Showing 35 results

Mae'r casgliad yn cynnwys deunydd a gasglwyd gan y cynllun yn ymwneud â'r llenorion Cymraeg canlynol: E. Tegla Davies, Huw Lloyd Edwards, Harri Gwynn, D. Gwenallt Jones, John Gwilym Jones, J. Saunders Lewis, Alun Llywelyn-Williams, T. H. Parry-Wiliams, Caradog Prichard, Kate Roberts, D. J. Williams, Abergwaun, Huw Llewelyn Williams a Waldo Williams. Mae'r archif yn cynnwys hefyd adysgrifau o rhai o'r casetiau o atgofion awduron Cymraeg diweddar a recordiwyd gan staff y cynllun ymchwil, ychydig eitemau o archifau yr Academi, deunydd yn ymwneud â gweithgareddau'r Academi a'r cynllun ymchwil, papurau ynglŷn â Geiriadur yr Academi a gwobr Griffith John Williams, a gohebiaeth yn deillio o'r cynllun ymchwil = The collection comprises material collected by the scheme relating to the following Welsh literary figures: E. Tegla Davies, Huw Lloyd Edwards, Harri Gwynn, D. Gwenallt Jones, John Gwilym Jones, J. Saunders Lewis, Alun Llywelyn-Williams, T. H. Parry-Wiliams, Caradog Prichard, Kate Roberts, D. J. Williams, Fishguard, Huw Llewelyn Williams and Waldo Williams. The archive also includes transcripts of some of the casettes of reminiscences of recent Welsh authors recorded by the staff of the research project, a few items from the archives of the Academi, material relating to the activities of the Academi and the research project, papers concerning the Welsh Academi Dictionary and the Griffith John Williams Prize, and correspondence deriving from the research scheme.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau, [1930 x 1999], oddi wrth ysgolheigion a llenorion Cymraeg a Cheltaidd, gan gynnwys nifer o lythyrau oddi wrth Saunders Lewis (17), Syr Thomas Parry (18) a Kate Roberts (18).

Llythyrau at Morris Jones, 1933-1977, oddi wrth Saunders Lewis ac eraill; copïau llawysgrif a theipysgrif o ddramâu gan Saunders Lewis. Huw Lloyd Edwards, F. Sladen-Smith ac Ieuan Griffith, a chyfieithiadau o ddramâu Shakespeare gan J. T. Jones, Porthmadog,[1934]-[1968]; posteri ar gyfer dramau a berfformiwyd gan Gwmni Garthewin neu yn Theatr Garthewin,1946-1958; cynlluniau mewn dyfrlliw a phensil o wisgoedd a setiau, [1948]-[1959]; cynlluniau llwyfan,[1968]; ffotograffau o berfformiadau, [c. 1947]-[c.1980]; tocynnau, raglenni ac effemera arall, 1946-1977; gohebiaeth ynglŷn â'r theatr a'r cwmni,1946-1954; llyfrau cofnodion, 1949-1989 (ynghyd â nodyn, 1994); papurau ariannol,1946-1985; papurau cyffredinol,1946-1971; torion papur newydd,1946-1977; a rhaglenni'n ymwneud â chwmnïau theatrig eraill,1947-1984 = Letters to Morris Jones, 1933-1977, from Saunders Lewis and others; manuscript and typescript copies of plays by Saunders Lewis, Huw Lloyd Edwards, F. Sladen-Smith, and Ieuan Griffith, and translations of Shakespeare plays by J. T. Jones, Porthmadog, [1934]-[1968]; posters of plays performed by Cwmni Garthewin or at Theatr Garthewin, 1946-1958; watercolour and pencil designs of costumes and sets, [1948]-[1959]; stage plans, [1968]; photographs of performances, [c.1947]-[c.1980]; tickets, programmes and other ephemera, 1946-1977; correspondence concerning the theatre and company, 1946-1954; minute books, 1949-1989 (with a note, 1994); financial papers, 1946-1985; general papers, 1946-1971; newspaper cuttings, 1946-1977; and programmes relating to other theatre companies, 1947-1985.

Llythyrau, 1915-1977, at Elizabeth Williams, nifer yn ymwneud â G. J. Williams a chyhoeddi ei waith; capel Bethesda'r Fro; dyfodol yr iaith Gymraeg; Undeb Cymru Fydd a Phlaid Cymru. Ymhlith y gohebwyr amlycaf mae Glyn Ashton, Rachel Bromwich (2), D. Simon Evans (4), Aneirin Talfan Davies, Cassie Davies, Rachel Ellenborough (21, ynghyd â pheth o'i gwaith dan yr enw Rachel Law, a gwybodaeth yngŷn ag achau'r teulu (Iolo Morganwg)), Gwynfor Evans (2), Raymond Gower, Bedwyr Lewis Jones (2), Bobi Jones (2), D. Gwenallt Jones (3; ac 1 oddi wrth Nel Gwenallt ar farwolaeth ei gŵr), E. D. Jones (6), Ceri Lewis, Saunders Lewis (3; un oddi wrtho at ei wraig, Margaret, pan oedd yn y carchar; a 3 oddi wrth Margaret at Elizabeth Williams; ac 1 llythyr, 1931, at Saunders Lewis oddi wrth J. Alun Pugh), Timothy Lewis (2), T. J. Morgan, Rhys Nicholas, Iorwerth Peate, Eurys Rowlands, R. J. Thomas (6), a D. J. Williams (6).

Ymhlith y gohebwyr amlycaf mae R. Williams Parry (65, gan gynnwys teipysgrif o'r soned 'Y Dieithryn (John Saunders Lewis)', ac un cerdyn post, 1951, at Saunders Lewis), Syr Thomas Parry (25), Syr T.H. Parry-Williams (7), Ffransis G. Payne (20), Iorwerth C. Peate (17), a W. W. Price (7, un at R. T. Jenkins).

Papurau'n ymwneud â gyrfa G. J. Williams, gan gynnwys ceisiadau am swyddi a thystlythyrau, 1914-1927, 1946; ynghyd â chopi o gais Saunders Lewis am swydd yng Ngholeg Rhydychen, 1947.

Papurau'n ymwneud yn bennaf â gyrfa Saunders Lewis yn sgîl llosgi'r Ysgol Fomio yn 1936. Yn eu plith ceir deiseb yn datgan cefnogaeth iddo a phapurau'n ymwneud â'r cyfarfod protest a gynhaliwyd yn Abertawe, 22 Mai 1937.

Rhageiriau, 1968-1980, gan gynnwys rhagair Gwenlyn Parry ar gyfer Tŷ ar y Tywod, 1968; rhageiriau Gwenlyn Parry a Rhydderch Jones ar gyfer un o gyhoeddiadau Rhydderch Jones, [1975x1980]; a rhageiriau Gwenlyn Parry a Saunders Lewis ar gyfer Y Tŵr, 1979.

Gohebiaeth, 1962-1989, yn cynnwys yn bennaf llythyron at Gwenlyn Parry yn trafod ei fywyd a'i waith. Ymysg y gohebwyr mae John Wain, Saunders Lewis, Bobi Jones, Islwyn Ffowc Elis, a J. Ellis Williams. Ceir llythyron hefyd gan ei gyhoeddwyr yn trafod materion ariannol; llythyr o Dŷ'r Cyffredin yn beirniadu rhaglenni teledu Cymraeg; a llythyron o Swyddfa'r Arglwydd Siambrlen yn ymwneud â'r dramâu Y Ddraenen Fach a Poen yn y Bol.

Llythyrau gyda nifer o ohebwyr gwahanol yn trafod carchariad Saunders Lewis a'i iechyd tra yn y carchar, ynghyd â chopi o gwestiynau a holwyd iddo mewn cyfarfod yn Nhŷ Cyfarfod y Crynwyr, yn Heol Fawr, Abertawe, yng nghanol y 1930au, [1935]-[1937].

Llythyrau, 1925-1982, gan gynnwys rhai oddi wrth John Legonna (3); Ceri W. Lewis (12); Elvet Lewis ('Elfed'); Eiluned Lewis (4, ynghyd â chopi o'i herthygl 'Traditions of Christmas in Wales'); Henry Lewis (3); Ifor H. Lewis (27); J. D. Vernon Lewis; J. Rhys Lewis (2, yn cynnwys copi o ragair gan Iorwerth Peate, 'The land of Dyfi'); Saunders Lewis (10); D. Myrddin Lloyd (2); D. Tecwyn Lloyd (18); J. D. K. Lloyd (5); J. E. Lloyd; Alan Llwyd (3); Rheinallt Llwyd; Emyr Llywelyn (6); ac A. T. Lucas (51).

Mae'r ffeil yn cynnwys hanner cant a phump o lythyrau, yn cynnwys llythyrau oddi wrth Sir John Cecil-Williams (2), Hafina Clwyd (1), Goronwy Daniel (1), Sephora Davies (1), Y Parch. G. A. Edwards (4), Huw [Ethall] (3), Yr Athro D. Simon Evans (1), Gwynfor Evans (1), James Hanley (1), Lancelot Hogben (1) Cledwyn Hughes (1), Augustus John (1), Alun Jones (1), Yr Athro Bedwyr Lewis Jones (4), Bobi Jones (1), Gwenallt, (1), Gwenan Jones (3), Gwyn [Erfyl Jones] (3), Ceri Lewis (1), Hywel Lewis (1), Saunders Lewis (2), David Lloyd (1), J. R. Owen (6), Syr Thomas Parry (3), Marged [Pritchard] (1), Melville Richards (1), R. S. Thomas (1), Elfed Thomas (1), Huw Wheldon (1), D. J. Williams (1), Gerwyn Williams (1) a T. H. Parry Williams (1).

Mae'r ffeil yn cynnwys llyfr lloffion 'Rhif 9, 1961-62', sef toriadau papur newydd 1961-1962, llythyrau oddi wrth Thomas Parry, 1961, W. E. Jones ac eraill ar ymddeoliad John Ellis Williams o Ysgol Glanypwll, 1961, llythyr oddi wrth Saunders Lewis, 1961, ynghyd â cherddi i John Ellis Williams ar ei ymddeoliad, a rhaglenni, 1961-1962.

Papurau, 1974-1978, yn ymwneud â chyhoeddi'i gyfieithiad Aristoteles: Barddoneg gyda rhagymadrodd a nodiadau ganddo. Ceir llythyrau oddi wrth Ceri Davies, R. Brinley Jones, Saunders Lewis, Alan Llwyd, Meic Stephens a llythyr oddi wrth Ceri Davies am ailgyhoeddi'r gyfrol yn 2001.

Teyrngedau i goffáu Trebor Lloyd Evans, 1979, ar gyfer Wilia [papur Cymraeg misol Abertawe], John Griffiths, 1980, Saunders Lewis, 1985, J. Henry Jones, 1985, Chris Zaremba, Y Faner, Mawrth 1990, Pennar Davies [cyhoeddwyd yn Taliesin, Gwanwyn, 1997], 'Cyfarch yr Athro W. D. Davies', [1984] ac i'w frawd Gwilym Griffiths, 2002.

Llythyrau, 1946-1997, gan gynnwys rhai oddi wrth Rhydwen [Williams], Gwynfor Evans, Kate Roberts (3), John Rowlands, John Emyr, Saunders Lewis, Densil Morgan, R. [Tudur Jones] (3), Derwyn Morris Jones (2), Ceri Davies (1) a D. J. Williams (3).

Gohebiaeth gyffredinol, 1967-2005, gan gynnwys llythyron at Marion Eames gan lenorion, cyhoeddwyr a chyfeillion yn trafod ei gwaith. Ymhlith y gohebwyr mae Gwynfor Evans; Islwyn Ffowc Elis; Saunders Lewis; Bob Owen, Croesor; Kate Roberts; a T. H. Parry-Williams. Ceir hefyd llythyron gan R. Geraint Gruffydd yn trafod ei gwaith ar lenyddiaeth Gymraeg, A Private Language?. = General correspondence, 1967-2005, including letters to Marion Eames by fellow writers, publishers and friends discussing her work. Amongst the correspondents are Gwynfor Evans; Islwyn Ffowc Elis; Saunders Lewis; Bob Owen, Croesor; Kate Roberts; and T. H. Parry-Williams. The file also includes letters from R. Geraint Gruffydd concerning her work on Welsh literature, A Private Language?.

Llyfr nodiadau, 1957-1976, yn eiddo i T. Llew Jones, a ddefnyddiwyd yn achlysurol fel dyddiadur rhwng Tachwedd 1957 a Mawrth 1963 (ff. 1-61), gyda chofnodion unigol ar gyfer 16 Mehefin 1971 a 16 Hydref 1976 (ff. 61 verso-66). Ceir adroddiad, Chwefror-Mawrth 1963, o restiad ac erlyniad Emyr Llewelyn, a gyhuddwyd o danio ffrwydryn yng Nghwm Tryweryn, Bala (ff. 50 verso-61, 63). = Notebook, 1957-1976, of T. Llew Jones, used sporadically as a diary between November 1957 and March 1963 (ff. 1-61), with single entries for 16 June 1971 and 16 October 1976 (ff. 61 verso-66). Included is an account, February-March 1963, of the arrest and prosecution of Emyr Llewelyn, accused of causing an explosion at Cwm Tryweryn, Bala (ff. 50 verso-61, 63).
Cynhwysa'r gyfrol gyfeiriadau at Waldo Williams (ff. 2-45 verso passim), a'i gystudd olaf a'i farwolaeth (ff. 61 verso-64), Gwenallt (ff. 6, 52 verso), Proinsias Mac Cana (f. 6 recto-verso), Saunders Lewis (ff. 7 recto-verso), Alun Cilie (ff. 15, 20 verso, 38 verso, 64 verso-65), Cassie Davies (f. 17), Dic Jones (ff. 20 verso, 22), John Alun Jones (ff. 22, 52 verso, 54), W. Rhys Nicholas (ff. 22, 60 verso), Euros Bowen (ff. 29 verso-30 verso), Bobi Jones (ff. 31, 52 verso), Dilwen M. Evans (f. 32 recto-verso), Dewi Emrys (f. 41 verso), W. R. P. George (ff. 51, 58), Gwilym Tudur (f. 56 verso-57), ac Elwyn Jones (ff. 59 verso-60 verso); ceir cyfeiriadau hefyd at gystadlaethau'r Gadair yn Eisteddfodau Cenedlaethol Glyn Ebwy, 1958 (ff. 3 verso-4, 9, 31 verso, 33 verso-36), a Chaernarfon, 1959 (ff. 39 verso-40 verso), sinema symudol yn Nhregroes (ff. 4 verso-5), Cymdeithas Lyfrau Ceredigion (f. 13 recto-verso), cyfarfod Plaid Cymru yn Aberaeron (f. 16 recto-verso), cyfarfod yr Urdd yn Llandysul (f. 17 verso), a barddoniaeth Gymraeg (ff. 29 verso-31).