gyfaill R[owland] S[amuel] Rowlands, Tywyn, Abergele (yn ddiweddarach yn fyfyriwr yn Holt Academy, sir Ddinbych, ac yna yn astudio milfeddygaeth yng Nghaeredin), ynghyd ag eitemau eraill amgaeëdig, yn cynnwys tua un ar hugain o gerddi, i gyd yn ôl pob golwg heb eu cyhoeddi. Yn y llythyrau mae Gwynn yn trafod barddoniaeth, gwaith a materion personol. = Twenty-eight letters, 1889-1892, from T. Gwynn Jones to his friend R[owland] S[amuel] Rowlands of Tywyn, Abergele (later a student at Holt Academy, Denbighshire, and then a student of veterinary medicine at Edinburgh), together with other enclosed items, including some twenty-one poems, all apparently unpublished. In the letters Gwynn discusses poetry, work and personal matters.
Mae'r cerddi un ai ar ddalennau ar wahân (ff. 3-4, 7-8, 10-12, 14, 26, 31-32, 38-39, 71-74) neu wedi eu cynnwys yn y llythyrau (ff. 23-25 verso, 27 verso, 29 verso, 44 verso, 46 recto-verso, 62, 63). Mae'r amgaeëdigion eraill yn cynnwys llyfryn o gartwnau yn dwyn y teitl 'Darluniau Cymdeithasol', [1889] (ff. 15-22), 'Rhestr o Destynau [sic] Eisteddfod y Beirdd Serch' (ff. 35-36), darn o ryddiaith am y cymeriadau 'Ned y Dolphin' a 'Syr Harri' (ff. 75-78) a cherdd gan R. S. Rowlands ar 'Synnwyr y Fawd', ar gyfer Cyfarfod Cystadleuol Abergele, Nadolig 1889 (f. 37). Mae llythyr at Rowlands oddi wrth Griff[ith] Evans, Brynkynallt, Bangor, 13 Ebrill 1909, yn ymwneud a'r N[orth] W[ales] V[eterinary] M[edical] A[ssociation] (f. 79). Mae Gwynn yn arwyddo'i lythyrau mewn nifer o ffyrdd, gan gynnwys 'Gwynn ap Iwan', 'Gwynnvre ap Iwan', 'Thomas Gwynn ap Iwan' a 'Syr Pedr Bennwann'; ceir 'T. Gwynn-Jones' am y tro cyntaf ar 15 Ionawr 1891 (f. 44). = The poems are either on separate leaves (ff. 3-4, 7-8, 10-12, 14, 26, 31-32, 38-39, 71-74) or incorporated in individual letters (ff. 23-25 verso, 27 verso, 29 verso, 44 verso, 46 recto-verso, 62, 63). Other enclosures include a booklet of cartoons entitled 'Darluniau Cymdeithasol' ['Society Pictures'], [1889] (ff. 15-22), a satirical list of competitions for 'Eisteddfod y Beirdd Serch' (ff. 35-36), a prose fragment concerning the characters 'Ned y Dolphin' and 'Syr Harri' (ff. 75-78) and a poem by R. S. Rowlands entitled 'Synnwyr y Fawd', written for Cyfarfod Cystadleuol Abergele, Christmas 1889 (f. 37). A single letter to Rowlands from Griff[ith] Evans, Brynkynallt, Bangor, 13 April 1909, relates to the affairs of the N[orth] W[ales] V[eterinary] M[edical] A[ssociation] (f. 79). Gwynn signs his letters in a number of ways, including 'Gwynn ap Iwan', 'Gwynnvre ap Iwan', 'Thomas Gwynn ap Iwan' and 'Syr Pedr Bennwann'; 'T. Gwynn-Jones' appears for the first time on 15 January 1891 (f. 44).

Llyfr nodiadau yn cynnwys trydedd rhan drafft pensil, [1890x1891], yn llaw Daniel Owen o'i nofel Profedigaethau Enoc Huws (Wrecsam, 1891). Ceir yma ddiwedd pennod XXXIII a'r cyfan o benodau XXXIV-XLVII (wedi eu rhifo yma yn XXI-XXVII ac wyth heb rif). Ysgrifennwyd y testun ar y rectos yn gyntaf (tt. 348-386, 389-442), a'i barhau ar y versos (tt. 443-534, testun â'i wyneb i waered). = A notebook containing the third part of an autograph pencil draft, [1890x1891], by Daniel Owen of his novel Profedigaethau Enoc Huws (Wrexham, 1891). The volume contains the end of chapter XXXIII and chapters XXXIV-XLVII (here numbered XXI-XXVII with a further eight un-numbered). The text begins on the rectos (pp. 348-386, 389-442), and is then continued from the end on the versos (pp. 443-534, inverted text).
Mae'r gyfrol hefyd yn cynnwys englynion i 'Mr Thos. Wynne, Cilcen' ac i 'Meredydd' (t. i, testun â'i wyneb i waered) a phennill (t. 442a, testun â'i wyneb i waered). = The volume also contains englyns to 'Mr Thos. Wynne, Cilcen' and to 'Meredydd' (p. i, inverted text) and a verse (p. 442a, inverted text).

Adysgrif, [?1890au], gan John Williams (Wyr yr Eos), o'r traethawd 'Llawlyfr Cyfarwyddiadau i ganu Penillion ac Awdlau gyda'r Tannau' a ysgrifennwyd yn y 1870au gan ei daid John Williams (Eos Môn). = A transcript, [?1890s], by John Williams (Wyr yr Eos), of an essay on penillion singing, 'Llawlyfr Cyfarwyddiadau i ganu Penillion ac Awdlau gyda'r Tannau', written in the 1870s by his grandfather John Williams (Eos Môn).
Cynhwysir hefyd lythyr, 22 Medi 1955, gan y rhoddwr, yn disgrifio hanes y llawysgrif (f. i). = Also included is a covering letter, 22 September 1955, from the donor, describing the history of the manuscript (f. i).

Copi yn llaw Watkin William Pritchard Williams, Nueva Imperial, Chile, [?1890au], o rannau o'i ddyddiaduron ar gyfer y blynyddoedd 1889 a 1891. = A transcript by Watkin William Pritchard Williams, Nueva Imperial, Chile, [?1890s], of parts of his diaries for the years 1889 and 1891.
Mae'r dyddiaduron yn cynnwys hanes, [2]-5 Rhagfyr 1889, taith ar fwrdd agerlong i Concepción, y brifddinas ranbarthol, i gyfarfod gyda swyddog mewnfudo (ff. 1-3 verso, 4 verso), a dyddiadur yn cofnodi bywyd bob dydd ar y fferm deuluol yn Nueva Imperial, 17 Awst-16 Hydref 1891 (ff. 5-16 verso). Ceir cyfieithiadau o'r dyddiaduron i'r Saesneg (heblaw am f. 11 recto-verso) yn Huw Watkin Williams, The Watkin Path to Patagonia (Castell-nedd, 2006), tt. 97-101, 105-119. Ceir nodiadau ynglŷn â Phatagonia mewn Sbaeneg, a hynnu mewn llaw wahanol, ar f. 4 (testun â'i wyneb i waered). = The diaries comprise an account, [2]-5 December 1889, of a trip on board a steamship to the regional capital, Concepción, to meet with the immigration supervisor (ff. 1-3 verso, 4 verso), and a diary detailing everyday life on the family farm at Nueva Imperial, 17 August-16 October 1891 (ff. 5-16 verso). English translations of the diaries (f. 11 recto-verso excepted) can be found in Huw Watkin Williams, The Watkin Path to Patagonia (Neath, 2006), pp. 97-101, 105-119. There are also notes on Patagonia in Spanish, and in a different hand, on f. 4 (inverted text).

Y rhan o gasgliad Thomas Gwynn Jones (1871-1949), bardd ac ysgolhaig, a dderbyniwyd yn rhodd gan ei weddw yn Chwefror 1960. Ceir disgrifiad bras o'r grwp hwn yn Adroddiad Blynyddol 1959-60, tt. 31-2. Trefn: Gohebiaeth (A 1-1818); Papurau llenyddol amrywiol (A 1819-1857); Darlithiau ac anerchiadau (A 1858-2134); Deunydd printiedig (A 2135-2136).

Gohebiaeth a phapurau, 1972-1994, yn ymwneud â materion a gweinyddiaeth ariannol, yn cynnwys rhoddion, nawdd, cyflog, derbyniadau, taliadau, anfonebau, grantiau, a phryni eiddo. Yn ogystal, ceir catalog sêl ar gyfer Tŷ Canol (1891).

Gohebiaeth a phapurau, 1891; 1972-2015, yn ymwneud â sefydlu Ymddiriedolaeth Nant Gwrtheyrn, a datblygu gwasanaethau y Ganolfan Iaith Genedlaethol Nant Gwrtheyrn. Mae’r casgliad yn cynnwys gohebiaeth yr Ymddiriedolwyr, cyfreithwyr, staff, fasnachwyr, dysgwyr, a sefydliadau cysylltiedig eraill, a phapurau cysylltiedig, yn ymwneud â materion ariannol (1978-1994); cofnodion cyfarfod Bwrdd yr Ymddiriedolaeth a phwyllgorau amrywiol yn ymwneud â’r Nant (1980-1992; 1994-2003); cyflogaeth a gwirfoddoli (1980-1993; 1997-2013); marchnata a hysbysebu gweithgareddau, cyrsiau, a chyfleusterau y Ganolfan (1980-1992; 1997-2003); datblygu gwasanaethau y Ganolfan (1972-1997; 2002-2008); a phryniant a gwerthiant Plas Pistyll, ac ymgyfreitha cysylltiedig (1978-1995).

Papurau, 1978-2001, yn ymwneud â materion ariannol, y rhan fwyaf yn anfonebau. Mae'r ffeil hefyd yn cynnwys mapiau (1979-1980); catalog sêl ar gyfer Tŷ Canol (1891); a thorion o’r wasg (1980-1981).

'Awdl er côf am y Parchedig John Prichard, Frondirion, gweinidog gyda'r Methodistiaid Calfinaidd, Amlwch...' gan Robert Parry (Robyn Ddu Eryri), Mawrth 1891 (ff. 1-3). = An awdl in memory of the Rev. John Prichard, Frondirion, Calvinistic Methodist minister in Amlwch, by Robert Parry (Robyn Ddu Eryri), March 1891 (ff. 1-3).

Llyfr nodiadau, [?1891], yn cynnwys rhan o anerchiad gan Sarah Jane Rees (Cranogwen) ar yr Ysgolion Sul Cymreig a'r diffygion ymddangosiadol yn y dulliau dysgu a arferwyd ynddynt. = Notebook, [?1891], containing part of an address by Sarah Jane Rees (Cranogwen), on Welsh Sunday Schools and perceived deficiencies in the teaching methods employed in them.
Mae rhan cyntaf y testun ar gefn y dail yn unig (ff. 1-9), wedi hynny mae wedi ei ysgrifennu ar draws pob agoriad (ff. 9 verso-16 verso); mae'r diwedd, ac o bosib y dechrau, yn eisiau. = The first half of the text is on the rectos only (ff. 1-9), thereafter it is written across each opening (ff. 9 verso-16 verso); the end, and possibly the beginning, is missing.