Showing 26 results

Mae'r ffeil hon yn cynnwys enwebiadau a manylion ethol llywydd newydd i adran Gymraeg yr Academi yn dilyn marwolaeth Kate Roberts. Enwebwyd Euros Bowen, John Gwilym Jones a J. E. Caerwyn Williams.

Minutes, 1945-50, of the Is-Caron drama society, Tregaron, co. Cardigan, kept by Marie James, Llangeitho; together with related accounts, 1951, and letters, 1945-50, including letters from James Kitchener Davies (3) 1946-9, Albert Evans-Jones ('Cynan') (1) 1945, John Gwilym Jones (3) 1945-7 and John Ellis Williams (1) 1950.

Autograph drafts or texts of prose pieces, 1945-1970s, of miscellaneous provenance, by twentieth-century writers, mostly published. They include short stories: 'Tedi' by Harri Pritchard Jones, 'Cyfri Bysedd' by Marged Pritchard, and 'Yr Wylan Deg' by Kate Roberts; and two addresses, 'Y Broses Greadigol' and 'Saunders Lewis' by John Gwilym Jones, both published in 'Y Traethodydd'.

Erthyglau, cyhoeddedig a heb eu cyhoeddi, a phapurau eraill (1938-2011) gan ac yn ymwneud â gweithiau Emyr Humphreys, yn cynnwys teipysgrifau, drafftiau, nodiadau, gohebiaeth a thoriadau. / Articles, published and unpublished, and other papers (1938-2011) by and relating to the works of Emyr Humphreys, consisting of typescripts, drafts, notes, correspondence and cuttings.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod sefydlu'r Academi Gymreig dan ysgrifenyddiaeth a chadeiryddiaeth dros dro Bobi Jones a Thomas Parry, ac yn cynnwys trafodaeth ar natur ac aelodaeth wreiddiol yr Academi, gwahoddiadau i ymuno â hi ac ymatebion y rhai a wahoddwyd, ynghyd â llungopïau o'r ymateb a fu i'r newyddion yn y wasg. Mae'r llenorion dan sylw yn cynnwys Gwenallt, Gwilym R. Jones, J. Gwyn Griffiths, Waldo Williams, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, Euros Bowen, Aneurin Talfan Davies, Alun Llywelyn-Williams, Elis Gwyn Jones, Emyr Humphreys, R. S. Thomas, John Gwilym Jones a Pennar Davies. Ar gefn drafft o lythyr gan Bobi Jones mae copi o eirda a roddwyd iddo gan Griffith John Williams ym 1952.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod cyfarfodydd cynnar yr Academi ac ethol ei swyddogion cyntaf; Yr Athro Griffith John Williams (Llywydd), Iorwerth Peate (Cadeirydd), Bobi Jones (Ysgrifennydd) a Gwilym R. Jones (Trysorydd), ynghyd â llungopïau o'r drafodaeth a fu yn y wasg a sylwadau ar gychwyn cylchgrawn yr Academi, y cyfeirir ato fel 'Y Llenor Newydd' ac a gyhoeddwyd yn ddiweddarach dan yr enw Taliesin. Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; J. Gwyn Griffiths, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, John Gwilym Jones, Emyr Humphreys, R. Gerallt Jones, T. H. Parry-Williams, R. T. Jenkins, E. Tegla Davies, Cynan, Saunders Lewis, J. M. Edwards, Thomas Parry, Gwenallt, Waldo Williams, Aneirin Talfan Davies, Pennar Davies, Euros Bowen, D. J. Williams, T. J. Morgan a D. Myrddin Lloyd.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau sy'n trafod gwaith yr Academi o ddydd i ddydd dan ysgrifenyddiaeth Bobi Jones, ynghyd â sylwadau ar gyhoeddi Taliesin. Mae'n cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; D. Myrddin Lloyd, T. H. Parry-Williams, John Gwilym Jones, R. Gerallt Jones a J. E. Caerwyn Williams.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau sy'n trafod gwaith yr Academi o ddydd i ddydd dan ysgrifenyddiaeth Euros Bowen, a threfniadau Cynhadledd Caredigion Taliesin yn benodol, ynghyd â sylwadau ar gyhoeddi Taliesin. Mae'n cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; Gwenallt, Bobi Jones, Alun Talfan Davies, John Gwilym Jones, Kate Roberts, Bedwyr Lewis Jones, Gwyn Thomas, Rhiannon Davies Jones, Alun Jones, Y Cilie, Gareth Miles a G. J. Williams.

Deunydd yn ymwneud â'r actor Cymreig Hugh Griffith, sy'n cynnwys:
Cardiau post yn dangos Theatr Frenhinol Shakespeare a Theatr yr Alarch (Swan Theatre), Stratford-upon-Avon (di-ddyddiad).

Taflenni argraffiedig gyda manylion dadorchuddio cerflun er cof am Hugh Griffith gan y cerflunydd John Meirion Morris. Am yr achlysur hwn, gweler, er enghraifft: https://artuk.org/discover/artworks/hugh-griffith-19121980-277631 [1980].

Llungopi o 'Y Gigfran', drama radio a ddarlledwyd ar Radio Cymru, 15 Tachwedd 1946, sy'n seiliedig ar waith y llenor Edgar Allan Poe, yn arbennig felly ei gerdd 'The Raven', a atgynhyrchir yma ochr-yn-ochr â chyfieithiad y gerdd i'r Gymraeg; cymerir rhan cymeriad 'Llais 2' gan Hugh Griffith. Dyddir y deunydd gwreiddiol [1946].

Llungopi o erthygl yn y wasg gan Hugh Griffith yn dwyn y teitl 'Tro ym Mhen Llŷn' (dim dyddiad yn amlwg, ond mae cynnwys yr erthygl yn awgrymu dechrau'r Ail Ryfel Byd).

Llungopi o gyfieithiad i'r Saesneg [?gan ac] yn llaw y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis o bennill gyntaf yr emyn 'Iesu, Iesu, 'rwyt ti'n ddigon, 'Rwyt ti'n llawer gwell ['mwy' yw'r testun cywir] na'r byd ...' (di-ddyddiad).

Llungopïau o ffotograffau yn dangos Hugh Griffith yn ei fynych rannau mewn ffilmiau (di-ddyddiad, ond awgrymir dyddiad yn ôl y ffilm).

Darlun cartŵn o Hugh Griffith yn rhan Falstaff (1964) (gweler https://collections.shakespeare.org.uk/search/museum/strst-sbt-2017-13-38). Dyddir y deunydd gwreiddiol [1964].

Llungopïau o lythyrau at Hugh Griffith, sydd bennaf yn trafod gwaith a llwyddiannau Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis (1950, 1959, 1960, 1975); y darlledwr a swyddog gweithredol y BBC Huw Wheldon (1954); yr actor a'r canwr Richard Harris (1962); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1962); y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans ([?1963]); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y dramodydd, awdur ac ysgolhaig John Gwilym Jones (1965); y bardd a'r dramodydd Christopher Fry (1975); a'r newyddiadurwr, awdur a gohebydd John Arlott (di-ddyddiad).
Ceir hefyd lythyr di-ddyddiad oddi wrth 'Charlotte' (enw'r derbynnydd yn annarllenadwy).

Llungopïau a chopïau o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans (1964); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1965); a'r awdur, cynhyrchydd drama ac ymgyrchydd iaith Norah Isaac (1940-1941, 1961 a di-ddyddiad), rhai o'r llythyrau wedi'u hanfon tra bod Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau teipysgrif o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith at aelodau teuluol, gan gynnwys yr actores a'r athrawes Elen Roger Jones a'i gŵr Gwilym Roger Jones, sef chwaer a brawd-yng-nghyfraith Hugh Griffith, a'u merch Mary (neu Meri) Rhiannon (un llythyr yn anghyflawn) (1942-1945, 1957-1959 a di-ddyddiad); a'i fam Mary Griffith (di-ddyddiad). Anfonwyd nifer o'r llythyrau tra 'roedd Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau yn bennaf o ohebiaeth, 1960-1961 a di-ddyddiad, rhwng Hugh Griffith a chynrychiolwyr o gwmni ffilmiau Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) tra 'roedd Griffith yn chwarae, neu'n paratoi i chwarae, rhan 'Alexander Smith' yn y ffilm 'Mutiny on the Bounty' (1962), ynghyd â rhai amserlenni (call sheets) a rhan o'r sgript. Rhai o'r llythyrau oddi wrth Griffith wedi'u croesi allan a heb eu hanfon. Un llythyr yn Ffrangeg.

Dau gopi o sgript 'The Peak', 1973, drama deledu gan y bardd a'r awdur Emyr Humphreys, wedi'i gyfieithu a'i addasu o'r stori fer Y Garnedd Uchaf gan y dramodydd, llenor ac academydd John Gwilym Jones o'i gyfrol Y Goeden Eirin, a gyfieithwyd fel The Plum Tree (https://www.ebay.com/itm/394017519616), ynghyd ag amserlenni (call sheets) dyddiedig Ionawr 1973.

Dwy sgript (y ddwy wedi’u dyddio 1963), yn cynnwys teipysgrif o sgript ar gyfer drama lwyfan o’r enw ‘The Shilling (Insurance) Man’, cyfieithiad Saesneg gan Emyr Humphreys o ‘Y Dyn Swllt’ gan W.S. Jones; a chopi teipysgrif o sgript ar gyfer drama deledu gyda’r teitl ‘The Stumbling Block’ gan John Gwilym Jones, cyfieithiad o’r fersiwn Gymraeg wreiddiol gan Emyr Humphreys. / Two scripts (both dated 1963), consisting of a typescript of a script for a stage play titled ‘The Shilling (Insurance) Man’, an English translation by Emyr Humphreys of ‘Y Dyn Swllt’ by W.S. Jones; and a typescript copy of a script for a television play titled ‘The Stumbling Block’ by John Gwilym Jones, a translation of the original Welsh version by Emyr Humphreys.

Toriadau o'r wasg a phamffledi amrywiol (1917-1918; [?1931]-2004) a gasglwyd gan ac yn ymwneud â gweithiau Emyr Humphreys. / Various press cuttings and pamphlets (1917-1918; [?1931]-2004) collected by and relating to the works of Emyr Humphreys.

Printed items, typescript and press cuttings, and a few letters, 1984-1987, on the general theme of unemployment. There are references to the 1984-1985 miners' strike in South Wales. The file includes letters from Derrick Childs, Archbishop of Wales, (2) 1986, Nicholas Edwards (3), 1984-1986, Rev. John Gwilym Jones (2), 1986, Elaine Morgan (2), 1986, Siân Phillips (2), 1986, Sir Cennydd Traherne, 1986, Peter Walker (2), 1984, and John Aloysius Ward, Archbishop of Cardiff, 1986.

Ymhlith y gohebwyr mae Raymond Garlick (1); R. Geraint Gruffydd (2); Emyr Humphreys (7); R. T. Jenkins (2); Bedwyr Lewis Jones (4); Bobi Jones (1); Dic Jones (1); Gwilym R. Jones (2); John Gwilym Jones (2); Nesta Wyn Jones (2); a T. Llew Jones (1).

Llythyrau, [1937]-[1965]. Ymhlith y gohebwyr mae Bobi Jones (5), Gildas [Jaffrennou] (17), Bedwyr L[ewis] Jones (4), David Jenkins, J. R. Jones (2), Gwenallt Jones (3), Thomas Jones (2), Gwyn [Erfyl] (3), A. O. H. Jarman (2), Selwyn Jones (3), Gwenan Jones, John [Gwilym Jones], Saunders Lewis, Roland Mathias (3), a Dyfnalt [Morgan].

Llythyrau, [1944]-[1957]. Ymhlith y gohebwyr mae Glyn Ashton, Hugh Bevan, H. I. Bell, John Cecil-Williams (2), Charles L. H. Duchemin, Catrin Daniel (5), Cassie Davies (2), Eic [Davies] (2), Clifford Evans, Huw T. Edwards, Islwyn Ffowc Elis (2), Raymond [Edwards], Tom [Ellis] (4), Mered[ydd] [Evans] (5), Hugh Griffith, Harri Gwynn (2), Gildas [Jaffrennou] (30), John [Gwilym Jones] (4), Gwilym R. [Jones], Gwyn [Erfyl] (6), Frank [Price Jones], Thomas Jones (3), J. Ll[oyd]-Jones (2), a C. S. Lewis.

Llythyrau a chardiau cydymdeimlad, 1980-1981, yn dilyn marwolaeth Dafydd Peate. Yn eu plith mae rhai gan Douglas Bassett; Gerard Casey; Alun Talfan Davies; J. Eirian Davies; Jennie Eirian Davies; Gwilym Prys Davies; Gwyn Erfyl; George Ewart Evans; R. Alun Evans; David Jenkins; E. D. Jones; Gwyn O. Jones; Harri Pritchard Jones; J. Gwilym Jones; R. Brinley Jones; Ceri Lewis; D. Tecwyn Lloyd; W. Rhys Nicholas; Dyfnallt Morgan; Trefor M. Owen; Thomas Parry; Ernest Roberts; Kate Roberts; Selyf Roberts; Wyn Thomas; Gwilym R. Tilsley; John Roberts Williams; a Stephen J. Williams. Yn ogystal, mae'r ffeil yn cynnwys copi o'r deyrnged, 1980, a draddodwyd yn yr angladd.