Showing 16 results

Mae'r ffeil hon yn cynnwys enwebiadau a manylion ethol llywydd newydd i adran Gymraeg yr Academi yn dilyn marwolaeth Kate Roberts. Enwebwyd Euros Bowen, John Gwilym Jones a J. E. Caerwyn Williams.

Minutes, 1945-50, of the Is-Caron drama society, Tregaron, co. Cardigan, kept by Marie James, Llangeitho; together with related accounts, 1951, and letters, 1945-50, including letters from James Kitchener Davies (3) 1946-9, Albert Evans-Jones ('Cynan') (1) 1945, John Gwilym Jones (3) 1945-7 and John Ellis Williams (1) 1950.

Autograph drafts or texts of prose pieces, 1945-1970s, of miscellaneous provenance, by twentieth-century writers, mostly published. They include short stories: 'Tedi' by Harri Pritchard Jones, 'Cyfri Bysedd' by Marged Pritchard, and 'Yr Wylan Deg' by Kate Roberts; and two addresses, 'Y Broses Greadigol' and 'Saunders Lewis' by John Gwilym Jones, both published in 'Y Traethodydd'.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod sefydlu'r Academi Gymreig dan ysgrifenyddiaeth a chadeiryddiaeth dros dro Bobi Jones a Thomas Parry, ac yn cynnwys trafodaeth ar natur ac aelodaeth wreiddiol yr Academi, gwahoddiadau i ymuno â hi ac ymatebion y rhai a wahoddwyd, ynghyd â llungopïau o'r ymateb a fu i'r newyddion yn y wasg. Mae'r llenorion dan sylw yn cynnwys Gwenallt, Gwilym R. Jones, J. Gwyn Griffiths, Waldo Williams, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, Euros Bowen, Aneurin Talfan Davies, Alun Llywelyn-Williams, Elis Gwyn Jones, Emyr Humphreys, R. S. Thomas, John Gwilym Jones a Pennar Davies. Ar gefn drafft o lythyr gan Bobi Jones mae copi o eirda a roddwyd iddo gan Griffith John Williams ym 1952.

Mae'r ffeil yn cynnwys gohebiaeth yn trafod cyfarfodydd cynnar yr Academi ac ethol ei swyddogion cyntaf; Yr Athro Griffith John Williams (Llywydd), Iorwerth Peate (Cadeirydd), Bobi Jones (Ysgrifennydd) a Gwilym R. Jones (Trysorydd), ynghyd â llungopïau o'r drafodaeth a fu yn y wasg a sylwadau ar gychwyn cylchgrawn yr Academi, y cyfeirir ato fel 'Y Llenor Newydd' ac a gyhoeddwyd yn ddiweddarach dan yr enw Taliesin. Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; J. Gwyn Griffiths, Islwyn Ffowc Elis, Kate Roberts, John Gwilym Jones, Emyr Humphreys, R. Gerallt Jones, T. H. Parry-Williams, R. T. Jenkins, E. Tegla Davies, Cynan, Saunders Lewis, J. M. Edwards, Thomas Parry, Gwenallt, Waldo Williams, Aneirin Talfan Davies, Pennar Davies, Euros Bowen, D. J. Williams, T. J. Morgan a D. Myrddin Lloyd.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau sy'n trafod gwaith yr Academi o ddydd i ddydd dan ysgrifenyddiaeth Bobi Jones, ynghyd â sylwadau ar gyhoeddi Taliesin. Mae'n cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; D. Myrddin Lloyd, T. H. Parry-Williams, John Gwilym Jones, R. Gerallt Jones a J. E. Caerwyn Williams.

Mae'r ffeil yn cynnwys llythyrau sy'n trafod gwaith yr Academi o ddydd i ddydd dan ysgrifenyddiaeth Euros Bowen, a threfniadau Cynhadledd Caredigion Taliesin yn benodol, ynghyd â sylwadau ar gyhoeddi Taliesin. Mae'n cynnwys llythyrau gan, a chyfeiriadau at, nifer fawr o lenorion adnabyddus, yn eu plith; Gwenallt, Bobi Jones, Alun Talfan Davies, John Gwilym Jones, Kate Roberts, Bedwyr Lewis Jones, Gwyn Thomas, Rhiannon Davies Jones, Alun Jones, Y Cilie, Gareth Miles a G. J. Williams.

Deunydd yn ymwneud â'r actor Cymreig Hugh Griffith, sy'n cynnwys:
Cardiau post yn dangos Theatr Frenhinol Shakespeare a Theatr yr Alarch (Swan Theatre), Stratford-upon-Avon (di-ddyddiad).

Taflenni argraffiedig gyda manylion dadorchuddio cerflun er cof am Hugh Griffith gan y cerflunydd John Meirion Morris. Am yr achlysur hwn, gweler, er enghraifft: https://artuk.org/discover/artworks/hugh-griffith-19121980-277631 [1980].

Llungopi o 'Y Gigfran', drama radio a ddarlledwyd ar Radio Cymru, 15 Tachwedd 1946, sy'n seiliedig ar waith y llenor Edgar Allan Poe, yn arbennig felly ei gerdd 'The Raven', a atgynhyrchir yma ochr-yn-ochr â chyfieithiad y gerdd i'r Gymraeg; cymerir rhan cymeriad 'Llais 2' gan Hugh Griffith. Dyddir y deunydd gwreiddiol [1946].

Llungopi o erthygl yn y wasg gan Hugh Griffith yn dwyn y teitl 'Tro ym Mhen Llŷn' (dim dyddiad yn amlwg, ond mae cynnwys yr erthygl yn awgrymu dechrau'r Ail Ryfel Byd).

Llungopi o gyfieithiad i'r Saesneg [?gan ac] yn llaw y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis o bennill gyntaf yr emyn 'Iesu, Iesu, 'rwyt ti'n ddigon, 'Rwyt ti'n llawer gwell ['mwy' yw'r testun cywir] na'r byd ...' (di-ddyddiad).

Llungopïau o ffotograffau yn dangos Hugh Griffith yn ei fynych rannau mewn ffilmiau (di-ddyddiad, ond awgrymir dyddiad yn ôl y ffilm).

Darlun cartŵn o Hugh Griffith yn rhan Falstaff (1964) (gweler https://collections.shakespeare.org.uk/search/museum/strst-sbt-2017-13-38). Dyddir y deunydd gwreiddiol [1964].

Llungopïau o lythyrau at Hugh Griffith, sydd bennaf yn trafod gwaith a llwyddiannau Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, bardd, dramodydd a'r adolygydd llenyddol Saunders Lewis (1950, 1959, 1960, 1975); y darlledwr a swyddog gweithredol y BBC Huw Wheldon (1954); yr actor a'r canwr Richard Harris (1962); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1962); y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans ([?1963]); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y dramodydd, awdur ac ysgolhaig John Gwilym Jones (1965); y bardd a'r dramodydd Christopher Fry (1975); a'r newyddiadurwr, awdur a gohebydd John Arlott (di-ddyddiad).
Ceir hefyd lythyr di-ddyddiad oddi wrth 'Charlotte' (enw'r derbynnydd yn annarllenadwy).

Llungopïau a chopïau o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith, y gohebwyr fel a ganlyn:
Y gwleidydd, cyfreithiwr ac awdur Gwynfor Evans (1964); y bardd a'r dramodydd Cynan (1965); y bardd, adolygydd ac ysgolhaig Gwenallt (1965); a'r awdur, cynhyrchydd drama ac ymgyrchydd iaith Norah Isaac (1940-1941, 1961 a di-ddyddiad), rhai o'r llythyrau wedi'u hanfon tra bod Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau teipysgrif o lythyrau oddi wrth Hugh Griffith at aelodau teuluol, gan gynnwys yr actores a'r athrawes Elen Roger Jones a'i gŵr Gwilym Roger Jones, sef chwaer a brawd-yng-nghyfraith Hugh Griffith, a'u merch Mary (neu Meri) Rhiannon (un llythyr yn anghyflawn) (1942-1945, 1957-1959 a di-ddyddiad); a'i fam Mary Griffith (di-ddyddiad). Anfonwyd nifer o'r llythyrau tra 'roedd Griffith yn cyflawni gwasanaeth milwrol yn ystod yr Ail Ryfel Byd.

Llungopïau a chopïau yn bennaf o ohebiaeth, 1960-1961 a di-ddyddiad, rhwng Hugh Griffith a chynrychiolwyr o gwmni ffilmiau Metro-Goldwyn-Mayer (MGM) tra 'roedd Griffith yn chwarae, neu'n paratoi i chwarae, rhan 'Alexander Smith' yn y ffilm 'Mutiny on the Bounty' (1962), ynghyd â rhai amserlenni (call sheets) a rhan o'r sgript. Rhai o'r llythyrau oddi wrth Griffith wedi'u croesi allan a heb eu hanfon. Un llythyr yn Ffrangeg.

Dau gopi o sgript 'The Peak', 1973, drama deledu gan y bardd a'r awdur Emyr Humphreys, wedi'i gyfieithu a'i addasu o'r stori fer Y Garnedd Uchaf gan y dramodydd, llenor ac academydd John Gwilym Jones o'i gyfrol Y Goeden Eirin, a gyfieithwyd fel The Plum Tree (https://www.ebay.com/itm/394017519616), ynghyd ag amserlenni (call sheets) dyddiedig Ionawr 1973.

Printed items, typescript and press cuttings, and a few letters, 1984-1987, on the general theme of unemployment. There are references to the 1984-1985 miners' strike in South Wales. The file includes letters from Derrick Childs, Archbishop of Wales, (2) 1986, Nicholas Edwards (3), 1984-1986, Rev. John Gwilym Jones (2), 1986, Elaine Morgan (2), 1986, Siân Phillips (2), 1986, Sir Cennydd Traherne, 1986, Peter Walker (2), 1984, and John Aloysius Ward, Archbishop of Cardiff, 1986.

Llythyrau a chardiau cydymdeimlad, 1980-1981, yn dilyn marwolaeth Dafydd Peate. Yn eu plith mae rhai gan Douglas Bassett; Gerard Casey; Alun Talfan Davies; J. Eirian Davies; Jennie Eirian Davies; Gwilym Prys Davies; Gwyn Erfyl; George Ewart Evans; R. Alun Evans; David Jenkins; E. D. Jones; Gwyn O. Jones; Harri Pritchard Jones; J. Gwilym Jones; R. Brinley Jones; Ceri Lewis; D. Tecwyn Lloyd; W. Rhys Nicholas; Dyfnallt Morgan; Trefor M. Owen; Thomas Parry; Ernest Roberts; Kate Roberts; Selyf Roberts; Wyn Thomas; Gwilym R. Tilsley; John Roberts Williams; a Stephen J. Williams. Yn ogystal, mae'r ffeil yn cynnwys copi o'r deyrnged, 1980, a draddodwyd yn yr angladd.

Mae'r ffeil hon yn cynnwys llythyrau oddi wrth: D. Lloyd Jenkins (1), R. T. Jenkins (2), Cynan (1), Yr Athro D. James Jones (1), E. D. Jones (1), Dr Gwenan Jones (1), John Charles Jones, Archesgob Bangor (1), John Gwilym Jones (1), John Morris-Jones (1), Mary Vaughan Jones (1) a T. Gwynn Jones (1). Ceir hefyd saith llythyr gan Annie M. Jones, Machynlleth, yn trafod hanes yr achos Methodistaidd ym Melinbyrhedyn, Darowen.

Llythyrau, [1948]-[1983], gan gynnwys rhai oddi wrth Bedwyr Lewis Jones, Bobi Jones (2), Dafydd Glyn Jones, E. D. Jones, F. Wynn Jones, Glyn Jones, Gwilym R. Jones, J. E. Jones, John Gwilym Jones (2), Kitty Idwal Jones, Henry Lewis, [D.] Tec[wyn] Lloyd (8), Alan Llwyd (2), Tom Macdonald, Awen Mona, Prys Morgan, T. J. Morgan, James Nicholas (3), a W. Rhys Nicholas.

Llythyrau cydymdeimlad, 1985, a anfonwyd at deulu Harri Gwynn, gan gynnwys rhai oddi wrth Glyn Ashton, Teleri [Bevan], Marged Dafydd, Eirian Davies, Islwyn Ffowc [Elis], Mari [Ellis], Gwynfor Evans, Mered[ydd Evans], R. Geraint Gruffydd, D. G. Lloyd Hughes, Dafydd Islwyn, A. O. H. Jarman, Gwilym R. [Jones], Harri Pritchard Jones, John [Gwilym Jones], R. Gerallt Jones, D. Tecwyn Lloyd, Alan Llwyd, Emyr Price, Selyf [Roberts], Gwyn [Thomas] a Gwilym Tilsley. Ceir hefyd restr o'r rhai a anfonodd lythyr neu gerdyn cydymdeimlad.